عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران واردات بنزین را در ایران غیرضروری و با توجه به اختلاف قیمت با نرخ جهانی، آن را بدون توجیه اقتصادی دانست و تاکید کرد که بر سر قیمت تمام‌شده سوخت باید مشارکت ملی ایجاد شود!
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ترابران، ایران که روزی قرار بود به تولیدکننده و حتی صادرکننده بنزین تبدیل شود، اکنون به واردکننده بنزین تبدیل شده است و برخی مسئولان نیز آن را تایید کرده‌اند. به‌صورتی که رئیس اداره استاندارد شهرستان چابهار از نمونه‌گیری محموله بنزین وارداتی از بندر چابهار خبر داده بود و قاسم عسکری‌نسب، مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان هم در جمع خبرنگاران واردات بنزین را تایید کرد و گفت: «میزان واردات سوخت از خارج کم است، به‌صورتی که حدود دو هفته قبل یک محموله تانکر بنزین از یکی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وارد کشور شده بود.»
او با اعلام بی‌اطلاعی از میزان واردات بنزین و تاکید بر اینکه آمار دقیق مربوط به واردات بنزین و میزان آن در اختیار گمرک است، اظهار کرد: «معمولاً کشتی‌های تانکری که در این بندر پهلوگیری می‌کنند، با ظرفیت 50 هزار تن هستند.»
در دی ماه نیز، ناصر جدگال، معاون مدیرکل و رئیس اداره استاندارد شهرستان چابهار در اظهاراتی اعلام کرده بود که در روز جمعه مورخ 8 دی 1402 کارشناس اداره استاندارد شهرستان چابهار با همراهی نماینده شرکت نفت، گمرک و اداره بندر برای بازرسی و نمونه‌برداری مطابق استاندارد از محموله بنزین وارداتی روی عرشه کشتی اقدام کردند.
این اظهارات در حالی گفته شده است که تسنیم در گزارشی اعلام کرده است که مسئولان وزارت نفت از واردات بنزین به عنوان تهاتر فرآورده‌های نفتی یاد می‌کنند و آمار رسمی از میزان واردات ارائه نمی‌دهند، با این وجود برآورد می‌شود که در سال جاری چیزی بالغ بر حداقل یک میلیارد دلار صرف تامین بنزین وارداتی شده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم برای سال آینده از مرز 2 میلیارد دلار عبور کند.
واردات غیرضروری است
رضا پدیدار، کارشناس و عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران درباره غیرضروری بودن واردات عنوان کرد: «اکنون بین تولید و مصرف تناسب داریم و حتی با اینکه مصرف ما نسبت به میانگین سنوات گذشته بالاست، با توجه به ظرفیت تولیدی که داریم تقریباً تناسب برقرار است و هنوز به التهاب کمبود تولید مقابل مصرف نرسیدیم.»
او ادامه داد: «این واردات نمی‌تواند انگیزه اقتصادی داشته باشد برای اینکه قیمت متوسط جهانی هر تن بنزین، نسبت به قیمتی که ما به مصرف‌کنندگان می‌دهیم، بالاتر است و به صورتی شده است که ما با واردات این اختلاف قیمت را به اقتصاد ایران تحمیل می‌کنیم.»
این کارشناس اقتصاد انرژی با تاکید اینکه رقم جهانی بسیار بالاتر از قیمت داخلی است، گفت: «این رقم را اگر به قیمت تمام‌شده مقایسه کنیم، حتی با قیمت دلار ۲۸۵۰۰ تومانی، باز هم چندبرابر قیمتی است که عرضه می‌کنیم. بنابراین نمی‌تواند انگیزه اقتصادی داشته باشد.»
افزایش مصرف بنزین به‌دلیل گره‌کور ترافیک
او با اشاره به اینکه با توجه به سرمایه‌گذاری‌ها، ظرفیت تولید حدود ۲۰ درصد نسبت به سطح موجود می‌توانست افزایش پیدا کند، افزود: «اگر تحریم‌ها نبودند، ظرفیت تولید و میانگین آن با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، افزایش پیدا می‌کرد؛ اما چون سرمایه‌گذاری‌ها برای توسعه انجام نشده، اکنون در سطح نگه‌داشت هستیم. یعنی ما تولید ۱۱۵ تا ۱۲۰ میلیون لیتر در سطح نگه‌داشت داریم.»
این عضو اتاق بازرگانی ایران درباره مصرف سوخت در ایران بیان کرد: «از طرفی میزان مصرف ما متغیر است. طبیعی است در آخر هفته‌ها میزان مصرف افزایش پیدا می‌کند اما در فصل پاییز و زمستان، که می‌باید کاهش مصرف داشته باشیم، شاهد افزایش در مصرف هستیم.»
پدیدار با بیان اینکه این افزایش مصرف به دلیل گره‌کور ترافیک و مسائل دیگری بوده است، اضافه کرد: «این عوامل باعث شده مصرف ما در سطح قبلی مصرف جامعه نباشد و ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش مصرف در سال جدید داشته باشیم.»
او تصریح کرد: «اکنون میانگین مصرف تابستان ۱۱۲ میلیون لیتر در روز بوده و در زمستان، که باید کمتر می‌بود، در همین سطح باقی مانده است. با توجه به اینکه سفرها در زمستان بین ۵۰ تا ۷۰ درصد کاهش پیدا می‌کند و نباید مصرف سوخت آنقدر بالا باشد.»
این کارشناس مسائل انرژی در مقایسه مصرف سوخت ایران و جهان تاکید کرد: «اکنون سرانه مصرف بنزین به ازای هر نفر به ۱.۲۷ لیتر در روز شده که بسیار زیاد است. فقط در لبنان به‌دلیل مصرف بی‌رویه، استرالیا به‌دلیل گستردگی و روسیه به‌دلیل سردی چنین مصرفی را می‌توان مشاهده کرد؛ اما کشورهای کم‌مصرف هیچ‌گاه مورد توجه ما نبوده‌اند، در حالی که هند و ترکیه کمترین مصرف در دنیا را دارند.»
پدیدار به سهم ۹ درصدی بنزین در سبد انرژی کشور اشاره کرد و گفت: «البته یک جنبه مصرف بنزین در ایران، جنبه رفاهی دارد که مردم در وسایل نقلیه شخصی خود استفاده می‌کنند که ما هم به عنوان کالا و خدمات عمومی و رفاهی باید بیشتر به آن توجه کنیم.»
ضرورت ایجاد نظام مدیریت مصرف بنزین در کشور
او در ادامه واردات و کاهش سهمیه بنزین در ماه اخیر را نشانه‌ای از افزایش قیمت سوخت در آینده ندانست و درباره افزایش قیمت سوخت در ایران بیان کرد که نباید به افزایش قیمت به‌عنوان گرانی نگاه کرد بلکه به آن باید به چشم مناسب‌سازی قیمت نگریست.»
پدیدار با اشاره به قرارگیری ایران در هاب انرژی جهان افزود: «اکنون که این مزیت را داریم، مواد هیدروکربنی را راحت به دست می‌آوریم و قیمت تمام‌شده آن پایین‌تر است که باید چنین باشد. منتهی این فرآیند باید به طریقی باشد که یک مشارکت ملی در قیمت تمام‌شده به وجود بیاورد.»
او تاکید کرد: اگر این اتفاق بیفتد مردم موضع سختی مقابل دولت و تولیدکننده نمی‌گیرند و دولت خود را به مردم تحمیل نمی‌کند، گفت: «دولت باید قیمت انرژی تولید شده را در حد قیمت تمام‌شده نگه دارد و حتی به آن برای کمک به مردم سوبسید بدهد. دولت می‌تواند از این طریق اشتغالزایی انجام دهد و یک نظام مدیریت مصرف ایجاد کند که مازاد تولید را صادر کند و قدرت بین‌المللی ارز برای کشور ایجاد کند.»
پدیدار خاطرنشان کرد: «فرهنگ عمومی ایران مقابل پذیرش مناسب‌سازی قیمت سوخت، پایین است. در حالی که این کار با توجه به تورم لجام‌گسیخته منطقی است.»
مردم به کدامین گناه محکوم می‌شوند؟
اما باید از موافقان افزایش قیمت سوخت پرسید تقصیر مردم در این رابطه چیست که باید بار این گرانی را هم در کنار سایر گرانی‌ها به دوش بکشند؟ اگر مصرف سوخت در ایران بالاست عمده دلیل آن به علت بی‌کیفیت بودن خودروهای داخلی است که مردم در تولید آن نقش نداشتند و صرفاً مصرف‌کننده هستند. حتی اگر بخواهیم در یک حالت آرمانی بگوییم مردم از این خودروها استفاده نکنند و کاملاً به حمل‌ونقل عمومی متکی باشند، شرایط فعلی حمل‌ونقل عمومی برای همگان روشن است و نیاز به شرح وضعیت ندارد که چرا نمی‌تواند یک جایگزین برای خودروی شخصی شهروندان باشد.
اگر با توجه به تورم نیز به افزایش قیمت سوخت توجیه شود، مردم باز هم در به وجود آمدن این تورم نقشی ندارند. مهار تورم که از شعارها و وعده‌های عمل‌نشده دولت است، نباید فشارش بر گرده مردم باشد. وظیفه‌ای بوده و همچنان هست که دولت برای انجام آن وظیفه ناتوان شده است و به واسطه این ناتوانی، وجود تورم دائمی فرض شده و به ابزار فشاری تبدیل شده است که دولت با استفاده از آن بیش از پیش هزینه‌های خود را به مردم تحمیل می‌کند.
با این حال، به نظر می‌رسد از آنجایی که در هنگامه‌ای که درآمدهای دولت کاهش و تورم افزایش یافته است و ارزش برابری ریال با دلار و یورو روز به روز کمتر و کمتر می‌شود، یکی از راه‌های جبران کسری درآمد دولت همین افزایش قیمت بنزین باشد.
