کارشناس صنعت هوانوردی اخلاق ایمنی را زیربنای سایر مباحث هوانوردی دانست و گفت: «حفظ جان انسان‌ها و حتی جلوگیری از آسیب جزئی به هر فرد، در صدر همه قوانین تکوینی و ارزش‌های اخلاقی قرار دارد.»
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ترابران، خلیل‌الله معمارزاده، کارشناس صنعت هوانوردی اخلاق ایمنی را زیربنای سایر مباحث دانست و با بیان اینکه مباحثه درباره فلسفه ایمنی و امنیت بدون پرداختن به اصول اخلاقی کامل نخواهد بود، اظهار کرد: «این اصول اخلاق حرفه‌ای ایمنی و امنیت هوانوردی موارد مختلفی را شامل می‌شود که مهم‌ترین آن حفظ جان انسان‌ها است.»
او افزود: «حفظ جان همه انسان‌ها و حتی جلوگیری از آسیب جزئی به هر فرد، صدر همه قوانین تکوینی و ارزش‌های اخلاقی قرار دارد؛ به گونه‌ای که همه حقایق و وقایع دیگر و در برخی موارد حتی قوانین تشریعی هم باید قربانی رعایت این مهم شوند.»
این کارشناس صنعت هوانوردی، تضمین ایمنی و امنیت در زنجیره‌های سفر هوایی را هدف محوری اصول و ارزش‌های اخلاق حرفه‌ای ایمنی و امنیت هوانوردی دانست که با درجه بالایی از ایمنی و امنیت در یک محیط پرریسک است و در ادامه افزود: «تعهد اخلاقی (Ethical Obligation) در تشخیص رویدادهای رو به رشد و حفاظت از ایمنی و امنیت، میثاق مشترک همه افراد و سازمان‌ها است.»
الزام اخلاقی نتیجه تعهد اخلاقی است
معمارزاده الزام اخلاقی را نتیجه طبیعی تعهد اخلاقی شمرد و ادامه داد: «تعهد اخلاقی بر توانایی انسان‌ها برای پیشگیری از وقوع فجایع (فجایع نهفته) تاکید دارد و متعاهد ایمنی پیشگیرانه به جای ایمنی واکنشی از طریق اندازه‌گیری داده محور Data-driven و تحلیل‌های آماری است.»
او با بیان اینکه شجاعت اخلاقی (Moral Courage) در شکستن توالی زنجیره‌ها قبل از وقوع تراژدی مظهر فضیلت اخلاقی است، تصریح کرد: «گاهی انجام کار درست مثل امتناع یک خلبان از پرواز به دلیل مشاهده نقص مکرر ایمنی و گزارش آن و یا زمین‌گیر کردن هواپیما به دلیل ریسک فنی توسط تکنسین‌های تعمیر و نگهداری هواپیماها مستلزم ایستادن در برابر مافوق و محکومیت سازمانی و یا حتی ملی به افشاگری است یا مثلا اعتراف به اشتباه که بسیار سخت است.»
به گفته معمارزاده؛ وقتی صحبت از جان انسان‌ها می‌شود ما باید همیشه شجاعت اخلاقی داشته باشیم که به نام نامی ایمنی و امنیت عمل کنیم.
وجدان بیدار برای گزارش اشتباهات و تخلفات هوایی
این کارشناس صنعت هوانوردی اذعان کرد: «مسئولیت‌پذیری (Accountability) و پاسخگویی (Responsibility) همه افراد و سازمان‌ها در برابر ایمنی و امنیت ایجاب می‌کند که با مشاهده شرایط پرخطر، در اسرع وقت به آن رسیدگی کنیم و یا به شخص ذي‌ربط شفاف و قاطعانه، گزارش دهیم؛ این وظیفه انسانی مربوط به یک بخش یا یک سازمان نیست و همه صرف‌نظر از هر جایگاهی، در برابر آن مسئول و در برابر وجدان خود پاسخگو هستیم.»
او با تاکید بر شفافیت گزارش رویدادها، اظهار کرد: «برای ایجاد این شفافیت درباره سوابق و گزارش رویدادها و موارد نقش باید پایگاه داده‌ای مشخصی برای اشتراک‌گذاری داشته باشیم که مبنای گزارش‌های تحلیلی و تصمیم‌گیری‌های اصلاحی به‌منظور بهبود مستمر ایمنی و امنیت هوانوردی قرار گیرند.»
ایمنی یک معیار اقتصادی است
معمارزاده تعادل بهینه بین ایمنی و سودآوری را از اصول اخلاق حرفه‌ای برشمرد و افزود: «چنین تعادلی باور دارد که ایمنی و امنیت یک معیار اقتصادی است و مدیریت ریسک ایمنی و امنیت هوانوردی باید مقرون به‌صرفه باشد، همچنین تعادل بین امنیت، حقوق فردی و تسهیلات تاکید دارد که نفوذ به فضای شخصی مسافران و اشخاص و جست‌وجوها و بازرسی‌های تهاجمی باید به حداقل برسند تا کرامت و حیثیت انسانی در بیشینه ممکن رعایت شود.»
او در ادامه گفت: «بهتر است همه اقدامات امنیتی با هدف تسریع در گردش و حرکت مسافران هوایی به‌ویژه در ایستگاه‌های بازرسی انجام شوند و اهداف آن با هدف افزایش سطح تسهيلات بیشترین همسویی را دارد.»
معمارزاده بیان کرد: «بی‌طرفی و جلوگیری از تبعیض در امنیت ایجاب می‌کند از کلیشه‌سازی، برچسب‌زنی ، تعمیم یا تبعیض علیه افراد بر اساس رنگ پوست، نژاد، نوع لباس، مذهب یا ملیت پرهیز شود و با رعایت اصل انصاف و بی‌طرفی مراحل بازرسی و غربالگری انجام شوند.»
او افزود؛ «کاهش سطح ریسک به کمینه ممکن و عملی (ALARP) بر این اصل تاکید می‌کند که همواره با رشد فناوری‌ها، همه تلاش‌ها برای کاهش ریسک ایمنی و امنیت در لبه علم و فناوری ادامه داشته و متوقف نمی‌شوند.»
احترام و لحن مناسب از عناصر اخلاق ایمنی است
این کارشناس صنعت هوایی، استفاده از لحن مناسب حین صحبت درباره حوادث را ضروری خواند و گفت: «حوادث و سوانح هوانوردی چند علیتی هستند و باید از تمایل طبیعی انسان به سرزنش کردن قربانی Blame the victim و یا مقصر دانستن آخرین حلقه‌های تامه در بررسی سوانح هوانوردی پرهیز شود.»
او احترام در هنگام بحث را از دیگر عناصر اخلاق ایمنی و امنیت هوانوردی برشمرد و تصریح کرد: «همه دغدغه‌ها و درد مشترک نه برای جدل‌های شخصی، سازمانی و یا حتی ملی و سیاسی، بلکه معطوف به مدیریت ریسک ایمنی و امنیت و حفظ جان انسان‌ها است.»
تاکید اصول اخلاقی ایمنی بر مدیریت تضاد منافع
او با بیان اینکه اصول اخلاقی ایمنی و امنیت یک رویکرد سیستمی (SMS-SeMS) و یکپارچه بوده و به‌صورت سلسله مراتبی از بالا به پایین است؛ یادآور شد: «اصول اخلاقی ایمنی و امنیت هوانوردی بر اصل مدیریت تضاد منافع COI در مدیریت ریسک ایمنی و امنیت تاکید می‌کند و مدیریت ریسک و بررسی سوانح باید مستقل از حاکمیت و منافع سیاسی و نظامی انجام شوند.»
معمارزاده خاطرنشان کرد: «همه اقدامات مدیریت ریسک ایمنی و امنیت هوانوردی، بررسی سوانح هوانوردی و گزارش رویدادهای هوانوردی با هدف پیشگیری از وقایع آتی در صنعت هوانوردی و حمل‌ونقل هوایی انجام می‌شوند و این گزارش‌ها نمی‌توانند مبنای تصمیم‌گیری قضایی و تخلفات Violation قرار گيرند.»
