در حالی که در دو هفته اخیر تعداد قابل‌توجهی از پروازهای فرودگاه اهواز کنسل شد و یا با تاخیرهای طولانی انجام شد، کارشناسان علت عدم امکان نشستن هواپیما در فرودگاه اهواز را غیرفعال بودن سامانه ILS و چراغ‌های تقرب دقیق در آن فرودگاه دانستند و اظهار امیدواری کردند که سامانه جدید تا 45 روز آینده در فرودگاه نصب و عملیاتی شود.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، با افزایش برودت هوا و کاهش دما به‌ویژه در دو هفته اخیر تعداد قابل‌توجهی از پروازهای فرودگاه اهواز یا کنسل شد و یا با تاخیرهای طولانی انجام شد که این میزان کنسلی یا تاخیر در انجام پرواز، نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری دارد و دلیل اصلی آن کاهش دید در فرودگاه اهواز و غالب‌شدن پدیده مه اعلام شده است. این در حالی است که فرودگاه اهواز تا سال گذشته به سامانه تقرب دقیق (ILS) نوع یک مجهز بود و امکان فرود هواپیما تا دید افقی 550 متری را نیز مهیا می‌کرد، اما امسال بسیاری از پروازها زمانی که دید به کمتر از 2000 متر کاهش مییافت، از فرود در فرودگاه اهواز امتناع می‌کردند.
معضل کاهش ایمنی در فرودگاه اهواز
چند تن از کارکنان بخش عملیات و خلبان‌های شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌و‌گو با ترابران اعلام کردند که علت عدم امکان نشستن هواپیما در فرودگاه اهواز در دیدهای کمتر از 2000 متر، غیرفعال بودن سامانه ILS و چراغ‌های تقرب دقیق است و طرح غالب فرودگاه اهواز را مبتنی بر دستگاه ناوبری DVOR از باند 30 آن فرودگاه معرفی کردند و توضیح دادند که فرود آمدن در دید کمتر از 2000 متر در فرودگاه اهواز اقدامی غیرایمن و خطرناک است که متاسفانه برخی از خلبان‌های شرکت‌های هواپیمایی با پذیرش ریسک در آن فرودگاه فرود آمده‌اند. آنها همچنین بیان کردند که مشکلات ایمنی فرودگاه اهواز فراتر از تجهیزات ناوبری است و متاسفانه در امتداد باند 12 و پیش از آسفالت باند، زباله‌هایی قرار گرفته است که اطراف آن، پرنده‌ها جمع می‌شود که همین موضوع برای پروازها مخاطرات متفاوتی اعم از برخورد با شیشه کاکپیت یا بدنه یا حتی ورود به موتور هواپیما را ایجاد می‌کند که چنین مسائلی باعث شده تا ریسک پرواز در فرودگاه اهواز افزایش یابد.
در همین زمینه، احسان الواری‌نژاد، معاون عملیات فرودگاه اهواز در گفت‌و‌گو با ترابران اعلام کرد: «سامانه ILS قبلی فرودگاه در سال 1381 نصب شده بود و فعالیت مداوم آن سامانه به علت فرسودگی امکان‌پذیر نبود؛ بنابراین فرودگاه اهواز با حمایت استانداری در سال 1397، دستگاه ناوبری جدیدی از محل اعتبارات استانی خریداری کرد، اما به دلیل طاقت‌فرسا بودن و حتی غیرممکن بودن نصب دستگاه برای متخصصان الکترونیک در گرمای فصل تابستان تصمیم گرفته شد که نصب سامانه جدید در پاییز امسال آغاز شود.»
الواری‌نژاد اظهار کرد: «کارشناسان الکترونیک اعلام کردند در صورتی که سایر بخش‌های شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران اعم از اداره کل ارتباطات و ناوبری هوایی ایران، مرکز وارسی پروازی و اداره اطلاعات هوانوردی همکاری و توجه لازم را داشته باشند، انتظار می رود تا 45 روز آینده، ILS جدید فرودگاه عملیاتی شود.»
این متخصص هوانوردی در ادامه توضیح داد: «با توجه به شرایط اقلیمی فرودگاه اهواز در سالیان گذشته، مه تا اواسط بهمن ماه پدیده غالب در فرودگاه اهواز است و پیش‌بینی می‌شود که در نیمه دوم بهمن ماه به علت بهبود شرایط جوی و دید، میزان تاخیرات یا لغو پروازها که به این دلیل بوده است، به صفر برسد.»
اهمیت ارزیابی میزان دقت سنسورهای سامانه RVR
او درباره میزان دید و شیوه عمل شرکت‌های مختلف با بیان اینکه تصمیم‌گیری جهت فرود، به الزامات نظامنامه عملیاتی شرکت‌های هواپیمایی و نظر خلبان بستگی دارد و فرودگاه در این زمینه توصیه یا پیشنهادی ندارد؛ گفت: «البته درباره میزان دید اختلاف نظرهای وجود دارد. اگرچه دید اعلام شده از اداره کل هواشناسی استان خوزستان ملاک عمل است اما خلبان‌های شرکت‌های هواپیمایی نسبت به میزان دید نظر متفاوتی دارند و گاهی اوقات اعتقاد دارند که میزان دید بیشتر از میزان اعلامی واحد هواشناسی است. البته علل این اختلاف نیز قابلیت بررسی دارد.»
الواری‌نژاد با اشاره به اینکه بین میزان دید اعلامی واحد هواشناسی و سامانه RVR (سیستم خودکار میزان دید) اختلافاتی نیز وجود دارد و در گذشته میزان اعلامی سامانه RVR بیشتر از واحد هواشناسی فرودگاه بود گفت: «ولی اخیراَ رفتار سامانه تغییر کرده است و در برخی اوقات رقمی کمتر از واحد هواشناسی اعلام می‌کند که به نظر می‌رسد بهتر است دقت سنسورهای این دستگاه مجدداَ ارزیابی شود.»
او علت همزمانی نصب ILS و چراغ‌های تقرب را به تفاوت حوزه‌های کاری دو معاونت هوانوردی و فرودگاهی دانست و گفت که برنامه‌ریزی تعمیرات چراغ‌ها از وظایف حوزه معاونت عملیات هوانوردی خارج است.
ضرورت مدرن‌سازی سیستم زهکشی زمین فرودگاه
این متخصص هوانوردی درباره محل دفع زباله‌ها در فرودگاه اهواز با بیان اینکه به‌تازگی با همکاری شهرداری اهواز محل دفع زباله از ابتدای باند 12 به مکان دیگری منتقل شده است، درباره دلیل جمع شدن پرندگان در فرودگاه اهواز اعلام کرد: «به علت هیدرولوژی و توپرگرافی فرودگاه اهواز پس از بارندگی آب روی زمین جاری یا جذب زمین نمی‌شود بلکه به صورت راکد روی سطح زمین قرار می‌گیرد و موجب جذب پرندگان می‌شود. در همین زمینه اگرچه تلاش شده است نقاط گود فرودگاه تسطیح شود اما با این وجود جمع شدن آب اجتناب ناپذیر است.»
او افزود: «مدرن‌سازی سیستم زهکش می‌تواند چالش‌های جمع شدگی آب در فرودگاه را حل کند ولی فرودگاه فقط به این کار بسنده نکرده است و از یک سال پیش یک سیستم انتشار فرکانس دفع پرندگان در فرودگاه نصب کرد که باعث شد برخورد پرندگان به هواپیما در فرودگاه اهواز کاهش یابد ولی این سیستم نیز چالش‌های خود را دارد و مشاهده می‌شود که پس از مدتی پرندگان با فرکانس دستگاه آشنا و به آن عادت می‌کنند و دوباره به فرودگاه نزدیک می‌شوند. راهکار جدیدی که امروز به آن دست یافته‌ایم این است که به‌صورت متناوب فرکانس دستگاه را عوض کنیم تا دائما پرندگان فرکانس جدیدی را حس کنند و این گونه از فرودگاه دور شوند.»
الواری نژاد تاکید کرد: «تاکنون اقدامات زیادی برای حل مشکلات انجام شده است که برخی از آنها نیز به نتیجه رسیده است ولی به جزء موارد کوتاه‌مدت، فرودگاه با مشکلات بلندمدت دیگری نیز روبه‌رو است که برای حل آنها همکاری بین دستگاه‌های اجرایی را می‌طلبد.»
او دو مورد از مشکلات را سطوح بی‌خطری فرودگاه و توسعه پارکینگ فرودگاه یا مسیر خزش موازی در ایمنی فرودگاه دانست و گفت: «متاسفانه سوله‌های مرکز آموزش فنون هوایی و شرکت خدمات فرودگاهی کوشا‌کیش در سطوح بی‌خطری فرودگاه نفوذ کرده‌اند و برای ایمن‌سازی سطوح بی‌خطری در گام اول مجوز تخریب سوله آموزش علوم و فنون اخذ شد و به شرکت کوشا‌کیش نیز زمین جدیدی برای احداث سوله جدید اختصاص یافته است. با وجود این اقدامات، جهت حفظ بی‌خطری باند 12، ناچاراً نقطه فرود هواپیما به میزان 386 متر جابهجا شده است که البته این اقدام باعث کاهش طول باند مفید فرودگاه شده است.»
او درباره مشکل دوم با بیان اینکه احداث پارکینگ و مسیر خزش می‌تواند علاوه بر افزایش ایمنی، ظرفیت فرودگاه را بالاتر ببرد که باعث کاهش تاخیرات و افزایش پردازش مسافر در فرودگاه خواهد شد، اظهار کرد: «فرودگاه اهواز با تعامل و هماهنگی با شرکت نفت‌خیز جنوب فرودگاه موفق شد که 60 هکتار به اراضی خود در ضلع جنوبی فرودگاه اضافه کند ولی متاسفانه این اراضی با توجه به میزان پروازهای فرودگاه اهواز کافی نیست و در این زمینه مذاکرات و گفت‌و‌گوهای خوبی نیز با هوانیروز و نهادهای بالادست انجام شده است تا 33 هکتار از اراضی ملکی فرودگاه که در تصرف آن یگان است، آزاد شود که در این زمینه نیز پیش‌بینی شده است موقعیت آن یگان نیز جابهجا شود.»
وقتی برج مراقبت مشکل‌زا می‌شود…
همچنین یک کارشناس بخش عملیات فرودگاه یکی دیگر از مشکلات ایمنی فرودگاه را برج مراقبت پرواز اعلام کرد و توضیح داد که موقعیت جغرافیای و ارتفاع این برج مناسب نبوده و کنترلرهای مراقبت پرواز دید و تسلط مناسبی برای همه سطوح پروازی فرودگاه ندارند و کنترلر مراقبت پرواز جهت پایش حرکات زمینی هواپیما محدودیت دارد و این مسئله در زمان پدیده مه و کاهش دید تشدید می‌شود و ریسک برخورد دو هواپیما را در هنگام خزش یا در موقعیت پارک افزایش می‌دهد.
درباره این چالش نیز الواژی‌نژاد خاطرنشان کرد: «مطالعات کارشناسی جانمایی برج جدید فرودگاه اهواز در طرح جامع جدید اهواز مشخص شده است که امیدواریم با مشخص شدن مشاور و پیمانکار ساخت آن در سال‌های آتی برج استانداردی برای آن فرودگاه ساخته شود.»
راهکارهای افزایش ایمنی در فرودگاه اهواز
بر اساس سخنان الواری‌نژاد و دیگر کارشناسان، به نظر می‌رسد برای مدیریت ایمنی در فرودگاه‌های اهواز اقدامات زیر ضروری باشند:
1-از واحدهای ایمنی سازمان هواپیمایی کشوری انتظار می‌رود که نظارت بیشتری بر فرودگاه اهواز داشته باشد و جهت حفظ جان مسافران و ایمنی پروازها، از انجام پروازهایی که در شرایط ناایمن در فرودگاه اهواز فرود می‌آیند،جلوگیری شود.
2- ستاد شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران به‌ویژه ادارات کل ذیل معاونت خدمات فرودگاهی همچون اداره کل تسهیلات و تجهیزات فرودگاهی با هماهنگی فرودگاه اهواز به‌ویژه معاونت عملیات فرودگاه پروژه‌های در دست اجرای خود را برنامه‌ریزی کنند تا پروژه‌های که در محدوده عملیات هوانوردی است، همپوشانی زمانی نداشته باشند.
3- پیشنهاد می‌شود پروژه‌هایی که بخش عملیات هوانوردی را متاثر می‌کند با پیوست ارزیابی کارشناسی مدیریت ایمنی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران آغاز شوند. همچنین پیش از شروع فصل سرما سامانه‌های هواشناسی فرودگاه مورد ارزیابی مسئولان مربوطه قرار گیرند تا از صحت کارکرد آنها در زمان کاهش دید اطمینان پیدا شود.»
4- در نهایت جهت پیشرفت پروژه‌های توسعه‌ای و عمرانی فرودگاه اهواز، نیازمند توجه به عملکرد فرودگاه اهواز و نقش‌آفرینی این فرودگاه در بخش نفتی و صنعتی کشور هستیم؛ زیرا فرودگاه‌هایی که به مراتب نسبت به فرودگاه اهواز، عملکرد پایین‌تری در جابه‌جایی مسافر دارند، نسبت به فرودگاه اهواز بیشتر توسعه یافته‌اند.
