تجارت آزاد، بی‌مرز با اوراسیا
در شرایطی که اقتصاد جهانی به‌سوی همگرایی بیشتر و حذف موانع تجاری حرکت می‌کند، ایران نیز با امضای یکی از مهم‌ترین توافق‌نامه‌های تجاری تاریخ خود، گامی بلند در جهت ورود به زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای و جهانی برداشته است. موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نه‌تنها یک موفقیت دیپلماتیک و اقتصادی محسوب می‌شود، بلکه فرصتی استراتژیک برای فعالان اقتصادی کشور فراهم کرده تا بدون پرداخت تعرفه‌های سنگین و با حذف محدودیت‌های تجاری، وارد بازار ۵ کشور عضو این اتحادیه شوند.
این توافق در حالی اجرایی شده که ساختار تجارت جهانی طی دهه‌های اخیر به‌شدت متحول شده و دیگر حتی تولید کالاهای ساده نیز بدون مشارکت چند کشور ممکن نیست. در چنین فضایی، ایران با پیوستن رسمی به اتحادیه اوراسیا، جایگاه خود را در نقشه تجارت منطقه‌ای بازتعریف کرده و زمینه را برای رشد صادرات، جذب سرمایه‌گذاری و ارتقای بهره‌وری فراهم ساخته است.
در شرایطی که اقتصاد جهانی به‌سوی همگرایی بیشتر و حذف موانع تجاری حرکت می‌کند، ایران نیز با امضای یکی از مهم‌ترین توافق‌نامه‌های تجاری تاریخ خود، گامی بلند در جهت ورود به زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای و جهانی برداشته است. موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نه‌تنها یک موفقیت دیپلماتیک و اقتصادی محسوب می‌شود، بلکه فرصتی استراتژیک برای فعالان اقتصادی کشور فراهم کرده تا بدون پرداخت تعرفه‌های سنگین و با حذف محدودیت‌های تجاری، وارد بازار ۵ کشور عضو این اتحادیه شوند.
این توافق در حالی اجرایی شده که ساختار تجارت جهانی طی دهه‌های اخیر به‌شدت متحول شده و دیگر حتی تولید کالاهای ساده نیز بدون مشارکت چند کشور ممکن نیست. در چنین فضایی، ایران با پیوستن رسمی به اتحادیه اوراسیا، جایگاه خود را در نقشه تجارت منطقه‌ای بازتعریف کرده و زمینه را برای رشد صادرات، جذب سرمایه‌گذاری و ارتقای بهره‌وری فراهم ساخته است.
نقطه عطف در تجارت خارجی ایران؛ تعرفه واردات و صادرات با اتحادیه اوراسیا به صفر رسید
با آغاز اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا از ۲۵ اردیبهشت‌ماه سال جاری، دروازه‌ای جدید به روی تجارت خارجی کشور گشوده شده است؛ توافقی که به گفته مسئول مذاکرات تجاری ایران با اوراسیا، مفصل‌ترین و جدی‌ترین توافق تجاری ایران در چهار دهه اخیر محسوب می‌شود.
میرهادی سیدی، مشاور امور بین‌الملل و توافق‌نامه‌های تجاری سازمان توسعه تجارت، در نشست دو روزه «تبیین ظرفیت‌های تجاری با کشورهای اوراسیا» که در اتاق بازرگانی تبریز و شهرستان جلفا برگزار شد، از مزایای بی‌سابقه این توافق گفت: «در قالب این توافق، تعرفه‌های گمرکی برای ۸۷ درصد از کدهای تعرفه‌ای (HS Code) میان پنج کشور عضو اوراسیا و ایران به صفر رسیده و موانع غیرتعرفه‌ای نیز تقریباً به‌طور کامل برداشته شده است.»
کاهش ۵۰ میلیون دلاری هزینه تجار ایرانی
سیدی تأکید کرد که حتی در صورت ثبات حجم تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه، صرفاً حذف تعرفه‌ها موجب کاهش سالانه حدود ۵۰ میلیون دلار از هزینه‌های گمرکی تجار ایرانی خواهد شد. او افزود: «واردات از اوراسیا نیز معاف از تعرفه است. برای مثال، واردات کالاهایی از کشورهای دیگر نظیر اندونزی با تعرفه‌ای میانگین ۱۷ تا ۱۸ درصدی همراه است، اما اکنون واردات همان کالا از اوراسیا بدون پرداخت تعرفه انجام می‌شود.»
افزایش سه‌برابری صادرات ایران به اوراسیا
مسئول مذاکرات ایران با اوراسیا در ادامه به دستاوردهای این توافق در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: «پیش از اجرای موافقت‌نامه، میانگین صادرات سالانه ایران به اوراسیا حدود ۶۰۰ میلیون دلار بود، اما این رقم در سال گذشته به حدود ۲ میلیارد دلار رسید. رشد بیش از ۳ برابری، آن هم در شرایط سخت تحریم، مشکلات ارزی و حمل‌ونقل، دستاورد بزرگی است.»
فرصتی برای همه سطوح تولیدکننده
سیدی با اشاره به تفاوت سطح توسعه کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، تصریح کرد: «بازارهای این اتحادیه برای همه سطوح از تولیدکنندگان ایرانی، چه شرکت‌های بزرگ با استانداردهای جهانی و چه بنگاه‌های کوچک و متوسط، فرصت‌های متنوعی فراهم می‌کند. از بازار روسیه گرفته تا کشورهای کوچکتری مانند ارمنستان و قرقیزستان، همه می‌توانند پذیرای محصولات ایرانی باشند.»
گسترش نقش ایران در زنجیره تامین جهانی
وی با اشاره به اینکه توافق‌نامه اوراسیا یک توافق‌نامه پنج‌جانبه واقعی است و نه صرفاً یک تفاهم‌نامه دوجانبه، اظهار داشت: «در دنیای امروز، حتی تولید یک دوچرخه نیز به همکاری چند کشور نیاز دارد. بدون توافق‌های تجاری، حضور مؤثر در اقتصاد جهانی امکان‌پذیر نیست. اکنون ما پلی ایجاد کرده‌ایم و فعالان اقتصادی باید از آن عبور کنند.»
راه‌اندازی سامانه جدید گواهی مبدأ با قابلیت‌های گسترده
در ادامه این نشست، امیرعلی صدر دادرس، مدیر فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی ایران، از راه‌اندازی سامانه جدید صدور گواهی مبدأ خبر داد که از ابتدای سال فعال شده است. این سامانه علاوه بر امنیت بیشتر و دسترسی از طریق تلفن همراه، از توافق‌نامه‌های بین‌المللی نظیر D۸ و اوراسیا نیز پشتیبانی می‌کند.
وی اظهار داشت: «سامانه جدید cscs.ir اطلاعات کارت بازرگانی، کارت عضویت و گواهی مبدأ را یکپارچه کرده و تمام اطلاعیه‌ها و بخشنامه‌های مرتبط از طریق آن قابل دسترسی است.»
نعیمه فتح‌اله نجارباشی، مسئول سامانه کارت بازرگانی و گواهی مبدأ نیز به تشریح امکانات جدید این سامانه پرداخت و اعلام کرد که: «در نسخه جدید، امکان درخواست صدور گواهی مبدأ برای فعالان اقتصادی فاقد کارت بازرگانی به‌صورت غیرحضوری فراهم شده است.»
ایران، عضو جدید اتحادیه اقتصادی اوراسیا
یادآور می‌شود اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان است و از سال ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرده است. عضویت ایران در این اتحادیه از دی‌ماه ۱۴۰۳ به تصویب رسید و اجرای رسمی توافق‌نامه تجارت آزاد از اردیبهشت ۱۴۰۴ آغاز شده است.
سیدی در پایان با تأکید بر اینکه کشورهایی مانند ترکیه با ۲۳ موافقت‌نامه تجارت آزاد، هزاران ردیف تعرفه‌ای را به صفر رسانده‌اند، تصریح کرد: «اکنون ایران گام بلندی برداشته و فعالان اقتصادی باید از این فرصت استفاده کنند؛ زیرا دیگر دیوار تعرفه‌ای و موانع غیرتعرفه‌ای، در برابر تجارت با اوراسیا وجود ندارد.»
