مونا روشندل– بعد از مدت‌ها کشمکش درباره تعیین تکلیف کامیون‌های وارداتی دپو شده در گمرک، معاون امور گمرکی گمرک ایران با اشاره به حدود ۵۰۰۰ دستگاه کامیون دپو شده در گمرکات کشور به دلیل هزینه قابل‌توجه اسقاط، اعلام کرده است: «طی بررسی‌های صورت گرفته در معاونت اقتصادی دولت، پیشنهاد شده یک مبلغ به عنوان عدد میانگین به جای گواهی اسقاط در نظر گرفته شود تا بتوانند ترخیص شوند؛ این عدد بین ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیون تومان پیش‌بینی شده است.» البته این پیشنهاد فعلا در معاونت اقتصادی تصویب و هنوز به گمرک ابلاغ نشده، اما در همین مدت، واکنش‌های مخالف بسیاری را از سوی نمایندگان صنفی و فعالان حمل‌و‌نقل جاده‌ای برانگیخته و حتی رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط خودروهای فرسوده، با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی قصد دارد با واریز ۸۰۰ میلیون تومان به حساب خزانه دولت، مجوز تردد کامیون های اسقاطی را دریافت کند، به‌طور تلویحی این اقدام را دور زدن قانون اسقاط کامیون‌های فرسوده توسط وزارت راه نامیده است.
علی رزمخواه، مدیرعامل شرکت ایرساخودرو درباره معضلاتی که راه واردکنندگان و رانندگان کامیون را در مسیر اسقاط خودروهای فرسوده سد کرده است، با اشاره به طرح واردات کامیون به ازای اسقاط به ترابران گفت: «همانطور که می‌دانید اغلب کشنده‌های ایرانی با مشکلات متعددی برای اورهال، خرید قطعات یدکی، هزینه بالای سوخت و ناایمن بودن برخی جادهها دست‌وپنجه نرم می‌کردند، دولت طرح اسقاط کامیون فرسوده را برای واردات تصویب کرد تا هم بتواند از افزایش مصرف سوخت جلوگیری و هم ایمنی بیشتری را در جادهها ایجاد کند؛ زیرا رانندگان با کامیون‌های فرسوده نمی‌توانند به‌خوبی در گردنه‌های شیب‌دار، خودرو را کنترل کنند و بیشتر دچار حادثه می‌شوند.»
او با بیان اینکه دولت با همین اهداف، واردکنندگان را ملزم کرد که کامیون‌های اسقاطی 44 تن را اسقاط کنند تا در ازای آن بتوانند کامیون اروپایی را وارد و کارت 44 تن دریافت کنند، گفت: «نخستین معضل ایجادشده این بود که مقرر شد هر خودرویی که ترخیص می‌شود برگه اسقاط داشته باشد. پس از مدتی طرح مذکور چکش‌کاری و اعلام شد که سازمان راهداری تناژ کامیون‌های اسقاطی را از 44 تن به 41 تن کاهش داده است؛ بدین ترتیب تناژ ماشین‌های وارداتی، بیشتر از ماشین‌های اسقاطی تعیین و باعث شد که قیمت کامیون‌های اسقاط و فرسوده که تا پیش از آن 100 میلیون تومان بود، آرام آرام از مرز 200 تا 300 میلیون تومان بگذرد و الان به یک میلیارد و 250 میلیون تومان برسد.»
رزمخواه با بیان اینکه این افزایش قیمت هیچ ارتباط مستقیمی با نرخ آهن و حتی قیمت کامیون نو و وارداتی نداشت، تاکید کرد: «مثلا ولوو سایپادیزل در آن زمان (یعنی 5/2 سال گذشته) حدود 5/5 تا 6 میلیارد تومان به‌فروش می‌رفت که اکنون به 7 میلیارد تومان رسیده است، اما ارزش کامیون اسقاطی از 100 میلیون تومان به بالغ بر یک میلیارد تومان افزایش یافته است.»
او اذعان کرد: «اجرای روش نادرست اسقاط و عرضه و تقاضای ناهماهنگ کامیون نه‌فقط موجب شده است که پای دلالان و واسطه‌ها به بازار اسقاط کامیون نیز کشیده شود، بلکه بازار سیاه وحشتناکی را در این زمینه به راه انداخته است.»
او گفت: «اکنون همین کامیون فرسوده که ارزش آن بالغ بر یک میلیارد شده است، درآمد ماهانه 50 میلیونی را نصیب راننده و خانواده‌اش می‌کند، این در حالی است که اگر مالک این خودروی فرسوده آن را برای اسقاط بفروشد با پول آن می‌تواند فقط یک کامیونت چینی بخرد که نه تنها برای راننده‌ای که با کامیون سنگین و در جادهها کار کرده است خوشایند نیست بلکه درآمد او را کاهش و سفره یک خانوار را کوچک‌تر از قبل می‌کند.»
مدیرعامل شرکت ایرساخودرو یادآور شد: «دولت اسقاط کامیون را بر عهده واردکننده گذاشت و گفت هر کس می‌خواهد واردات داشته باشد باید برگه اسقاط خودرو بیاورد؛ در حالی که دولت می‌توانست خودش را متولی اسقاط معرفی و برای کامیون‌های فرسوده اولویت تعیین کند و بگوید مالک هر کامیون فرسوده باید در موعد مقرر خودروی خود را مثلا به سازمان راهداری تحویل دهد و پول آن را دریافت کند و هر خریدار اسقاط هم مبلغ آن را به ما پرداخت کند و از ما برگه اسقاط خودرو را تحویل بگیرد.»
او تصریح کرد: «دولت باید همراه با ارزش خودروی فرسوده که به صاحبان آنها پرداخت می‌کرد، تسهیلات کم‌بهره‌ای (مثلا 5 درصد) هم به آنها اختصاص می‌داد تا بتوانند کامیون نو خریداری کنند و شیرینی نوسازی ناوگان به کام صاحبان واقعی کامیون‌های فرسوده بنشیند؛ نه اینکه تعدادی دلال و واسطه، بازار سیاه راه بیندازند و سود این کار را ببرند و مالکان کامیون‌های فرسوده، مال و کار خود را از دست دهند.»
رزمخواه در پاسخ به این پرسش که دولت از کدام منبع باید تسهیلات کم‌بهره را به مالکان ناوگان فرسوده اختصاص دهد، خاطرنشان کرد: «هر کامیون فرسوده‌ای حدودا 10 هزار لیتر در یک ماه سوخت مصرف می‌کند و دولت به ازای هر کامیون سوبسیدی حدود چندصد میلیون تومان پرداخت می‌کند که اگر این ناوگان نوسازی شود و مصرف سوخت آن به یک‌سوم تقلیل یابد، دولت می‌تواند این مبلغ را در قالب وام کم‌بهره به خرید ناوگان نو تزریق کند. دولت در این سناریو هم به راننده و واردکننده کامیون تسهیلات ارائه می‌دهد و هم می‌تواند از این محل، کسب درآمد کند، زیرا نوسازی ناوگان علاوه بر کاهش مصرف سوخت، ایمنی جادهها، حفظ محیط‌زیست، ایمنی رانندگان و کاهش تلفات جانی و مالی را به همراه دارد که همه اینها برای دولت هزینههای سرسام‌آور دارد.»
نقطه ابهام در طرح تنفس
مدتی پیش، گروه‌های ذی‌نفع برای باز کردن گره کور عدم اسقاط کامیون‌های فرسوده، پیشنهاد شد که وارد کننده با ارائه ضمانت‌نامه با سررسید یک ساله بتواند کامیون وارداتی را پلاک گذاری و وارد چرخه حمل‌و‌نقل کند.
رزمخواه درباره مهلت یک‌ساله برای اسقاط کامیون‌ها افزود: «این سیاست که البته هنوز مصوب نشده، می‌تواند اثرات منفی بیشتری در این حوزه بر جا گذارد. نخستین اثر منفی این است که قیمت کامیون فرسوده در سال آینده حداقل به بیش از 3 میلیارد تومان خواهد رسید. علاوه بر آن ماشین فرسوده از چرخه خارج نشده و دولت برای هر کامیون فرسوده‌ای ماهانه چندصد میلیون تومان سوبسید پرداخت می‌کند که با احتساب تعداد کامیون‌های فرسوده، رقم بسیار هنگفتی خواهد بود که بدون برنامه‌ریزی و به‌صورت یارانه خاموش پرداخت خواهد شد، در صورتی که می‌تواند آن را هدفمند کرده و به شکل تسهیلات و وام‌های کم‌بهره به متقاضیان نوسازی ناوگان اختصاص دهد.»
مدیرعامل شرکت ایرساخودرو افزود: «از طرف دیگر، مالکان کامیون‌های فرسوده عموما افراد مسن هستند که ریسک‌پذیری ندارند و کامیون خود را تا جایی که امکان داشته باشد، تعویض نمی‌کنند، بنابراین تنها راه نوسازی و خلاصی از ذغدغه بازار سیاه اسقاط، همان است که دولت سررشته این کار را خود به دست گیرد و بگوید هیچ نهاد دیگری حق و مجوز این کار را ندارد و برای اسقاط آن هم زمان تعیین کند، مثلا بر اساس سال تولید کشنده اولویت‌بندی کند و از فرسوده‌تر به بالا را با شیوه‌ای منطقی ملزم به اسقاط کند و شرایطی منصفانه برای جایگزینی خودروی آنها تعریف کند.»
او با بیان اینکه در این دوسال تعداد اندکی کامیون وارداتی از گمرک ترخیص و شماره‌گذاری شده است، اظهار کرد: «از یک طرف، هزینه ترخیص بسیار افزایش یافته و واردکننده نتوانسته خودرو را ترخیص کند و از طرف دیگر، هزینه اسقاط 11 برابر شده و واردکننده برای این کار سرمایه کم آورده است. حالا در این کش و قوس، تعداد زیادی از متقاضیان خودرو، برگه اسقاط ندارند و بلاتکلیف مانده‌اند و کامیون‌های وارداتی هم معطل پلاک‌گذاری هستند.»
رزمخواه با اشاره به اینکه دولت در اقدام دیگری ارز 4200 تومانی را به 24 هزار تومان رساند، اظهار کرد: «بر اثر این اقدام، کامیون ولوو که با 170 میلیون تومان ترخیص می‌شد، اکنون با 640 میلیون تومان ترخیص خواهد شد که مبلغ ارزش افزوده آن طبیعتا به رقم چشمگیری افزایش یافته است.»
او در ادامه با اشاره به اینکه سرعت ترخیص بالا رفته است، خاطرنشان کرد: «اکنون معضل اصلی ما اسقاط است، زیرا 35 درصد کامیون‌هایی که ترخیص شده‌اند همچنان در مرحله اسقاط بلاتکلیف مانده‌اند و حتی بعضی از خودروهای اسقاطی دزدیده و یا گم شده است، بنابراین اکنون باید دولت طرحی نو برای اسقاط دراندازد تا مشکل واردات و ترخیص کامیون‌ها از گمرک رفع و این ناوگان بالاخره بعد از چندین سال نوسازی شود.»
مدیرعامل شرکت ایرساخودرو در پایان در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اگر قرار باشد دولت اسقاط را به دست گیرد آیا باید ارزش کامیون‌های فرسوده را کاهش دهد یا با همین رقم کار را آغاز کند، گفت: «قیمت مهم نیست، برای فعالان این صنف سلامت کار در اولویت قرار دارد که مستلزم حذف دلالان است، زیرا 20 درصد هزینه اسقاط به جیب آنها واریز می‌شود و رقم ناچیزی دست مالکان را می‌گیرد؛ بنابراین حذف آنها می‌تواند به خودی خود کاهش قیمت را تا حدودی در بر داشته باشد.»
سلام
چی ارزون شده؟
چی قیمتش ثابت مونده ؟
که ماشین فرسوده نباید گرون بشه
جناب من یه فرسوده سوار هستم من میخوام از طرح نوسازی ناوگان استفاده کنم
ماشینم رو تحویل بدم و یه ماشین روز اروپایی تحویل بگیرم پس قیمت ماشین فرسوده من بچشم نمیاد
(طرح جایگزینی کامیون های فرسوده)
پس لطفأ رو مال دیگران قیمت نگذارید
تمامی فرسوده سواران با طرح جایگزینی موافق هستن یعنی فروشنده نیستن
پس دنبال فروش کامیون فرسوده نباشید
و قیمت گزاری نکنید خواهشن
تا الان هرچی ماشین فرسوده کف گاراژ ها رو آقایان دلال جمع آوری کردن
الباقی فرسوده سوارها تو‌جاده داره کار میکنه و هیچکسی‌فروشنده نیست پس خواهشن روی مال مردم قیمت نگذارید
من راننده ماشینم رو بفروشم برم چکار کنم شغل دیگه ای از دستم نمیاد با مجبورم با همین فرسوده کار کنم یا از طرح جایگزینی استفاده کنم در هر صورت فروشنده نیستیم