راهی به سوی همگرایی
در ادامه سفر فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی و رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان، به باکو در روز دوشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۴، نشست سه‌جانبه‌ای میان ایران، آذربایجان و روسیه برگزار شد که محور آن توسعه همکاری‌ها در زمینه حمل‌ونقل، ترانزیت و انرژی بود. وزیر راه و شهرسازی در این نشست با تأکید بر اهمیت این همکاری‌ها، آنها را زمینه‌ساز تقویت زیرساخت‌های منطقه‌ای و تحقق همگرایی اقتصادی در قالب کریدور بین‌المللی شمال – جنوب دانست.
فرزانه صادق ضمن قدردانی از میزبانی جمهوری آذربایجان، این نشست را ابتکاری مهم برای تقویت اتصالات حمل‌ونقلی، ترانزیتی و همکاری‌های انرژی میان سه کشور ارزیابی کرد و ابراز اطمینان نمود که نتایج آن می‌تواند همچون نقشه راهی برای توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای عمل کند. او با اشاره به اهمیت راهبردی کریدور شمال – جنوب، آن را یکی از چارچوب‌های اصلی همکاری سه‌جانبه خواند و بر لزوم توسعه هم‌زمان زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این مسیر تأکید کرد.
در ادامه، وزیر راه و شهرسازی بر ضرورت تضمین بار در این کریدور تأکید کرد و با یادآوری هدف‌گذاری انجام‌شده برای ترانزیت ۱۵ میلیون تن کالا تا سال ۲۰۳۰، خواستار فراهم شدن زمینه لازم برای افزایش تردد ناوگان حمل‌ونقل، به‌ویژه در بخش جاده‌ای شد.
وی پیشنهاد داد ظرف سه ماه آینده، برنامه اقدام مشترک برای تحقق این هدف تهیه شود تا در نشست آتی سران سه کشور به امضا برسد. این اقدام به گفته او، می‌تواند تضمین‌کننده پایداری انتقال بار و کاهش موانع تردد میان سه کشور باشد.
صادق سپس به تشریح پروژه‌های زیرساختی مرتبط با کریدور شمال – جنوب پرداخت. او به پروژه خط‌آهن رشت – آستارا به طول ۱۶۰ کیلومتر اشاره کرد که با مشارکت دولت روسیه در حال اجراست. وی اعلام کرد که تاکنون ۸۰ کیلومتر از اراضی این مسیر تملک و تسطیح شده و ادامه آن تا پایان سال جاری به پیمانکار روسی برای اجرای عملیات تحویل داده خواهد شد. همچنین درباره پایانه ریلی آستارا، وزیر راه و شهرسازی از توافقات انجام‌شده با طرف آذربایجانی خبر داد که بر اساس آن مقرر شده این پروژه تا پایان سال ۲۰۲۵ تکمیل و به بهره‌برداری کامل برسد.
وی در ادامه به توسعه مسیر جاده‌ای ارس اشاره کرد که برای اتصال جمهوری آذربایجان به نخجوان از طریق قلمرو ایران در حال انجام است. به گفته او، تعریض جاده ۱۰۷ کیلومتری جلفا – کلاله و ساخت پل مرزی کلاله – آقبند پیشرفت خوبی داشته و طبق توافق دو کشور، عملیات اجرایی این پل تا پایان سال جاری به پایان خواهد رسید.
وزیر راه و شهرسازی بر اهمیت افزایش ظرفیت پذیرش مرزها و کاهش ازدحام در مرزهای سه کشور تأکید کرد و آن را عاملی مهم در تحقق اهداف ترانزیتی دانست.
در بخش دیگری از سخنان خود، صادق به موضوع همکاری‌های گمرکی پرداخت و آن را یکی از مؤلفه‌های کلیدی در توسعه ترانزیت میان ایران، آذربایجان و روسیه برشمرد. او خواستار نهایی شدن هرچه سریع‌تر یادداشت تفاهم همکاری‌های گمرکی میان این سه کشور و هند شد که پیش‌تر تهیه و ارسال شده است.
وی همچنین بر لزوم تبادل الکترونیکی اطلاعات کالا و وسایل نقلیه میان گمرکات سه کشور در چارچوب کریدور شمال – جنوب تأکید کرد و پیشنهاد داد کارگروه فنی مشترکی برای تدوین سازوکار تبادل داده‌ها در ماه آینده تشکیل شود.
در ادامه سخنان خود، وزیر راه و شهرسازی به اهمیت موضوع انرژی پرداخت و پیشنهاد کرد کریدور شمال – جنوب به محور همکاری‌های انرژی نیز گسترش یابد. او از لزوم تعریف یک «کریدور انرژی» سخن گفت و با اشاره به تأکید پیشین جمهوری آذربایجان برای برگزاری نشست سه‌جانبه برق، خواستار برگزاری نشست‌های فنی مستمر به‌منظور سنکرون‌سازی شبکه برق سه کشور شد.
صادق در پایان سخنانش، کریدور ترانزیتی شمال – جنوب را چارچوبی منحصربه‌فرد برای توسعه مناسبات اقتصادی، حمل‌ونقلی و انرژی سه کشور توصیف کرد و بر ضرورت تدوین سازوکارهای مدیریتی مؤثر برای بهره‌برداری بهینه از این فرصت تأکید کرد. او همچنین بر لزوم رویکردهای منعطف برای کاهش چالش‌های موجود در مسیر همکاری سه‌جانبه تأکید نمود.
