تبعات جنگ ۱۲ روزه: افت ۴۱ درصدی حمل بار به پایتخت
آمارهای جدید از پلتفرم ترابرنت نشان می‌دهد حمل بار جاده‌ای کشور در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل افت شدیدی داشت. بررسی ۳۹۷ هزار محموله ثبت‌شده حاکی از کاهش ۲۲ تا ۳۱ درصدی در بخش‌های مختلف ناوگان است، در حالی که بارهای ورودی به تهران تا ۴۱ درصد سقوط کرد.
ناوگان سبک و میانه؛ قربانیان اصلی بحران
| نوع ناوگان | درصد کاهش | وضعیت |
|---|---|---|
| خاور و کامیونت | ۳۱٪ | شدیدترین افت – زنجیره تأمین کارخانه‌ها مختل شد |
| وانت و نیسان | ۲۲٪ | در مقایسه با رشد ۲۰٪ سال قبل، افت شدید |
| یخچالی | کمترین افت | مقاوم‌ترین بخش – حفظ زنجیره سرد موفق بود |
ناوگان سبک و میانه که نقش کلیدی در توزیع درون‌شهری دارند، بیشترین افت حمل بار جاده‌ای را تجربه کردند و ضربه سنگینی به لجستیک کشور وارد شد. در مقابل، ناوگان یخچالی با اولویت‌بندی مواد غذایی و دارویی، توانست با ثبات نسبی فعالیت کند.
کالاهای صنعتی در صدر آسیب
| گروه کالایی | درصد کاهش |
|---|---|
| تجهیزات صنعتی | ۳۶٪ |
| لوازم خودرو | ۳۰٪ |
| خاک معدنی | ۲۵٪ |
| لوازم خانگی | ۲۵٪ |
| مواد نساجی | ۲۴٪ |
| مصالح ساختمانی | ۱۳٪ |
| مواد غذایی | بدون تغییر |
بخش صنعت در حمل‌ونقل کالا بیشترین آسیب را متحمل شده، در حالی که حمل مواد غذایی تقریباً بدون تغییر باقی ماند. این اولویت‌بندی در تأمین نیازهای اساسی مردم، مانع از بروز کمبود در بازار شد.
تهران؛ گلوگاه بحران حمل بار جاده‌ای
استان تهران به عنوان قطب اصلی توزیع کالا، شدیدترین تأثیر را در افت حمل بار جاده‌ای پذیرفت:
| نوع بار | درصد کاهش |
|---|---|
| بارهای ورودی به تهران | ۴۱٪ |
| بارهای خروجی از تهران | ۲۱٪ |
کاهش ۴۱ درصدی اعلام بار ورودی به پایتخت، شدیدترین میزان در بین استان‌ها محسوب می‌شود. این وابستگی گلوگاهی به تهران، موج رکود را به سراسر شبکه لجستیک کشور منتقل کرد.
پس از تهران، استان‌های اصفهان، هرمزگان، فارس و البرز نیز از نخستین روزهای بحران با کاهش جدی اعلام بار روبه‌رو شدند.
رانندگان کامیون در صحنه ماندند
در طول بحران، ۳۶۶ هزار راننده در ترابرنت در جست‌وجوی بار فعال بودند؛ عددی که تفاوت معناداری با ماه پیش از جنگ نداشته و نشان‌دهنده تلاش رانندگان کامیون برای حفظ چرخه‌ی حمل‌ونقل است.
مجموع درخواست‌های حمل از سوی رانندگان ناوگان باری به بیش از یک میلیون رسید که توسط بیش از ۲۳ هزار اعلام‌کننده بار ثبت شده بود. با این وجود، به‌دلیل کاهش بارهای موجود، تعداد درخواست‌ها نسبت به پیش از بحران، ۱۴ درصد افت را نشان می‌دهد.
دورنما و پیامدها
جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل نه تنها آسیب‌پذیری شبکه حمل‌ونقل در برابر شوک‌های امنیتی را نشان داد، بلکه عواقب ملموسی برای اقتصاد داشت. این افت حمل بار جاده‌ای می‌تواند منجر شود به:
- تأخیر در تحویل کالاهای صنعتی که می‌تواند به توقف خطوط تولید منجر شود
- افزایش هزینه‌های لجستیکی به دلیل کمبود عرضه در برابر تقاضا
- فشار بر ناوگان یخچالی که تنها بخش مقاوم در زنجیره تأمین بود
جمع‌بندی:
نکات امیدبخش، حضور مستمر رانندگان کامیون و اولویت‌بندی صحیح کالاهای اساسی بودند که از بحران عمیق‌تر در حمل‌ونقل کالا جلوگیری کردند. اما وابستگی شدید به تهران و ضعف ناوگان سبک و میانه، زنگ خطری برای آینده صنعت حمل بار جاده‌ای است. داده‌ها نشان می‌دهد که صنعت حمل‌ونقل نیازمند بازنگری در ساختار توزیع جغرافیایی و تقویت ناوگان‌های مختلف است تا در برابر بحران‌های آتی تاب‌آوری بیشتری داشته باشد.
منبع: گفت‌وگوی اختصاصی با تیم تحلیل داده ترابرنت.
