در مراسم بهره‌برداری از پروژه‌های ریلی کشور در ۱۳ مهر ۱۴۰۴، مدیرعامل راه‌آهن از رشد تعداد لوکوموتیوها، افزایش سرمایه‌گذاری و توسعه دیپلماسی ریلی خبر داد. اما در پشت این آمار، سؤالات جدی باقی‌ست: چرا با وجود توافق‌های میلیاردی، زیرساخت‌ها همچنان فرسوده‌اند؟ و چرا نتیجه وعده‌ها ملموس نیست؟ اجرای واقعی این طرح‌ها، همچنان محل تردید است.

دکتر حسن صدیقی، مدیرعامل شرکت راه‌آهن حمل‌ونقل، با انتقاد صریح از سیاست‌گذاری‌های موجود، اعلام کرد که ناوگان ریلی مخزن‌دار با زیان عملیاتی شدید مواجه است؛ به‌طوری‌که هرچه بیشتر کار می‌کند، بیشتر زیان می‌دهد. او هشدار داد که اگر نرخ‌گذاری ناعادلانه شرکت ملی پخش و تعرفه‌های سنگین راه‌آهن اصلاح نشود، ناوگان حمل سوخت ریلی به‌زودی از بازار حذف خواهد شد. به گفته صدیقی، دولت برخلاف شعارهایش عملاً به نابودی ریل و تقویت جاده یارانه‌محور دامن زده است.

با وجود وعده‌های مکرر درباره توسعه حمل‌ونقل ریلی و تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این حوزه، امروز بسیاری از شرکت‌های فعال در این صنعت با مشکلات مالی شدید، تعرفه‌گذاری غیرمنطقی، افزایش هزینه‌ها و بی‌توجهی نهادهای تصمیم‌گیر روبرو هستند. در گفت‌وگو با علی قبادی، مدیرعامل شرکت سینا ریل، ابعاد واقعی بحران کنونی در بخش حمل‌ونقل ریلی، به‌ویژه در حوزه حمل سوخت، بررسی شده است.

صنعت ریلی، برخلاف تصور عمومی، صرفا به خطوط آهن و لکوموتیو محدود نمی‌شود. پشت هر قطاری که به مقصد می‌رسد، شبکه‌ای پیچیده از بازیگران با منافع هم‌راستا یا متضاد قرار دارد؛ از سیاست‌گذار و سرمایه‌گذار گرفته تا اپراتور، تعمیرکار، گمرک، بانک، راننده، صاحب بار و مسافر. آنچه بیش از همه تعیین‌کننده است، نه فناوری پیشرفته است و نه بودجه‌های کلان؛ بلکه چیزی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود: مدیریت ذی‌نفعان.
به باور علیرضا عجمیان، کارشناس باسابقه صنعت ریلی، «اگر

حمل‌ونقل ریلی باری در کانادا طی یک دهه اخیر به الگویی جهانی در بهره‌وری، ایمنی و نوآوری بدل شده است. در گزارشی که مجید بابایی بر پایه یک کارگاه تخصصی با ابتکار دکتر باقری تهیه کرده، ساختار حکمرانی چندسطحی، نقش تعیین‌کننده شرکت‌های بزرگ و شورت‌لاین‌ها، پیشرفت‌های فناورانه نظیر هوش مصنوعی و سیستم‌های کنترل پیشرفته قطار، و نیز عملکرد محیط‌زیستی کم‌نظیر شبکه ریلی کانادا مورد تحلیل قرار گرفته است.

این گزارش، با نگاهی به قوانین کلیدی، نهادهای ناظر و سیاست‌های رقابتی

حبیب‌الله ملاطفی، مدیرکل واگن‌های راه‌آهن، از تشدید نظارت بر مراکز تعمیراتی واگن‌های باری و مسافری خبر داد و اعلام کرد: واگن‌های معیوبی که باعث کندی و اختلال در شبکه ریلی می‌شوند، شناسایی و به‌تدریج از چرخه بهره‌برداری خارج خواهند شد. به گفته وی، با بازنگری در سامانه نظام فنی مهندسی و افزایش ۵۰ درصدی قطعات تأییدشده، مسیر برای بومی‌سازی قطعات و مشارکت شرکت‌های داخلی هموار شده است.

عابدین هادی‌نژاد، مدیرکل بازرگانی داخلی راه‌آهن، در برنامه میز اقتصاد از افزایش سرعت و سهم بار ریلی در بنادر کشور خبر داد و گفت: قطارهای باری از بندر خشک آپرین تنها در ۴۹ ساعت به بندر شهید رجایی می‌رسند؛ در حالی که حمل همین بار با جاده به چند برابر ناوگان و زمان بیشتر نیاز دارد.

وی با اشاره به فعال بودن قطارهای برنامه‌ای از بنادر شهید رجایی و امام خمینی(ره)، از اجرای طرح قطار کامل با مشارکت بخش خصوصی

عباس قربانعلی‌بیک، معاون اسبق برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل شرکت راه‌آهن، با اشاره به چالش‌های مدیریتی و بهره‌وری در بخش ریلی، تأکید می‌کند که رشد بی‌رویه دولت و ناکارآمدی نظام حقوق و دستمزد عامل اصلی ضعف عملکرد است. وی تجربیات موفق افزایش بهره‌وری ماشین‌آلات و نیروی انسانی در راه‌آهن را بازگو کرده و پیشنهاد می‌دهد با اصلاح نظام پرداخت‌ها و اجرای برنامه‌های پایلوت در سازمان‌های بزرگ، می‌توان به بهبود کارایی و ارتقای عملکرد بخش‌های کلیدی کشور دست یافت.

سند راهبردی توسعه صنایع ریلی که در سال ۱۳۸۹ توسط عباس قربانعلی بیک، مشاور رئیس هیئت عامل وقت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و رئیس کارگروه تخصصی صنایع ریلی تدوین شد، سال‌هاست در انتظار تحقق مانده و هنوز نتوانسته تغییری ملموس در حمل‌ونقل کشور ایجاد کند. این سند که ظرفیت‌های بالای اقتصادی، زیست‌محیطی و فنی صنعت ریلی را هدف گرفته بود، در عمل به وعده‌ای ناتمام بدل شده و ضعف در اجرا و چالش‌های مدیریتی آن را در

همزمان با برگزاری نمایشگاه حمل‌ونقل و لجستیک ایران و ابهامات در خصوص غیبت راه‌آهن ج.ا.ا، دکتر جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی، در سفر رسمی به روسیه حضور داشت. این سفر با هدف تقویت همکاری‌های ریلی و انعقاد تفاهم‌نامه‌های مهم در زمینه تسهیل انتقال الکترونیکی داده‌ها و بهبود ارتباطات مرزی میان ایران و روسیه انجام شد. دکتر ذاکری در حاشیه مراسم امضای تفاهم‌نامه لجستیکی به ترابران آنلاین گفت که غیبت راه‌آهن در نمایشگاه به دلیل سفر رسمی‌اش بوده و