از اسکله تا پسکرانه، یک فاصله بلند
نشست خبری سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، امروز با حضور اصحاب رسانه برگزار شد؛ نشستی که در آن، مهمترین مسائل حوزه حملونقل دریایی، بنادر کشور، سرمایهگذاری بخش خصوصی، چالشهای زیرساختی و الزامات توسعه اقتصاد دریا بهصورت صریح و نسبتاً بیپرده مطرح شد. رسولی در ابتدای سخنان خود با تأکید بر جایگاه راهبردی بنادر در زنجیره تأمین کشور گفت: «اگر بخواهیم درباره توسعه پایدار حملونقل، رشد اقتصادی و حتی تابآوری کشور صحبت کنیم، نمیتوانیم نقش بنادر و حملونقل دریایی را نادیده بگیریم. بیش از ۹۰ درصد تجارت خارجی کشور از مسیر دریا انجام میشود و هرگونه اختلال یا ناکارآمدی در این بخش، مستقیماً اقتصاد ملی را تحت تأثیر قرار میدهد.»
توسعه بنادر؛ بدون سرمایهگذاری ممکن نیست
مدیرعامل سازمان بنادر با اشاره به محدودیت منابع دولتی تصریح کرد: «دولت بهتنهایی قادر به تأمین منابع مالی مورد نیاز برای توسعه بنادر نیست. واقعیت این است که اگر بخش خصوصی وارد میدان نشود، توسعه بنادر صرفاً در حد شعار باقی میماند.»
به گفته رسولی، سیاست سازمان بنادر در سالهای اخیر، حرکت به سمت مدلهای مشارکت با بخش خصوصی بوده است؛ مدلی که نهتنها در تجهیز و بهرهبرداری پایانهها، بلکه در توسعه زیرساختهای بندری نیز دنبال میشود. او افزود: «در حال حاضر، بیش از ۸۰ درصد عملیات تخلیه و بارگیری بنادر کشور توسط بخش خصوصی انجام میشود و این نشان میدهد که ظرفیت قابلتوجهی در این حوزه وجود دارد.»
چالش ناترازی زیرساختها و پسکرانهها
رسولی در بخش دیگری از سخنان خود به یکی از چالشهای مزمن بنادر کشور اشاره کرد: ناترازی میان توسعه اسکلهها و زیرساختهای پسکرانهای. او گفت: «نمیشود اسکله بسازیم اما دسترسی ریلی، جادهای و لجستیکی آن را فراهم نکنیم. توسعه بندر بدون توسعه پسکرانه، توسعهای ناقص و ناکارآمد است.»
وی با اشاره به برخی بنادر بزرگ کشور افزود: «در برخی نقاط، ظرفیت پهلوگیری کشتیها افزایش یافته، اما خروج کالا از بندر با گلوگاه مواجه است. این موضوع هم هزینه حملونقل را بالا میبرد و هم زمان ماندگاری کالا را افزایش میدهد.»
مدیرعامل سازمان بنادر با تأکید بر اینکه ترانزیت یک مزیت بالقوه است اما نباید با اغراق به آن نگاه کرد، اظهار داشت: «ترانزیت یک بازار رقابتی است. صرف موقعیت جغرافیایی برای جذب بار ترانزیتی کافی نیست. باید خدمات، تعرفه، سرعت و امنیت را همزمان ارائه کنیم.»
رسولی گفت: «رقبای ما در منطقه بیکار ننشستهاند. اگر فرآیندهای بندری، گمرکی و لجستیکی اصلاح نشود، بار ترانزیتی مسیرهای دیگر را انتخاب میکند.»
ضرورت اصلاح فرآیندها و مقررات
یکی از محورهای مهم سخنان رسولی، انتقاد از پیچیدگیهای مقرراتی بود. او با اشاره به تداخل وظایف برخی دستگاهها گفت: «گاهی یک سرمایهگذار بندری باید از چندین سازمان مجوز بگیرد. این موضوع نه منطقی است و نه قابل دفاع. ما در سازمان بنادر تلاش کردهایم مسیر صدور مجوزها را کوتاهتر و شفافتر کنیم، اما این کافی نیست و نیازمند همکاری فرابخشی است.»
وی تأکید کرد: «اگر به دنبال جذب سرمایهگذار هستیم، باید محیط کسبوکار را قابل پیشبینی کنیم. سرمایه از بیثباتی فرار میکند.»
رسولی با اشاره به تحولات جهانی در حوزه بنادر گفت: «امروز دنیا به سمت بنادر سبز، هوشمند و کمکربن حرکت کرده است. ما هم نمیتوانیم از این روند عقب بمانیم.»
او افزود: «کاهش آلایندگی، استفاده از انرژیهای پاک، مدیریت پسماند و دیجیتالسازی فرآیندها دیگر انتخاب نیست؛ الزام است. در این مسیر، پروژههایی در بنادر کشور آغاز شده، اما هنوز فاصله زیادی با استانداردهای جهانی داریم.»
مدیرعامل سازمان بنادر در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت ناوگان دریایی کشور گفت: «نوسازی ناوگان، چه در بخش تجاری و چه در بخش خدمات بندری، یکی از نیازهای جدی ماست. اما این کار بدون ابزارهای مالی مناسب ممکن نیست.»
او ادامه داد: «تحریمها، محدودیتهای بانکی و هزینه بالای تأمین مالی، کار را دشوار کرده است. با این حال، در حال بررسی مدلهایی مانند لیزینگ، مشارکت و استفاده از منابع داخلی هستیم.»
نقش رسانهها در شفافسازی
رسولی در پایان نشست، نقش رسانهها را کلیدی دانست و گفت: «رسانهها فقط منتقد نیستند؛ شریک ما در اصلاح هستند. نقد منصفانه و مبتنی بر واقعیت میتواند به بهبود سیاستگذاری کمک کند.»
او تأکید کرد: «سازمان بنادر آماده پاسخگویی است و هیچ مسئلهای نباید پشت درهای بسته بماند. شفافیت، لازمه اعتماد عمومی و جذب سرمایه است.»
