سایه سنگین جنگ ایران و اسرائیل بر بازارهای جهانی
ترجمه: سید ابوالفضل جعفری نژاد
کاهش 90 درصدی رشد اقتصادی ایران، افزایش 25 درصدی قیمت نفت WTI از 5 ژوئن و تهدید عبور 20 درصد نفت جهان از تنگه هرمز؛ این‌ها تنها بخشی از پیامدهای جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل بر بازارهای جهانی و صنعت حمل و نقل دریایی است. طبق گزارش GlobalData، این درگیری که از 13 تا 24 ژوئن 2025 رخ داد، نه تنها معادلات امنیتی منطقه را تغییر داده، بلکه زنجیره تأمین جهانی و صنعت کشتیرانی را با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه کرده است. آتش‌بس فعلی تنها توقف موقتی در درگیری‌هاست و با توجه به عدم قطعیت استراتژیک حاکم بر منطقه، فعالان صنعت لجستیک و حمل کانتینر باید خود را برای سناریوهای مختلف آماده کنند.
تأثیرات فوری جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی و تجارت جهانی
بر اساس دیدگاه کارشناسان، تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی بسیار عمیق بوده و ریسک ژئوپلیتیک را در منطقه افزایش داده است:
1. افزایش ریسک در مسیرهای دریایی کلیدی و امنیت دریایی
تنگه هرمز که 20 درصد نفت جهان از آن عبور می‌کند، به عنوان یکی از حیاتی‌ترین گذرگاه‌های نفتی جهان، در معرض تهدیدات مستقیم قرار می‌گیرد. هرگونه درگیری یا تنش در این منطقه می‌تواند منجر به اختلال در عبور کشتی‌های نفتکش و کانتینری شود. افزایش هزینه بیمه کشتی و نرخ کرایه حمل دریایی، هزینه‌های عملیاتی خطوط کشتیرانی کانتینری را بالا می‌برد و ممکن است برخی شرکت‌ها مسیرهای جایگزین را بررسی کنند.
2. واکنش بازارهای جهانی، زنجیره تأمین جهانی و نوسانات بازار نفت
افزایش 25 درصدی قیمت نفت WTI (از 59 دلار در 5 ژوئن به 74 دلار) و حامل‌های انرژی به دلیل نگرانی از اختلال در عرضه، بر هزینه‌های حمل و نقل دریایی و قیمت کالاها در سطح جهانی تأثیر می‌گذارد. تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی باعث اختلال در زنجیره تأمین کالاهای اساسی، به ویژه در حوزه‌هایی چون غلات، مواد غذایی و کالاهای مصرفی شده است. این وضعیت نرخ حمل کانتینر و ترانزیت کالا را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
3. پیامدهای استراتژیک برای بازیگران منطقه‌ای، بین‌المللی و ناامنی مسیرهای دریایی
- اسرائیل تلاش می‌کند با محدود کردن توانمندی‌های هسته‌ای و موشکی ایران، امنیت بلندمدت خود را تضمین کند. اما این رویکرد تهاجمی می‌تواند منجر به واکنش‌های تلافی‌جویانه از سوی ایران و گروه‌های متحدش شود که ریسک ژئوپلیتیک برای صنعت کشتیرانی را افزایش می‌دهد.
- ایران ممکن است با استفاده از اهرم‌های ژئوپلیتیکی خود، از جمله تهدید به بستن تنگه هرمز و ایجاد بحران خاورمیانه، فشار بر جامعه جهانی و بنادر ایران وارد کند.
تحلیل GlobalData از وضعیت استراتژیک
به گزارش پایگاه خبری ترابران به نقل از پایگاه اطلاعاتی و آماری GlobalData، رامنیواس موندا، مدیر بخش پژوهش اقتصادی شرکت GlobalData نظر جالبی دارد. او می‌گوید: «اسرائیل این حمله را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای مقابله با خطری بزرگ که از برنامه هسته‌ای ایران توجیه می‌کند. اما این ادعا، محل بحث و جای تردید است.»
موندا تاکید می‌کند: «منطقه اکنون در دوره‌ای از عدم قطعیت استراتژیک به سر می‌برد و نتایج مختلفی محتمل است. برای اینکه اسرائیل بتواند موفقیت‌های نظامی خود را به دستاوردهای استراتژیک پایدار تبدیل کند، به دنبال این است که به طور مؤثر برنامه هسته‌ای، توان موشک‌های بالستیک دوربرد و نفوذ منطقه‌ای ایران را مهار کند. با توجه به استراتژی تهاجمی و تحمل ریسک پایین، اسرائیل به احتمال زیاد به کمتر از تضمین عدم تهدید بلندمدت ایران برای امنیت خود رضایت نخواهد داد.»
تأثیرات شدید بر بخش نفت و گاز ایران
در چنین شرایطی، طبق بررسی‌های GlobalData جنگ تأثیرات شدیدی بر بخش نفت و گاز ایران گذاشته است. حملات هوایی به تأسیسات حیاتی مانند: میدان گازی پارس جنوبی و پالایشگاه‌ها خسارات جدی وارد کرده که تولید را در بازه جنگ 12روزه مختل و کمبودهای انرژی را به صورت مقطعی و موقت، تشدید کرده بود. این موضوع نگرانی‌ها درباره ثبات اقتصادی بلندمدت ایران را افزایش داد.
پیش‌بینی‌های اقتصادی GlobalData برای ایران
| شاخص اقتصادی | پیش‌بینی قبلی | پیش‌بینی جدید |
|---|---|---|
| رشد اقتصادی 2025 | 3.1 درصد | 0.3 درصد |
| نرخ تورم | 32.3 درصد | 47.5 درصد |
تحلیل این آمارها به خوبی نشان می‌دهد که تنش‌های اخیر و ناامنی‌های منطقه‌ای، تاثیر شدیدی بر اقتصاد ایران گذاشته است. کاهش شدید رشد اقتصادی به این معناست که فعالیت‌های تولیدی و تجاری ایران به شدت کند شده و فرصت‌های اشتغال و درآمدزایی کاهش یافته است. افزایش قابل توجه نرخ تورم نیز بیانگر رشد سریع قیمت کالاها و خدمات است که فشار زیادی بر زندگی مردم وارد می‌کند و قدرت خرید آنها را کاهش می‌دهد. در مجموع، ادامه بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی در منطقه، نه تنها امید به بهبود اقتصادی را کمرنگ‌تر کرده، بلکه می‌تواند مشکلات معیشتی و اجتماعی را در ایران تشدید کند.
وضعیت بازار بورس و قیمت نفت
بازار بورس ایران نیز تحت تاثیر این شرایط ناپایدار، با نوسانات شدیدی مواجه شده؛ به طوری که:
| شاخص | وضعیت |
|---|---|
| شاخص TEDPIX | 2.1 درصد کاهش تا اوایل جولای 2025 نسبت به ابتدای سال |
| قیمت نفت WTI | افزایش از 59 دلار (5 ژوئن) به بیش از 74 دلار در کمتر از یک ماه |
تأثیر مستند بر صنایع کلیدی وابسته به حمل و نقل دریایی
تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی، پیامدهای قابل‌اندازه‌گیری بر صنایع مختلف داشته است:
افزایش 60% هزینه بیمه کشتیرانی
طبق داده‌های Marsh McLennan، بزرگترین کارگزار بیمه جهان، نرخ بیمه دریایی برای سفرهای به خلیج فارس از 0.125% به 0.2% ارزش کشتی افزایش یافته است. این افزایش 60 درصدی تنها یک هفته پس از آغاز درگیری‌ها رخ داد. همچنین نرخ بیمه برای بنادر اسرائیل به بیش از سه برابر رسیده و به 0.7% افزایش یافته است. مدت اعتبار نرخ‌های بیمه نیز از 48 ساعت به 24 ساعت کاهش یافته که نشان‌دهنده بی‌ثباتی شدید بازار است.
بحران در صنعت پوشاک آماده (RMG)
محمود حسن خان بابو، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک بنگلادش (BGMEA)، هشدار داده که درگیری ایران و اسرائیل می‌تواند منجر به افزایش شدید قیمت‌های جهانی نفت شود. این امر ناگزیر در اقتصاد صنعتی بنگلادش موج ایجاد کرده و هزینه‌های عملیاتی، به‌ویژه برای بخش RMG که بسیار انرژی‌بر است، را افزایش می‌دهد. صنعت پوشاک که بیش از 80 درصد از درآمدهای صادراتی بنگلادش را تشکیل می‌دهد، اکنون با ترکیبی از افزایش قیمت نفت، هزینه‌های بالاتر حمل دریایی و تأخیر در تحویل محموله‌ها روبرو است.
فشار بر شرکت‌های FMCG
مشتقات نفتی 20 تا 25 درصد از هزینه‌های ورودی برای شرکت‌های مواد غذایی و تا 40 درصد برای تولیدکنندگان رنگ را تشکیل می‌دهند. این مواد هم به‌طور مستقیم در محصولاتی مانند شوینده‌ها و رنگ‌ها و هم برای بسته‌بندی اقلامی مانند تنقلات و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شوند. با توجه به این وابستگی بالا، شرکت‌های FMCG مجبور به بازنگری در استراتژی‌های قیمت‌گذاری و زنجیره تأمین خود شده‌اند.
اهمیت ارتباط متقابل زنجیره‌های تأمین جهانی و امنیت دریایی
جنگ ایران و اسرائیل همچنین بر اهمیت ارتباط متقابل زنجیره‌های تأمین جهانی و تأثیر آن بر حمل و نقل دریایی تأکید کرده است. نقاط حساس کلیدی مانند تنگه هرمز که تهدیدات تنگه هرمز برای آن افزایش یافته، در معرض خطر قرار گرفته‌اند و اختلالات در مسیرهای حمل‌ونقل دریایی به همراه افزایش فعالیت‌های نظامی، باعث طولانی‌تر شدن زمان حمل و افزایش هزینه‌های سوخت شده است. این موضوع تجارت و لجستیک جهانی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. پیامدهای گسترده‌تر این جنگ، نیاز فوری به ثبات در منطقه و امنیت خطوط کشتیرانی را بیش از پیش آشکار می‌کند؛ چرا که تأثیرات آن فراتر از طرف‌های درگیر مستقیم گسترش یافته است.
در واقع، این شرایط چالش‌هایی برای زنجیره تامین و حمل و نقل این کالاها ایجاد کرده و فعالان حمل و نقل باید خود را برای مدیریت این تغییرات آماده کنند. افزایش هزینه بیمه کشتی و نوسانات شاخص بالتیک نیز از دیگر پیامدهای تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
نتیجه‌گیری کارشناس GlobalData
مدیر بخش پژوهش اقتصادی شرکت GlobalData در پایان تأکید می‌کند: «اقدامات نظامی اسرائیل، که به عنوان واکنش به تهدید هسته‌ای قریب‌الوقوع مطرح شده، در واقع پیچیده‌تر است و تمایل این کشور برای تثبیت برتری نظامی در منطقه را نشان می‌دهد. در حالی که هر دو کشور در این وضعیت شکننده حرکت می‌کنند، احتمال وقوع جنگ مجدد بسیار بالاست و این امر ضرورت هوشیاری و انعطاف‌پذیری همه ذی‌نفعان در منطقه و فراتر از آن را برجسته می‌کند. پیامدهای اقتصادی برای ایران همراه با عدم قطعیت‌های ژئوپلیتیکی، نشان می‌دهد که راه رسیدن به صلح پایدار با چالش‌های فراوانی روبرو خواهد بود.»
تحلیل این اظهارنظر به خوبی نشان می‌دهد که حمله اسرائیل به ایران، صرفاً یک اقدام نظامی کوتاه‌مدت نبوده و اهداف عمیق‌تری را دنبال می‌کند. اسرائیل با استناد به تهدیدات هسته‌ای و موشکی ایران، تلاش دارد تا حمایت بین‌المللی را برای اقدامات خود جلب کند، اما این استدلال با تردید و مخالفت‌هایی روبه‌رو شده است. در نتیجه این تنش، منطقه وارد فضایی از عدم قطعیت استراتژیک شده است؛ به این معنا که آینده تحولات، بسیار مبهم و وابسته به واکنش‌ها و تصمیمات بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی است. برای اینکه اسرائیل بتواند از این عملیات نظامی، دستاوردی پایدار به دست آورد، باید بتواند نه تنها برنامه هسته‌ای ایران را مهار کند، بلکه توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران را نیز کاهش دهد. این اهداف بلندپروازانه، با توجه به پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی منطقه و مقاومت ایران، بسیار دشوار و پرهزینه خواهد بود. در نهایت، با توجه به راهبرد تهاجمی اسرائیل و عدم تمایل این کشور به پذیرش ریسک‌های بلندمدت، می‌توان انتظار داشت که تنش‌ها و اقدامات متقابل در آینده ادامه یابد و امنیت منطقه و حتی فراتر از آن، از جمله حمل و نقل دریایی، خطوط کشتیرانی کانتینری و اقتصاد جهانی، همچنان تحت تأثیر این بحران قرار گیرد.
به گفته شرکت داده‌کاوی و تحلیل داده‌های جهانی GlobalData، این بحران باعث اختلال در جریان نفت، افزایش تورم و تضعیف اعتماد سرمایه‌گذاران شده و پیامدهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی آن در مناطق و بخش‌های مختلف جهان قابل مشاهده است. تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی به ویژه در بنادر ایران و افزایش نرخ حمل کانتینر بسیار محسوس بوده است.
پیامدهای جنگ برای ایران – فرصت‌ها و چالش‌ها در حوزه انرژی
در حالی که این موارد در نگاه اول چالش‌برانگیز به نظر می‌رسند، می‌توان این وضعیت را از منظر فرصت‌هایی برای ایران نیز تحلیل کرد:
1. تشویق و تحریک سرمایه‌گذاری داخلی و بومی‌سازی
صدمه به تأسیسات و ایجاد اختلال در تولید، می‌تواند دولت و بخش خصوصی ایران را به سمت تسریع در بومی‌سازی فناوری و سرمایه‌گذاری داخلی در صنعت نفت و گاز سوق دهد. این شرایط، ضرورت خودکفایی و کاهش وابستگی به قطعات و دانش خارجی را برجسته‌تر می‌کند. در بلندمدت، این رویکرد می‌تواند به تقویت زنجیره تأمین داخلی، ایجاد اشتغال، و افزایش تاب‌آوری اقتصاد در برابر شوک‌های خارجی منجر شود.
2. بهینه‌سازی مصرف و تنوع‌بخشی به سبد انرژی
کمبود انرژی ناشی از تخریب زیرساخت‌ها، می‌تواند به عنوان یک محرک قوی برای مدیریت بهینه مصرف انرژی در کشور عمل کند. دولت می‌تواند با سیاست‌گذاری‌های مناسب، مردم را به سمت صرفه‌جویی و استفاده کارآمدتر از انرژی سوق دهد. همچنین، این وضعیت فرصتی برای تنوع‌بخشی به منابع انرژی و سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر (خورشیدی و بادی) فراهم می‌آورد تا وابستگی به سوخت‌های فسیلی کاهش یابد و امنیت انرژی کشور در آینده تضمین شود.
3. فرصت بازسازی و نوسازی زیرساخت‌ها
اگرچه تخریب تأسیسات نفتی و گازی ناگوار است، اما می‌تواند به عنوان یک فرصت برای بازسازی و نوسازی زیرساخت‌ها با فناوری‌های جدیدتر و کارآمدتر در نظر گرفته شود. به جای ترمیم صرف، ایران می‌تواند با رویکردی بلندمدت، تأسیسات آسیب‌دیده را با استانداردهای بالاتر و بهره‌وری بیشتر بازسازی کند. این نوسازی، می‌تواند به افزایش ظرفیت تولید در آینده و کاهش هزینه‌های عملیاتی منجر شود.
4. جلب حمایت بین‌المللی برای بازسازی (در صورت تغییر شرایط ژئوپلیتیکی)
در صورت تغییر شرایط ژئوپلیتیکی و کاهش تنش‌ها، مقیاس وسیع تخریب زیرساخت‌های حیاتی می‌تواند به عنوان یک اهرم برای جلب حمایت و کمک‌های بین‌المللی برای بازسازی استفاده شود. سازمان‌های بین‌المللی و کشورها ممکن است برای کمک به تثبیت منطقه و جلوگیری از بحران‌های انسانی و اقتصادی، به ایران در بازسازی تأسیسات کمک کنند که این امر می‌تواند به انتقال فناوری و سرمایه خارجی نیز منجر شود.
تأثیر بر بازار بورس
هرچند جنگ و حملات هوایی خساراتی به صنعت نفت و گاز ایران وارد کرده‌اند و نگرانی‌هایی را ایجاد نموده‌اند، اما می‌توان با یک نگاه استراتژیک و فعالانه، این چالش‌ها را به فرصت‌هایی برای تقویت خودکفایی داخلی، نوآوری در حوزه انرژی، نوسازی زیرساخت‌ها، و برنامه‌ریزی برای آینده‌ای پایدارتر تبدیل کرد. مهم است که ایران با مدیریت صحیح این بحران، مسیر را برای صنعتی انعطاف‌پذیرتر و مستقل‌تر هموار کند.
کاهش شاخص بورس به معنی افت ارزش سهام شرکت‌ها و کاهش سودآوری برای سرمایه‌گذاران است. افزایش قیمت نفت معمولاً می‌تواند برای اقتصاد ایران مزیت باشد، اما در شرایط فعلی، نگرانی‌ها درباره آینده اقتصاد و تحریم‌ها باعث شده سرمایه‌گذاران همچنان محتاط باشند و بازار بورس رشد نکند. در مجموع، بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی ناشی از جنگ، باعث شده اعتماد سرمایه‌گذاران کاهش یابد و بازار سرمایه ایران با افت و نوسان روبه‌رو شود.
تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر بازار پوشاک و حمل و نقل دریایی آن
همانگونه که پیش‌تر گفته شد، جنگ 12روزه بین ایران و اسرائیل تأثیر زیادی بر صنایع مختلف گذاشته است، به خصوص صنعت پوشاک آماده که به شدت به حمل کانتینر و خطوط کشتیرانی کانتینری وابسته است. این صنعت حالا با چالش‌هایی مثل: افزایش قیمت نفت، رشد هزینه بیمه کشتی و از دست دادن توانایی رقابت روبروست. همچنین، شرکت‌های تولیدکننده کالاهای تندمصرف (FMCG)، (یعنی محصولاتی مثل: مواد غذایی، شوینده‌ها و نوشیدنی‌ها که سریع مصرف می‌شوند)، دارند خودشان را برای افزایش هزینه‌ها آماده می‌کنند. این افزایش هزینه به خاطر نوسان قیمت نفت است که بر قیمت بسته‌بندی و مواد اولیه آنها تأثیر می‌گذارد.
چرایی تأثیر بر صنعت پوشاک و وابستگی به حمل کانتینر
در حقیقت صنعت پوشاک، به خصوص در بخش تولید و حمل‌ونقل، به شدت به انرژی و سوخت وابسته است. افزایش قیمت نفت به معنای افزایش هزینه‌های تولید (مانند انرژی مصرفی کارخانه‌ها) و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل محصولات از محل تولید به بازارهای مصرف است. این امر باعث می‌شود قیمت تمام‌شده لباس بالاتر برود و نرخ کرایه حمل دریایی برای واردات و صادرات دریایی این محصولات افزایش یابد.
وقتی هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل بالا می‌رود، محصول نهایی گران‌تر می‌شود. در یک بازار جهانی رقابتی مانند صنعت پوشاک، این افزایش قیمت می‌تواند به از دست دادن سهم بازار و کاهش فروش منجر شود. کشورهایی که این لباس‌ها را تولید می‌کنند (مانند بنگلادش، ویتنام، ترکیه و حتی ایران اگر صادرات پوشاک دارد) در رقابت با تولیدکنندگان دیگر که شاید تحت تأثیر مستقیم این جنگ نباشند، دچار مشکل می‌شوند. تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی در این صنعت کاملاً مشهود است.
تأثیر افزایش قیمت نفت خام بر هزینه‌های حمل‌ونقل و نرخ کرایه حمل دریایی
نفت خام تنها یک کالا نیست؛ بلکه رگ حیات اقتصاد جهانی است. افزایش قیمت نفت، به معنای افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل کالاها، تولید محصولات (به دلیل نیاز به انرژی و مواد اولیه نفتی)، و در نهایت افزایش تورم برای مصرف‌کنندگان در سراسر جهان است. تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی باعث شده که نرخ حمل کانتینر و ترانزیت کالا به شدت افزایش یابد. این وضعیت، ثبات اقتصادی کشورها را به چالش می‌کشد و می‌تواند به رکود و کاهش قدرت خرید منجر شود. نمودار قیمت نفت، سندی گویا از تأثیرات مخرب ژئوپلیتیک بر اقتصاد جهانی است. تا زمانی که درگیری‌ها در مناطق کلیدی جهان ادامه داشته باشند، بازار نفت و در نتیجه هزینه بیمه کشتی همچنان در معرض نوسانات شدید قرار خواهد گرفت. این وضعیت، بر ضرورت حیاتی ثبات منطقه‌ای و تلاش‌های دیپلماتیک برای حل و فصل بحران‌ها تأکید می‌کند؛ چرا که پیامدهای اقتصادی جنگ‌ها، مرزها را در هم می‌نوردد و زندگی میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
جمع‌بندی: تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر زنجیره‌های تأمین جهانی و حمل و نقل دریایی
جنگ 12روزه ایران و اسرائیل نشان داد که زنجیره‌های تأمین جهانی چقدر به هم مرتبط هستند و نقاط حساس مهمی مثل تنگه هرمز با ریسک ژئوپلیتیک بالا در خطر قرار دارند. اختلال در مسیرهای دریایی و افزایش فعالیت‌های نظامی باعث شده زمان حمل کالاها طولانی‌تر و هزینه سوخت بیشتر شود. این موضوع تجارت، واردات و صادرات دریایی و حمل و نقل در سطح جهان را تحت تأثیر قرار داده است.
افزایش هزینه سوخت و زمان حمل‌ونقل، قیمت تمام‌شده کالاها را در سراسر دنیا بالا می‌برد و حتی ممکن است باعث کمبود برخی کالاها شود. تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی به وضوح نشان می‌دهد که امنیت خطوط کشتیرانی برای ثبات اقتصاد جهانی حیاتی است.
پیامدهای این جنگ فراتر از مناطق درگیری است و نیاز فوری به ثبات در منطقه را به‌وضوح نشان می‌دهد؛ چون اثرات موجی این درگیری و ناامنی مسیرهای دریایی خیلی فراتر از کشورهایی که مستقیماً درگیر جنگ هستند، گسترش می‌یابد.
در یک نگاه: تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر حمل و نقل دریایی
| شاخص‌های کلیدی | تأثیر جنگ 12 روزه |
|---|---|
| قیمت نفت WTI | افزایش 25 درصدی (از 59 دلار در 5 ژوئن به 74 دلار) |
| رشد اقتصادی ایران 2025 | کاهش از 3.1% به 0.3% |
| نرخ تورم ایران | افزایش از 32.3% به 47.5% |
| شاخص بورس تهران (TEDPIX) | کاهش 2.1% |
| تنگه هرمز | تهدید عبور 20% نفت جهان |
| هزینه بیمه کشتی | افزایش قابل توجه |
| نرخ کرایه حمل دریایی | رشد چشمگیر |
| صنایع آسیب‌دیده | پوشاک (RMG)، FMCG، نفت و گاز |
| ریسک ژئوپلیتیک | در بالاترین سطح |
