کریدورها؛ مسیری جدید برای درآمدی بدون نفت!
با توجه به چالشهای اقتصادی و نیاز به تنوع منابع درآمدی، ایران بهدنبال استفاده از ظرفیتهای بالقوه خود در زمینه حملونقل ترانزیتی است. یکی از راههای اصلی برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، توسعه کریدورهای حملونقلی است که کشور را بهعنوان هاب مهم ترانزیت کالاها در سطح جهانی مطرح میکند. در این راستا، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور، آقای هوشنگ بازوند، در نشست خبری نهمین نمایشگاه حمل و نقل به تشریح اهمیت این پروژهها پرداخت و از تحقق برنامههای بزرگ برای جایگزینی درآمدهای نفتی با درآمدهای حاصل از کریدورهای ترانزیتی خبر داد. در این مقاله، به بررسی جزئیات این پروژهها و چشمانداز ایران در مسیر تبدیل شدن به یک مرکز ترانزیتی کلیدی خواهیم پرداخت.
در نشست خبری نهمین نمایشگاه حمل و نقل، آقای هوشنگ بازوند، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، به سوال خبرنگار ترابران آنلاین در خصوص امکان جایگزینی درآمدهای حاصل از کریدورهای ترانزیتی با درآمدهای نفتی پاسخ داد و تأکید کرد که این پروژهها تنها در حد شعار نخواهند ماند. وی با اشاره به اهمیت استراتژیک کریدورهای ترانزیتی در ایران، گفت که این پروژهها در حال اجرا هستند و برای کشور ایران، جایگزینی درآمدهای نفتی با درآمدهای کریدوری، به یک الزام قانونی تبدیل شده است. مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، در ادامه توضیح داد که بیش از ۴۷ پیمانکار در پروژههای مختلف کریدوری کشور مشغول به فعالیت هستند. به عنوان نمونه، کریدور ترانزیتی از مرز بازرگان تا شلمچه و از شلمچه تا چابهار یکی از پروژههای اصلی در حال اجراست. همچنین، کریدور ریلی از آستارا تا چابهار و بخشهایی از مسیر خاش تا چابهار در دست ساخت است که بیش از ۵ هزار نفر در آنها مشغول به کار هستند.
بازوند همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص منابع تأمین مالی این کریدورها، به کشورهای هند و چین اشاره کرد و افزود که برای این کشورها، هیچ مسیری ارزانتر و کوتاهتر برای ارسال کالا به اروپا از ایران وجود ندارد. مسیرهای کریدوری از چابهار و آستارا به اروپا برای هند و از سرخس و مرز کرمانشاه به عراق و ترکیه برای چین، گزینههای مقرون به صرفه و نزدیکترین راهها هستند.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، تقویت روابط دیپلماتیک و همکاریهای منطقهای را یکی از ارکان موفقیت پروژههای کریدوری دانست و بر این نکته تأکید کرد که با ارتقاء این ارتباطات، ایران میتواند به درآمدهای ارزی جدید و پایدار دست یابد که جایگزین درآمد نفتی خواهد شد.
بازوند در پایان صحبتهای خود با خبرنگار ترابران آنلاین، با اطمینان از پیشرفتهای صورتگرفته، گفت که ایران در صورت تکمیل و گسترش این پروژهها، قادر خواهد بود به درآمدهای ارزی جدیدی دست یابد که جایگزین درآمدهای نفتی خواهند شد.
معاون وزیر راه و شهرسازی نیز در ادامه به اهمیت کریدورهای حملونقلی در کشور اشاره کرد و گفت: “تعیین تکلیف کریدورهای حملونقلی هم یک الزام قانونی و هم یک ضرورت ملی است.” وی افزود که این پروژهها با توجه به تأکیدات ریاستجمهوری و مقام معظم رهبری در دستور کار جدی وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. به گفته وی، از آبانماه ۱۴۰۳، پیگیریها برای ساماندهی کریدورهای حمل و نقل آغاز شده و اکنون یکی از اولویتهای اصلی دولت، سرمایهگذاری بر کریدورهای نسل دوم است. بازوند با اشاره به رقابت منطقهای در حوزه کریدورهای حملونقلی، افزود که کشورهای همسایه نیز پروژههای مشابهی را در دست اجرا دارند و ایران باید در این زمینه فعالتر عمل کند. وی همچنین تأکید کرد که کریدورها تنها مسیرهای جابهجایی بار و مسافر نیستند، بلکه دارای کارکردهای ژئوپلیتیکی و سیاسی هستند که میتوانند معادلات منطقهای را تغییر دهند.
آخرین وضعیت احداث کریدورها و پروژههای مهم ریلی
بازوند در خصوص پروژههای ریلی کشور، به ۹ کریدور ریلی اشاره کرد که بخش عمده آنها به کریدورهای شمال به جنوب و شرق به غرب تقسیم میشوند. از جمله پروژههای شاخص در این بخش، محورهای منتهی به چابهار، رشت و مسیر چابهار-زاهدان است. همچنین در بخش بزرگراهی، ۱۱ کریدور طراحی شده که شامل شش کریدور شمال-جنوب و پنج کریدور شرق-غرب میشود. وی همچنین از کریدورهای آزادراهی کشور بهعنوان یکی از اولویتهای دولت یاد کرد و گفت که در حال حاضر، بیش از ۵۰ درصد از پروژههای آزادراهی توسط بخش خصوصی اجرا میشود.
نقش بخش خصوصی در پروژههای آزادراهی
در این نشست، میلاد دوستی، معاون ساخت و توسعه آزادراهها، از افزایش تمایل سرمایهگذاران به ورود به پروژههای آزادراهی خبر داد و گفت که بخش خصوصی نقش پررنگی در توسعه زیرساختهای آزادراهی کشور ایفا میکند. به گفته وی، در کریدورهای آزادراهی، بهطور میانگین ۵۵ درصد سرمایهگذاری توسط بخش خصوصی و ۴۵ درصد توسط دولت انجام میشود.
در نهایت، آقای بازوند با اشاره به پروژههای در دست اجرا، از برنامههای دولت برای توسعه کریدورهای حملونقلی بهعنوان یکی از راهکارهای اصلی در جهت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و دستیابی به منابع ارزی جدید یاد کرد.
وی با اشاره به اهمیت پروژههای ریلی و آزادراهی، بر لزوم ادامه و تسریع در روند اجرای این پروژهها تأکید کرد و به موفقیتهای حاصلشده در این زمینه امیدوار بود.
