بورس بالتیک هفته ۵۱: ذخیره‌سازی چین و سایه محاصره ونزوئلا بر آخرین پرده سال

بازار فله خشک

بازار فله خشک در هفته ۵۱ شکاف میان بخش‌های مختلف را عمیق‌تر کرد. همان‌طور که در روایت هفته ۵۰ اشاره شد، اصلاح گسترده‌ای در پی ناامیدی از بسته‌های محرک پکن آغاز شده بود؛ اما این هفته مسیر بخش‌ها از یکدیگر جدا شد. شاخص BDI با افت ۸ درصدی به ۲,۰۲۳ واحد رسید که پایین‌ترین سطح در بیش از یک ماه اخیر است. اما این رقم کلی، تصویر واقعی را پنهان می‌کند: Capesize با افت تنها ۲ درصدی مقاومت کرد، در حالی که Panamax با سقوط ۲۲ درصدی به پایین‌ترین سطح از ژوئن ۲۰۲۵ رسید. دلیل این واگرایی را باید در دو پدیده متفاوت جستجو کرد: نخست تداوم استراتژی ذخیره‌سازی سنگ‌اهن چین که تقاضا برای کشتی‌های بزرگ را حفظ کرده، و دوم کاهش ساختاری واردات زغال‌سنگ که ستون فقرات بازار Panamax را شکسته است.

در حوضه پاسیفیک، مسیر C5 (استرالیای غربی به چین) با وجود نوسانات میان‌هفته، در نهایت روی ۱۰ دلار بر تن تثبیت شد. معدن‌کاران بزرگ برای تکمیل تحویل‌های پیش از تعطیلات سال نو چینی فعال باقی ماندند و این امر از سقوط بیشتر جلوگیری کرد. در حوضه اطلس، مسیر C3 (برزیل/غرب افریقا به چین) ابتدای هفته با جهش به میانه ۲۰ دلار اغاز کرد؛ اما مقاومت چارترها در برابر نرخ‌های بالا، موجب عقب‌نشینی قیمت‌ها شد. با این حال، اواخر هفته تقویت مجدد مشاهده شد که نشان از تمایل به تاریخ‌های بارگیری دیرتر داشت. نکته ساختاری مهم این هفته، ارسال نخستین محموله تجاری از پروژه سیماندو (گینه) بود؛ با توجه به فاصله دریایی ۱۱,۰۰۰ مایلی این مسیر (سه برابر استرالیا)، ورود گینه به بازار صادرات، تقاضای تن-مایل را برای ناوگان Capesize به طور بلندمدت افزایش خواهد داد.

بخش Panamax سخت‌ترین هفته سال را پشت سر گذاشت. شاخص BPI با سقوط ۲۱.۶ درصدی به ۱,۳۲۳ واحد رسید و نرخ P5TC از ۱۵,۱۹۴ دلار به ۱۱,۹۰۸ دلار افت کرد. فشار از هر دو جبهه وارد شد: در اسیا، انباشت کشتی‌های بدون بار در جنوب چین و اندونزی قدرت چانه‌زنی را به چارترها منتقل کرد؛ حتی ورود چند مناقصه اندونزی برای کشتی‌های کوچک‌تر نیز نتوانست خلا محمولات را پر کند. در اطلس نیز مسیرهای ترانس‌اطلانتیک و حمل به شرق دور پیوسته تحت فشار بودند. ریشه این بحران، کاهش ساختاری تقاضای زغال‌سنگ است؛ واردات زغال‌سنگ چین در سال ۲۰۲۵ حدود ۵۲ میلیون تن افت کرده که نتیجه توسعه سریع انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش تولید داخلی است.
در بخش کشتی‌های مجهز به جرثقیل، رکود فصلی پایان سال غالب شد. بازار Supramax و Ultramax در هر دو نیمکره ضعیف عمل کرد؛ در خلیج مکزیک، یک Ultramax برای سفر ترانس‌اطلانتیک تنها میانه ۲۰ هزار دلار گرفت و در جنوب اطلس، یک ۶۳ هزار تنی برای مسیر ارژانتین به بنگلادش با نرخ ۱۶,۲۵۰ دلار به‌علاوه پاداش بالاست قرارداد شد. اسیا وضعیت بدتری داشت؛ یک کشتی ۵۳ هزار تنی در جنوب چین برای رفت‌وبرگشت اندونزی تنها ۷,۲۰۰ دلار در روز دریافت کرد. بخش Handysize نیز برخلاف هفته گذشته که تاب‌اوری نشان داده بود، این هفته تسلیم شد؛ نرخ‌ها در مدیترانه و اروپا افت کرد و در اسیا، یک ۲۸ هزار تنی از سنگاپور به چین تنها ۹,۰۰۰ دلار گرفت که به سختی هزینه‌های عملیاتی را پوشش می‌دهد.

بازار تانکر

شوک ونزوئلا و واکنش غیرمنتظره بازار

بازار تانکر در هفته ۵۱ با یک شوک ژئوپلیتیک وارد شد و با واگرایی غیرمنتظره نرخ‌ها هفته را بست. دستور دونالد ترامپ برای «محاصره کامل دریایی» نفت‌کش‌های ونزوئلا، انتظار جهش نرخ‌ها را ایجاد کرده بود؛ اما بازار واکنشی دوگانه نشان داد. تانکرهای VLCC با افت ۱۱ واحدی در مسیر شاخص TD3C به WS114.61 رسیدند، در حالی که Aframax در خلیج امریکا با جهش ۵۰ واحدی رکورد زد. این تضاد ظاهری، ریشه در دو پدیده دارد: نخست، فلج شدن «ناوگان سایه» که ۴۰ درصد صادرات ونزوئلا را حمل می‌کرد و اکنون هدف نیروی دریایی امریکاست؛ و دوم، ضعف ساختاری تقاضای چین که واردات نفت از امریکا را ۸۴ درصد کاهش داده است.

در بخش نفت‌خام، تصویر کاملا دوقطبی بود. تانکرهای VLCC برخلاف هفته گذشته که ثبات داشتند، این هفته تحت فشار قرار گرفتند؛ مسیر TD3C درامد روزانه را به حدود ۱۱۰ هزار دلار رساند که هنوز سودده است، اما روند نزولی در اوج فصل زمستان نگران‌کننده به نظر می‌رسد. مسیر غرب افریقا به چین (TD15) نیز ۱۰ واحد افت کرد و به WS103.5 رسید. دلیل این ضعف را باید در پالایشگاه‌های مستقل چین (Teapots) جستجو کرد که خریداران اصلی نفت ارزان و تحریمی هستند؛ با حذف ناوگان سایه ونزوئلا و افزایش ریسک، این پالایشگاه‌ها خرید را متوقف کرده و منتظر شفاف شدن وضعیت مانده‌اند. در مقابل، Suezmax درخشان‌ترین عملکرد هفته را داشت؛ مسیر نیجریه به اروپا (TD20) با جهش ۱۳ واحدی به WS143.06 رسید و گویان به اروپا (TD27) نیز ۱۰ واحد رشد کرد. این قدرت‌نمایی، ادامه روند جایگزینی نفت روسیه با منابع اتلانتیک توسط پالایشگاه‌های اروپایی است.

کلاس Aframax در نیمکره غربی ستاره هفته بود. مسیر TD26 (شرق مکزیک به خلیج امریکا) با جهش خیره‌کننده ۵۰ واحدی به WS250 رسید که درامد روزانه حدود ۷۹ هزار دلار را ایجاد می‌کند. مسیر TD9 (ونزوئلا به امریکا) نیز ۳۵ واحد رشد کرد که بازتاب مستقیم «حق بیمه ریسک» در منطقه است. این جهش ترکیبی از سه عامل است: افزایش صادرات نفت امریکا و امریکای لاتین در اواخر سال، اختلالات جوی در خلیج مکزیک که برنامه کشتی‌ها را مختل کرد، و مهم‌تر از همه، خروج ناوگان سایه از چرخه که عرضه موثر را کاهش داد. در مدیترانه اما، برخلاف جهش هفته گذشته، مسیر TD19 با افت ۳.۵ واحدی به WS204 رسید؛ بازار پس از هیجان ناشی از تاخیرهای تنگه‌های ترکیه، به تعادل بازگشت.

بخش فراورده روایت متفاوتی داشت. در شرق سوئز، ضعف غالب شد؛ LR2 در مسیر TC1 به WS149.72 افت کرد و LR1 نیز در TC5 به WS167.19 رسید. دلیل این ضعف، فصل تعمیرات پالایشگاه‌ها در خاورمیانه و اشباع ذخایر فراورده در ژاپن و کره جنوبی است. اما نقطه روشن این بخش، جهش غیرمنتظره Handymax در مدیترانه بود؛ مسیر TC6 با پرش ۶۲.۵ واحدی به WS246.67 رسید که معادل رشد ۸۰ درصدی درامد روزانه (به حدود ۴۰ هزار دلار) است. این جهش ناشی از کمبود ناگهانی کشتی‌های اماده در مدیترانه شرقی و افزایش تقاضای فصلی دیزل در منطقه بود. در اتلانتیک، بازار MR پس از افت سنگین هفته گذشته، به کف رسید و معاملات خارج از بورس مانع سقوط بیشتر شد؛ مسیر TC2 با افت ۱۹ واحدی به WS115 رسید که سوددهی رفت‌وبرگشت را به تنها ۱۰ هزار دلار در روز کاهش داد.

بازار گاز

بازار حمل‌ونقل گاز در هفته ۵۱، فاصله خود را از الگوهای سنتی فصل سرما بیشتر کرد. اگر هفته گذشته «نخستین نشانه‌های بازتعادل» در LNG گزارش شد، این هفته بازار با «سقوط ازاد» مواجه گردید؛ نرخ‌های اسپات در تمامی مسیرها افتی دو رقمی را ثبت کردند و حتی بازار چارترهای بلندمدت که پیش‌تر مقاوم نشان می‌داد، تسلیم روند نزولی شد. در نقطه مقابل، بازار LPG با بهره‌گیری از فرصت‌های تجاری بین‌قاره‌ای، به روند صعودی خود ادامه داد. این واگرایی میان دو حامل انرژی، نشان‌دهنده حاکمیت منطق‌های متفاوت بر هر زیربخش است.

در بخش LNG، همگرایی سه عامل بازدارنده، فشار فروش را تشدید کرد. نخست، وضعیت مخازن اروپا که با سطح پرشدگی ۸۳ درصد وارد دسامبر شدند؛ این حجم از ذخیره همراه با پیش‌بینی هوای معتدل، نیاز به خریدهای فوری (Spot) را از بین برد. دوم، ضعف ساختاری تقاضای اسیا که نسبت به سال گذشته ۵ درصد کاهش یافته است؛ چین با جایگزینی گاز ارزان‌تر خط لوله «قدرت سیبری» و افزایش تولید زغال‌سنگ، اتکای خود به بازار دریایی را کاهش داده است. سوم، عدم تعادل عرضه و تقاضای ناوگان؛ ورود ۶۸ کشتی نوساز در سال ۲۰۲۵ هم‌زمان با تاخیر در راه‌اندازی پروژه‌های جدید مایع‌سازی، قدرت چانه‌زنی را کاملا به اجاره‌کنندگان منتقل کرده است.
نرخ‌ها در تمامی مسیرهای کلیدی LNG کاهش یافت. در مسیر استرالیا به ژاپن (BLNG1)، کشتی‌های ۱۷۴ هزار مترمکعبی با افتی ۹,۵۰۰ دلاری به ۷۷,۵۰۰ دلار در روز رسیدند و کشتی‌های قدیمی‌تر ۱۶۰ هزار مترمکعبی به کانال ۶۰ هزار دلار سقوط کردند. در حوضه اتلانتیک، مسیر امریکا به اروپا (BLNG2) که هفته گذشته پیشتاز کاهش بود، این هفته نیز ۱۸ درصد دیگر از ارزش خود را از دست داد و به ۹۴,۰۰۰ دلار رسید. در بازار مدت‌دار، نرخ اجاره شش‌ماهه با افتی ۵,۴۰۰ دلاری به ۳۷,۲۵۰ دلار رسید که نشان‌دهنده ناامیدی مالکان از بهبود بازار در نیمه اول ۲۰۲۶ است. تنها نرخ‌های سه‌ساله ثابت ماند که بیانگر نگاه استراتژیک بلندمدت به این صنعت است.

بخش LPG اما روایت متفاوتی داشت. پنجره اربیتراژ که هفته گذشته باز شده بود، این هفته گسترش یافت و شکاف قیمتی میان غرب و شرق عمیق‌تر شد. مسیر هیوستون به چین (BLPG3) با جهش ۴ دلاری به ۱۳۳.۵۰ دلار در تن رسید که درامد روزانه مالکان را به بیش از ۶۵,۰۰۰ دلار ارتقا داد. این رشد ناشی از اختلاف قیمت جذاب پروپان در هاب Mont Belvieu امریکا نسبت به بازارهای اسیایی است که انگیزه صادرات را دوچندان کرده است. در خاورمیانه نیز مسیر خلیج فارس به چین (BLPG1) هم‌سو با روند جهانی حرکت کرد؛ نرخ این مسیر با رشدی حدود ۱۰ درصدی به ۸۰.۰۸ دلار رسید که نشان می‌دهد اشتهای پتروشیمی‌های شرق اسیا برای خوراک، محرک اصلی تقاضا در هر دو نیمکره بوده است.

بازار کانتینر

چراغ سبز دریای سرخ؛ جهش نرخ‌ها در استانه بازگشت به سوئز

بازار کانتینر در هفته ۵۱ معادلات هفته گذشته را برهم زد. اگر هفته قبل «مهندسی عرضه» در مدیترانه محور روایت بود، این هفته ترکیبی از تقاضای واقعی و تحولات ژئوپلیتیک، نرخ‌ها را در تمامی مسیرهای شرق به غرب افزایش داد. شاخص جهانی فرایتوس (FBX) با رشدی ۹ درصدی، برای سومین هفته متوالی صعود کرد و مسیر مدیترانه با جهش ۲۰ درصدی، رهبری بازار را حفظ نمود. اما شگفتی اصلی هفته در شاخص نینگبو (NCFI) رقم خورد؛ جایی که مسیر خاورمیانه با ثبت رشدی نزدیک به ۵ درصد، به بالاترین سطح ماه‌های اخیر بازگشت.

در مسیرهای ترانس‌پاسیفیک، روند نزولی هفته گذشته معکوس شد. مسیر چین به ساحل غربی امریکا (FBX01) با رشد ۱۱ درصدی به ۲,۱۴۶ دلار رسید؛ این افزایش بازتاب تلاش خرده‌فروشان امریکایی برای واردات زودهنگام (Front-loading) پیش از افزایش احتمالی تعرفه‌ها در سال ۲۰۲۶ است. مسیر چین به شمال اروپا (FBX11) نیز ۱۲ درصد جهش کرد و به ۲,۷۵۵ دلار رسید. اما پیشران اصلی بازار، مسیر مدیترانه (FBX13) بود که با رشد ۲۰ درصدی از مرز ۴,۰۰۰ دلار عبور کرد. این جهش، ادامه روند هفته گذشته و نتیجه ترکیب استراتژی «لغو سفرها» (Blank Sailings) با هجوم تقاضای پیش از تعطیلات است.
شاخص نینگبو اما دینامیک متفاوتی را در خاورمیانه اشکار کرد. در حالی که مسیرهای اروپایی این شاخص تقریبا ثابت ماندند، مسیر خاورمیانه با جهش ۴.۷۸ درصدی به ۱,۴۹۱ امتیاز رسید. ریشه این رشد را باید در دو عامل جستجو کرد: نخست، شتاب گرفتن ابرپروژه‌های عربستان سعودی (نظیر NEOM و Qiddiya) که نیاز سیری‌ناپذیری به مصالح ساختمانی و تجهیزات چینی دارند. دوم، موج واردات پیش از ماه رمضان؛ با اغاز رمضان از اواسط فوریه ۲۰۲۶ و همزمانی ان با تعطیلات سال نو چینی، تجار خلیج فارس سفارشات خود را زودتر ثبت کرده‌اند. این همزمانی «تقاضای پروژه‌ای» و «فشار فصلی»، ظرفیت ناوگان در مسیر اسیا به خاورمیانه را محدود کرده است.

مهم‌ترین خبر استراتژیک هفته اما، تحقق وعده هفته گذشته بود. کشتی Maersk Sebarok برای نخستین بار پس از دو سال، با موفقیت از تنگه باب‌المندب و دریای سرخ عبور کرد. هرچند مرسک این اقدام را «ازمایش محدود» توصیف کرده، اما پیام بازار روشن است: بازگشت به سوئز دیگر یک سناریوی دور از دسترس نیست. شرکت CMA CGM نیز اعلام کرد سرویس INDAMEX خود را از ژانویه به مسیر سوئز بازمی‌گرداند. تحلیلگران هشدار می‌دهند اگر این روند تثبیت شود، حدود ۱۰ درصد از تقاضای ناوگان جهانی که صرف مسیر طولانی‌تر دور افریقا می‌شد، ازاد خواهد شد؛ شوکی که می‌تواند پایداری نرخ‌های کنونی را در سال ۲۰۲۶ به چالش بکشد.