یکی از اعضای شورای شهر پنجم بیان اینکه سابقه خرید واگن از چین که مدیران شهری فعلی به نام خود تمام کرده‌اند، به مصوبه شورای اقتصاد دولت در سال ۹۵ بازمی‌گردد، گفت: «اکنون شورای شهر می‌گوید باید شهرداری برای برنامه‌هایش مجوز بگیرد اما شهرداری حاضر به این کار نیست و می‌خواهد فراقانونی عمل کند و توجهی به‌نظر تخصصی شورا و کمیسیون حمل‌ونقل ندارد.»
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران در دوره پنجم در گفت‌‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران گفت: «واگن‌های متروی تهران در گذشته از چین خریداری می‌شد اما به مرور زمان تلاش شد، ساخت واگن مترو بومی‌سازی شود و با تمرکز بر تولید داخل وابستگی به خارج از کشور کمتر شود؛ بنابراین قطعاتی که توانایی ساخت آن در داخل وجود داشت، ساخته شد و قطعاتی را که پیدا نمی‌شد وارد کردند.»
او با بیان اینکه در این زمینه شرکت‌های مختلف از جمله شرکت واگن‌سازی تهران با همین هدف راه‌اندازی شد، افزود: «نهایتاً در دوره پنجم شورا و با مصوباتی که به تصویب رسید، شهرداری تهران اجازه یافت با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری واگن ملی تولید کند که نمونه آن ساخته و رونمایی شد. در روند تولید واگن ملی کار به این صورت پیش رفت که شرکت واگن‌سازی تهران قطعات را سفارش می‌داد و شرکت‌هایی که توانایی داشتند این قطعات را می‌ساختند و تحویل شرکت واگن‌سازی تهران می‌دادند.»
شرکت چینی سهامدار واگن‌سازی تهران برنده مناقصه واردات واگن شد
علیخانی در ادامه پیشینه تاریخی خرید واگن از چین را یادآور شد و گفت: «سابقه خریداری واگن از چین که اکنون مدیران شهری فعلی به نام خود تمام کرده‌اند به مصوبه شورای اقتصاد دولت در سال ۹۵ بازمی‌گردد. طبق این مصوبه، قرار بود ۲ هزار واگن برای شهرهای دارای مترو مانند تهران، مشهد و تبریز خریداری شود که از این دو هزار واگن هزار دستگاه سهم متروی تهران بود. اما متاسفانه این مصوبه به دلایل مختلف که بخشی از آن سیاسی بود، اجرایی نشد.»
به گفته رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران در دوره پنجم؛ نهایتاً در دوره پنجم شورا با پیگیری‌هایی که صورت گرفت و با جلساتی که با اسحاق جهانگیری و وزرای مربوطه برگزار شد این مصوبه که به فراموشی سپرده شده بود احیا و قرار شد ۶۳۰ واگن به مناقصه گذاشته شود که یک شرکت چینی که ازقضا سهامدار شرکت واگن‌سازی تهران هم بود، برنده این مناقصه شد.
علیخانی یادآور شد: «اما اشکال کار در اینجا بود که به‌جای اینکه عملیات خرید به شهرداری تهران سپرده شود به وزارت کشور سپرده شده بود! این مصوبه چون دستگاه‌های مختلفی درگیر شده بودند، اجرایی نشد و شهرداری بین این دستگاه‌ها فقط پاسکاری می‌شد! پیش‌پرداخت‌‌ها به بهانه تحریم پرداخت نشد و این مصوبه بی‌نتیجه ماند.»
او افزود: «شورای شهر ششم که روی کار آمد ما به آقایان گفتیم شما که با هم هماهنگ هستید به دولت فشار وارد کنید تا پیش‌پرداخت‌‌ها انجام و واگنها وارد شود. ظاهراً اکنون پیش‌پرداخت انجام شده و حتی می‌گویند تعداد واگنها هم از ۶۳۰ دستگاه فراتر رفته است که اتفاق خوب و مبارکی است.»
رطب‌خورده منع رطب می‌کند
او با بیان اینکه تا اینجای کار هیچ ایرادی وجود ندارد، اظهار کرد: «ایراد جایی است که در دوره‌های گذشته این کارها جرم بود. همین آقایان ایراد می‌گرفتند که چرا توان داخلی را نادیده می‌گیرید و به خارجی‌ها وابسته هستید. آنها ما را متهم می‌کردند که توجهی به تولید داخل ندارید. حتی به رهبری هم گزارش خلاف واقع ارائه دادند که در نتیجه ایشان به آقای حناچی تذکر دادند که باید از توان داخلی استفاده شود. به نظر می‌رسد اکنون این موانع که بر سر راه ما بود برداشته شده و آقایان علناً اعلام کرده‌اند که می‌خواهند از توان خارجی هم استفاده کنند. اینها در گذشته ممنوع بود و اگر الان برطرف شده است، جای خوشحالی دارد.»
علیخانی در ادامه به ناهماهنگی شهرداری با شورای شهر اشاره کرد و افزود: «اما اکنون دعوایی بین شهرداری و شورای شهر وجود دارد که شورای شهر می‌گوید باید شهرداری برای برنامه‌هایش مجوز بگیرد اما به نظر می‌رسد شهرداری حاضر به این کار نیست و می‌خواهد فراقانونی عمل کند و توجهی به نظر تخصصی شورا و کمیسیون حمل‌ونقل ندارد.»
او گفت: «این نشان می‌دهد که آقایان برای خود استقلال عمل قائل هستند و هیچ محدودیتی هم پیش‌روی خود نمی‌بینند و برای هر کاری که می‌خواهند بکنند، آزادند. چون وابسته به تفکر سیاسی خاصی هستند از آزادی عمل برخوردارند و می‌توانند با خارجی‌ها هر معامله‌ای برای واردات و خرید انجام دهند.»
هماهنگی استاندارد واگن‌های مترویی ایران با چین
او در پاسخ به این سوال که چرا برای خرید واگن تا این حد به طرف چینی وابستگی وجود دارد، گفت: «واگن‌های قطار درون‌شهری استاندارهای مختلفی دارند و چون ما از ابتدا با چینی‌ها کار کردیم، استاندارد ما با آنها هماهنگ است. واگن قطارهای مترو پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. مثل ترمز این قطارها که با ترمز قطارهای برون‌شهری متفاوت است. همچنین در کل دنیا تنها چند شرکت هستند که قطعه مربوط به ترمز قطار درون‌شهری را تولید می‌کنند و قطعه پیچیده‌ای است. این تفاوت‌ها و پیچیدگی‌ها باعث شده که قیمت واگن‌های درون‌شهری گران‌تر باشد.»
نگرانی از بازگشت به عقب در تولید واگن مترو
او با بیان اینکه ما در دوره پنجم شورا تلاش کردیم قطعاتی که امکان ساخت آنها در داخل هست، ساخته شود و امیدواریم آن روندی که در حال طی شدن بود، ادامه پیدا کند تا به خودکفایی کامل برسیم، اظهار کرد: «واگن ملی که از آن رونمایی شد ۱۰۰ درصد ساخت داخل نبود و ما هیچ‌گاه چنین ادعایی را مطرح نکردیم. حدود ۸۰ درصد از قطعات آن در داخل ساخته شد و بقیه قطعات به ناچار از خارج وارد می‌شد. بنابراین هیچ‌گاه این ادعا را مطرح نکردیم که واگن ملی ۱۰۰درصد داخلی بوده اما همین که تا ۸۰ درصدش ساخت داخل بود موفقیت بزرگی محسوب می‌شد. اگر همان روند ادامه پیدا کند ۲۰ درصد اتکا به خارج هم از بین می‌رود.»
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران در دوره پنجم تاکید کرد: «اما این اتفاق مستلزم آن است که از شرکت‌های داخلی حمایت شود. اصلاً یکی از کارکردهای معاونت علمی ریاست‌جمهوری چنین حمایت‌هایی است. اکنون نگرانی این است که این روند ادامه پیدا نکند و به عقب برگردیم. یعنی شرکت واگن‌سازی تعطیل شود و باز به‌صورت ۱۰۰درصد به خارج وابسته شویم.»
علیخانی با بیان اینکه هیچ‌کس مخالف استفاده از توان خارجی نیست، یادآور شد: «اما اولاً مهم است همزمان از تولید داخل هم حمایت شود و ثانیاً ای کاش این محدودیت‌ها از اول برای دیگران هم نبود و استثنا قائل نمی‌شدند. متاسفانه وضعیت این گونه است که همه چیز در یک مقطعی ممنوع می‌شود و در دوره بعد آزاد؛ همه اینها هم به دلایل سیاسی است. یک عده آزادند هر کاری دوست داشتند انجام دهند و هیچ نهاد نظارتی هم آنان را زیر سوال نمی‌برد اما دیگران اگر کوچک‌ترین اشتباهی کنند در بوق و کرنا می‌شود. این در حالی است که همه باید در یک چهارچوب قانونی عمل کنند و فرقی نکند چه کسی سرکار است. اگر از همه به یک شکل حمایت شود و تبعیضی بین این گروه و گروه دیگر نباشد، مشکلات انباشت نمی‌شود که دچار بحران شویم.»
فقط در دولت روحانی و رئیسی اتوبوس برای شهرداری خریداری نشد
او با بیان اینکه متاسفانه اکنون در حوزه حمل‌ونقل به بحران جدی رسیده‌ایم، گفت: «اینکه مشکلات را به گردن قبلی‌ها می‌اندازند هم دیگر قابل‌قبول برای مردم نیست. به‌عنوان نمونه دوره پنجم شورا قراردادی با ایران‌خودرو دیزل برای خرید اتوبوس بسته شد. البته باید این نکته را اضافه کنم که خرید اتوبوس وظیفه دولت‌ها است و در دولت‌های هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد در هر دوره ۲ تا ۳ هزار اتوبوس خریده و تحویل شهرداری شد. فقط در دوره آقای روحانی و آقای رئیسی این کار نشده است؛ بنابراین ما در دوره پنجم شورا ناچار شدیم خودمان با ایران‌خودرو دیزل برای خرید اتوبوس قرارداد ببندیم که بخش زیادی از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها را هم تحویل گرفتیم و بخش کمی از آن ماند.»
او افزود: «سه ماه بعد از اینکه آقایان روی کار آمدند چیزی حدود ۱۷۰ دستگاه اتوبوس دیگر تحویل داده شد اما آقایان تبلیغات وسیعی راه انداختند که در عرض سه ماه این همه اتوبوس خریدیم اما نگفتند در دوره قبل کارها و قراردادها بسته شده و پولش هم داده و بخش زیادی هم تحویل داده شده بود!»
علیخانی اضافه کرد: «سوال ما از آنها این است که اگر سه ماهه توانستید این همه اتوبوس بخرید، سه ماه بعد و شش ماه بعدش چرا این کار را نکردید؟ بعد از گذشت دو سال آقای زاکانی مصاحبه می‌کند که شرکت‌های داخلی توان ندارند! تحریم‌ها را که شما درست کردید، شما بودید که می‌گفتید تحریم نعمت است و باعث پیشرفت می‌شود. اگر باعث پیشرفت بود چرا اکنون به دنبال خرید اتوبوس از خارجی‌ها هستید.»
او با گلایه گفت:«این حرف‌هایی که آقایان می‌زنند که تقصیر قبلی‌هاست نخ‌نما شده و برای مردم غیرقابل باور است. بنابراین اینها نشان می‌دهد ۴ سال هم بگذرد باز تقصیر را گردن قبلی‌ها می‌اندازند.»
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران در دوره پنجم خاطرنشان کرد: «ما در دوره خودمان ۴۰ کیلومتر به خطوط مترو اضافه کردیم که البته بخش زیادی از آن در دوره آقای قالیباف انجام شده بود که ما تکمیل کردیم. ما هیچ‌گاه نگفتیم صفر تا ۱۰۰ کار را انجام دادیم. دوره قبل هم زحمت کشیده بودند اما اینها همه کارهای قبلی را هم به نام خودشان می‌زنند؛ مثلاً ۹۰ درصد از ایستگاه متروی اکباتان انجام شده بود و اینها فقط آن را افتتاح کردند اما کار را به نام خود زدند. سوال این است شما که توانستید ۶ ماهه یک ایستگاه مترو را بسازید چرا بعد از این مدت ایستگاهی افتتاحی نکردید.»
