پیشامدهای رانندگی میتواند تاثیر روحی ناگواری بر روی انسانها گذاشته و رفتار روزانهشان را دگردیس ساخته و کارهاشان را بخواباند. در بیشتر زمانها آسیب فیزیکی تصادفات رانندگی قابل مشاهده است و خسارتهای جانی بر پایه همین آسیبهای بهوجود آمده ظاهری اندازهگیری میشود اما آسیبهای روحی را کسی نمیبیند و تا مدتها زخم واردشده به روح و روان آدمها پوشیده میماند و از درون آنان را میجود و پژمرده میکند.
به گزارش پایگاه خبری ترابران،اینک آمار پیشامدهای رانندگی و کسانی که جسمی و مالی آسیب میبینند یا برای همیشه توانیاب میشوند، رو به بالاست؛ اینآسیبها حتی اگر تنها مالی باشد، در این شرایط سخت اقتصادی، هنایش و تاثیر ویرانگری بر روح آدمها میگذارد و ممکن است موج ویرانگرش تا چند خانواده را درگیر کند.
یکی از مواردی که روانشناسان به آن اشاره دارند، برآشفتگی پس از یک تصادف رانندگیست. احساس هراس پس از یک تصادف میتواند سبب دگردیسی در رفتار روزانه شود و آسیبدیده تا مدتها از رانندگی با خودروی خود بپرهیزد.
«تروما» نگرانی شدیدی بهوجود میآورد و سبب میشود افراد از رانندگی دوری کنند و اگر کارشان رانندگی باشد به لحاظ مالی آسیب بیشتری ببینند؛ اما اگر این احساس هراس و ترس به اندازهای باشد که هیچگاه افراد نتوانند از خودرو استفاده کنند، ممکن است آسیب بیشتری بر آنان وارد آید و فعالیت روزانهشان را دچار آشفتگی سازد. بیگمان میزان هراس پس از یک تصادف رانندگی، ارتباط به چیزهای پیشآمده دارد.
با اینهمه باید توجه داشت که انسان دارای اراده و نیروی بازسازی گستردهایست. باید برای از میانبردن نگرانی و آشفتگی، نزد روانکاو رفت و درمان را آغاز کرد. بسیاری از افراد پس از تصادف رانندگی تا چند روز حتی نمیتوانند به خودروی خویش نزدیک شوند و ناچارند با خودروی همگانی آمدوشد داشته باشند. برخی از آنان نمیتوانند حتی سوار تاکسی شوند؛ این احساس، طبیعی است ولی نه برای یک مدت طولانی.
میزان و مدت زمان پایداری هراس پس از تصادف رانندگی به خود انسان بستگی دارد و اگر بیشتر از چند روز یا یک هفته به درازا بکشد، میباید نزد روانشناس رفت یا با انجام فعالیتهای ورزشی یا کتابخواندن، ترس را از خود دور ساخت.
تجربه تلخ یک تصادف رانندگی و آسیب جسمی و مالی، یا درگذشت یکی از نزدیکان، زندگی روزانه انسان را فلج میکند و شاید پیامدش تا پایان زندگی همراه انسان بماند.
پیش از یک پیشامد، پیشگویی واکنشهای روانشناختی مردم در بازههای گوناگون آن رخداد سخت است. کسی به درستی نمیتواند برآوردی دقیق از دامنه پیامدهای برآمده از پیشامدهای رانندگی بر روی انسان داشته باشد؛ چون این آسیبها از انسانی به انسان دیگر متفاوت است و به سازگاری یا ناسازگاری شخصیتی بستگی دارد. بهداشت روانی تروما چیزی نیست مگر دانشی برای کمک به آسیبدیدگان و مردم در آستانه آسیب تا از دوران بحران گذر کنند و به زندگی بازگردند.
یادآوری تصادف، انسان را دچار چالشهای نو به نو میکند؛ بسنده است انسان یک صحنه همانند را ببیند تا یکبار دیگر تمام یاد و خاطره تلخ آن برایش زنده شود و از نو آن را ذهنی تجربه کند. یادآورها همه آنچه را که انسان فراموش کرده به یادش میآورد و رنجاش میدهد. گاهی آسیبدیده در خواب، رخدادها را به روشنی میبیند و رنج میکشد؛ وی در بیداری نیز از کابوس رهایی ندارد و در هراس همیشگی است. یگانه راهکار، رهایی از رنج بیهوده و پرهیز از حضور در موقعیتهای همانند است.
گاهی آسیبدیده به محض سوارشدن به یک وسیله موتوردار دچار آشفتگی ذهنی میشود زیرا برایش یادآور تصادف و خاطرههای ناگوار آن است؛ این نشانگان اگر تا یک ماه در انسان آسیبدیده پایدار بماند، وی را دچار رواننژندی و شیدایی خواهد ساخت؛ البته این هراس در همه کسانی که تجربه تصادف داشتهاند، بروز نمییابد و بستگی زیادی به رفتار دور و بریها و متغیرهای محیط و ویژگیهای شخصیتی انسان دارد.
دردناک اینست که بسیاری از کسان که آسیب روحی و جسمی میبینند، خود نقشی در ایجاد تصادف نداشتهاند برای همین بیش از دیگران احساس قربانیبودن دارند.
مردم میپرسند
مردم میگویند مالیات میدهیم تا در رفاه باشیم؛ با این همه، جاده و خودرو و راه و شهر ایمن نیست و آسیبسان است؛ مردم میگویند آیا حق نداریم بپرسیم چرا باید آسیب ببینیم هنگامی که مالیات و عوارض خود را به موقع پرداختهایم؟
در ایران پیشامدها و تصادفهای رانندگی پس از آلودگی هوا بیشترین جانباخته را دارد. در روزهای تعطیل، مناسبتها یا نوروز، دهها تن جان میبازند؛ انگار برخی برای سفری بیبازگشت بهسوی جادهها میروند.
راننده بیش از رانندهبودن باید انسان شریفی باشد و پیش از سود خود به فکر دیگری باشد؛ گواهینامه ملاک نیست بلکه تا مهارت حرفهای در رانندگی نیافته، پشت فرمان خودرو ننشیند، دارای کیش شخصیت گذشت باشد و نیز فرهنگ رانندگی داشته باشد و با فروتنی به دیگر رانندهها راه دهد. نمیتوان کسی را که در رانندگی شخصیت ندارد، جریمه کرد تا دارای شخصیت شود. شخصیتسازی یک جوشش درونی میخواهد و یک انسان خودبنیاد که در راه بالندگی خود بکوشد.
آیا قوانین کافیست؟
سید پوریا موسوى حجازى –کارشناس میگوید: همانجور که آبخوردن، آداب دارد، رانندگی نیز آداب ویژه خود را داراست. تجربه شخصی خودم اینست که قوانین هرچقدر هم سختگیر باشد، بازهم بازدارنده نیست.
از چیزهای گوناگونی که در بهوجود آوردن تصادفات رانندگی نقش دارد، میتوان از اینها نام برد: اشتباهات فردى، رعایتنکردن قوانین راهنمایىررانندگى و وسایل نقلیه نااستاندارد و همچنین شرایط فیزیکى نامناسب و جاده و راه و همچنین آموزشهای ناکافی؛ همه اینها ممکن است در پیشامدهای رانندگی دخیل باشد.
با وجود هشدارهای ایمنی رسانهها، آمار جانباخته و توانیاب جادهای در ایران به سبب ناایمنبودن خودروها و جادهها و آسانگیری رانندهها همچنان بالاست.
شنیدن خبر مرگ جادهای در هر ۷۱ دقیقه یکتن در کشور، خوی سرد بر پیشانی هر شنوندهای مینشاند. بیگمان آمارهای اینچنینی بسیار پخش میشود و همه نیز میشنوند و میخوانند و میبینند؛ اما تاثیری روی برخی ندارد و زود فراموش میشود؛ در اینجاست که باید گفت باید فرهنگ تغییر کند. درست است که اتومبیل با خود فرهنگاش را وارد نکرده اما هر جامعهای میتواند فرهنگ والای رانندگی خود را ایجاد کند.
دولتها نیز میتوانند با بالابردن استاندارد جادهای، ناچارساختن خودروسازان به تولید خودروهای ایمن، آموزش فرهنگ رانندگی همهگیر، کارکرد خود را بهبود بخشند.
به روزکردن سامانه کنترل الکترونیک، افزایش ایمنی موتوسوار، استفاده از کلاه و لباس ایمن، کارگذاری کنترل سرعت در بدنه موتوسیکلتها، بیگمان منجر به کاهش پیشامدهای اینچنینی خواهد شد.
همیشه خستگی و خوابآلودگی رانندگان در خبرها دیده میشود که نشان از ناآگاهی رانندگان میدهد؛ بخشی از این چالش با افزایش استراحتگاههای میانراهی، کاهش خواهد یافت.
ناایمنی وسایل موتوردار و لغزشهای رفتاری رانندگان در همهجا به چشم میخورد: از واژگونی اتوبوسهای دانشآموزان و دانشجویان و اردوهای مدرسهها تا پیشامدهای رانندگی و برخوردهای شهری و جادهای.
چرا باید در هر رویداد جادهای، چشم بهراه مرگ سرنشینان بود؟ بیتوجهای به فاصله با خودروی جلویی، پیشیگرفتن(سبقت) ناایمن، پیچیدن به چپ و به ویژه خستگی و خوابآلودگی و شتاب به هنگام رانندگی، همیشه چالشهای بدخیمی در پی داشته است. بخشی از پیشامدهای رانندگی، ناایمنی جادههای ایران است و همچنین خودروهای تولید داخل که از استانداردهای جهانی برخوردار نیست.
استاندارد؛پاشنه آشیل خودرو داخلی
کسانی که در حوادث رانندگی دچار معلولیت و فوت میشوند، از میزان فوتیهای ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی در کشور بیشتر است. آسیبدیدگان رانندگی، دومین علت مرگ و میر در کشور است.
دولت در برنامه ششم مکلف به کاهش درصد حوادث رانندگی تا پایان برنامه ششم شده است اما تا زمانی که زیرساختها فراهم نشود تحقق کاهش پیشامدهای رانندگی امکانپذیر نیست.
اینک در کشور، رخدادهای ناگوار رانندگی، دهها برابر رویدادهای ریلی و هوایی ایران است. استانداردسازی خودروها و جادهها و همچنین فرهنگسازی، نقش موثری در کاهش رخدادهای رانندگی دارد و در این ارتباط باید فرهنگ عمومی جامعه ارتقا یابد و اطلاعرسانیها و آموزش برای کاهش پیشامدهای رانندگی مورد توجه قرار گیرد.
نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی ابراز تاسف میکند از این که تصادفات رانندگی پس از بیماریهای قلبی، دومین علت مرگومیر ایران است. سامانه حملونقل ریلی و جادهای کشور به شدت فرسوده و بیکیفیت شده است و همین در بروز تصادفات رانندگی نقش دارد؛ ایمنی جادههای کشور مناسب کامیونهای ترانزیتی نیست.
همچنین بیتوجهی نسبت به استانداردسازی خودروها و جادهها دیده میشود. برای کاهش کشتههای ناشی از تصادفات رانندگی بهتر است تولید خودروهای بیکیفیت داخلی متوقف و نسبت به واردات برندهای معروف و با کیفیت انجام گیرد.
زیرساختها برای کاهش سوانح رانندگی در کشور فراهم نیست. متاسفانه خودروهای تولیدی و مونتاژ داخلی نااستاندارد است؛ چرا تلاشی برای بهبود کیفیت آنها نمیشود؟
سازمانهای استاندارد در دنیا برخلاف کشور ما زیرمجموعه دولتها نیستند اما سازمان استاندارد در کشور ما دولتی است و به گونهای دستوری فعالیت میکند در حالی که استاندارد پاشنه آشیل تولید خودرو در هر کشوریست و باید جداگانه و بر اساس افکار و خواستههای مردم فعالیت کند.
افزایش جرائم تاثیر چندانی در کاهش تخلفات رانندگی ندارد؛ لازم است سیاستهای تشویقی، بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا تنبیهی.
مسئولان نسبت به شیوه هزینهکرد جرائم رانندگی شفافسازی کنند، درآمد جرایم باید روشن شود در چه زمینهای هزینه میشود. جرائم رانندگی باید صرف توسعه حملونقل همگانی شود.
سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس نیز میگوید: برای کاهش حوادث رانندگی باید برنامه زیرساختی داشت و همچنین به ارتقای شاخصها توجه کرد تا بتوان بر اساس فرآیند برنامه ششم حرکت کرد؛ اگر تنها بر روی کاغذ باشد، هیچ توفیقی نخواهد داشت.
نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی با بیان این که در راستای کاهش حوادث رانندگی باید با استانداردسازی خودروها و ایمنسازی جادهها و آموزش جامع رانندگان گام برداشت؛ بنابراین تا زمانی که خودروسازان خود را مقید به رعایت استانداردها ندانند و رانندگان نکات ایمنی را رعایت نکنند و همچنین جادهها بهسازی نشود، نمیتوان به کاهش حوادث رانندگی در کشور امید داشت.
در بروز تصادفات رانندگی نمیتوان تنها رانندگان را مقصر دانست بلکه باید توجه داشت که آیا جادهها و خودروهای ما از استانداردهای لازم برای کاهش حادثه برخوردار بوده و در راستای این مهم گام برداشتهایم؟ آیا خودروسازان تاکنون خود را مقید به استانداردسازی تولید کردهاند و همچنین تا چه اندازه در جهت تقویت فرهنگ رانندگی در کشور گام برداشتهایم؟
متاسفانه آمار سوانح رانندگی در کشور به درستی اعلام و بیان نمی شود؛ اگر آمار دقیقی از کشتههای ناشی از سوانح رانندگی در دست نداشته باشیم، نمی توان در جهت کاهش سوانح رانندگی برنامه ریزی کرد.
زیان خودروهای بیکیفیت، بسیار بیشتر از سودیست که از تولیدشان به کشور میرسد. بهبود کیفیت خودروها باید مدنظر قرار گیرد و به استانداردهای جهانی نزدیک شود. با جلوگیری از تولید خودروهای بیکیفیت، کشتههای رانندگی به کمترین خواهد رسید. افزایش نرخ جریمه رانندگی، کارایی لازم را در کاهش تخلفات ندارد و به تنهایی کافی نیست.
آمار تلفات جادهای در کشور وحشتناک است. از آنجایی که پیشامد رانندگی در زمان واحد رخ نمیدهد، آسیبدیدگان و جانباختگان به چشم مردم نمی آیند، برای همین اقدام موثری نیز انجام نمیشود.
نماینده بروجرد در مجلس شورای اسلامی میگوید: آمار آسیبدیدگان رانندگی در ایران از جهان بیشتر است؛ باید به گونهای آموزش داد که رانندگان در مکانهای حادثهخیز بیشتر پیرو قوانین راهنمایی و رانندگی باشند. بستههای آموزشی برای کاهش تلفات ناشی از رانندگی، در اختیار سنین مختلف قرار داده شود تا مهارتها افزایش یابد و از شدت پیشامدها کاسته شود.
بازسازی فرهنگ
حسین برازنده چابک- کارشناس خودرو میگوید: یکی از دلایل رشد کشتگان رانندگی در دو ماهه اول امسال، لغو و یا کمترشدن محدودیتهای سفر ناشی از اپیدمی کووید در مقایسه با سال پیش است؛ در دو ماهه اول امسال، آسیبدیدگان و کشتگان در مقایسه با همین زمان در سال پیش بیشتر بوده است.
به گزارش سازمان جهانی بهداشت، هر سال بیش از یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن در تصادفات جادهای کشته میشوند و میلیونها تن آسیب جسمی و روحی میبینند. برای همین ۱۸ نوامبر هر سال، یاد جانباختگان ترافیک جادهای گرامی داشته میشود و هدف از این برنامه، تشویق دولتها به آموزشهای ایمنی و بهبود جادهای و افزایش ایمنی وسایل نقلیه است.
بر پایه گزارش پژوهشکده بیمه(بیمه مرکزی)، ایران در میان ۱۹۰ کشور دنیا، پس از سیرالئون، بیشترین رانندگی ناایمن و کشته و آسیبدیده را دارد. میزان پیشامدهای رانندگی ایران چندبرابر ترکیه است. با آن که در انگلستان سهبرابر بیشتر از ایران خودرو وجود دارد، شمار پیشامدهایش بسیار کمتر از ایران است. هنوز قوانین و سختگیریها نتوانسته از تصادفها بکاهد. انگار هنوز کسی پینبرده است که لنگ کار در جای دیگریست و باید به فرهنگ توجه کرد. کشورهایی که توانستهاند آمار پیشامدهای رانندگی را پایین نگهدارند، بیگمان به فرهنگسازی پرداختهاند؛ سرعت و شتاب برای رسیدن هرچه زودتر به مقصد، سبب پیشامدهای رانندگی بسیاری شده است.
رانندگی ناایمن با روزی ۴۳ تن کشته، پس از آلودگی هوا قرار میگیرد. نبود فرهنگ احترام و رواداری، رانندگی ناشیانه، شتاب بالا، آسانپنداری رانندگان، بیتوجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی و فنی خودرو و ناآشنایی با محیط و استفاده از خودروهای فرسوده، پایینبودن ایمنی کلی خودروها، کاستی در کنترل کیفی خودروهای موجود و کیفیت پایین و غیراستانداردبودن جادهها را از شمار پدیدههای دخیل در پیشامدهای رانندگی است؛ باید در دادن گواهینامه به دست مردم، سختگیری بیشتری شود.
به گزارش وزارت راه و شهرسازی، نزدیک به نیمی از جادههای ایران در وضعیت نامناسب قرار دارند. سرمایهگذاری بسیار کمی در بخش نگهداری جادههای ایران انجام میشود؛ برای تکمیل شبکه راههای کشور، نزدیک به ۲۰ هزار کیلومتر راه تازه مورد نیاز است.
ما کجاییم؟
امید خراسانیپور- کارشناس خودرو و مهندس مکانیک میگوید: سازمان یونیسف در سال ۹۳ خورشیدی در همکاری مشترک با وزارت بهداشت و درمان ایران، پیشامدهای رانندگی در کشور را دهها برابر میانگین جهانی گزارش داده و در گزارش خود آورده است که هر سال در ایران هزاران تن در جادهها جان میبازند یا به گروه توانیابان کشور
میپیوندند.
شمار آسیبدیدگان و جانباختگان جهانسوم و کشورهای رو به توسعه، سهبرابر کشورهای دارامند است، برای ناچاریها بسیار است، اجباریبودن استفاده از کمربند ایمنی، قوانین پیشگیری از نوشیدن الکل پیش از رانندگی و استفاده از صندلی کودک به هنگام رانندگی؛ اما اینها نتوانسته جان مردم را نجات دهد.
پیشامد رانندگی شهر و روستا نمی شناسد و همهجا به کمین نشسته است در مسیرها و جادههای برونشهری و همچنین خیابانهای درونشهری و جادههای خاکی و راههای لغزنده روستایی.
منبع خبر:روزنامه اطلاعات
