دبیرخانه اندیشکدههای فعال جمهوری اسلامی ایران در حوزه قفقاز و اوراسیا درباره تحولات قفقاز و اهمیت راهگذر ارس در بیانیهای بر حمایت ایران از گشایش همزمان همه خطوط مواصلاتی و مسیرها در منطقه قفقاز با احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای میزبان تاکید کردند و پیشنهاد دادند که راهکار مقابله با فتنه ژئوپلیتیکی دالان تورانی ناتو یا همان کریدور ادعایی زنگزور، همکاری ایران و روسیه در چهارچوب منافع درازمدت و پرهیز از تمرکز بر طرحهایی هست که درنهایت منجر به تقویت ناتو در قفقاز و آسیای مرکزی میشوند.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، دکتر احمد کاظمی، استاد حقوق بینالملل و پژوهشگر حوزه اوراسیا در وبسایت شخصی خود نوشت که با ورود ترکیه پس از جنگ دوم قرهباغ به تقابل جمهوری آذربایجان و ارمنستان و متعاقب آن ورود آشکار رژیم صهیونیستی به یاری باکو و در نهایت با غلبه جمهوری آذربایجان بر ارمنستان، ترکیه با طرح دالان تورانی موسوم به زنگزور در ظاهر و به نمایندگی از ناتو در باطن، باکو را در مسیر سخت رودررویی با جمهوری اسلامی ایران قرار داد. رژیم نامجوی باکو نیز با نمایشهای متعدد و با عناوین مختلف استان سیونیک ارمنستان را زنگزور تلفظ کرد و باورش شد که میتواند با پشتیبانی ترکیه در ظاهر و انگلیس در باطن، راه ارتباطی جمهوری اسلامی ایران به اروپا را در شمال غربی کشور به بهانه متصل کردن نخجوان (در واقع ترکیه) به سرزمین اصلی (باکو) ببندد. هرچند همه میدانند که با بههم پیوستگی کشورهای جبهه مقاومت و راهیابی ایران به مدیترانه به عنوان یکی از مسیرهای ارتباطی با دنیا، انحصار راههای عبوری ایران به اروپا از مسیر ترکیه شکسته و حمایت حاکمان ترکیه از داعش در برهم زدن امنیت سوریه و عراق در همین راستا تحلیل میرفت و امروز هم ترکیه درصدد آن است که با کنترل این مسیر عبور ایران به اروپا را به انحصار خودش برگرداند.
در چنین شرایطی به نظر میرسد که طرح اخیر موضوع موسوم به زنگزور از سوی روسیه نیز برای کنترل ترکیه توسط حاکمان مسکو و امتیازگیری از اردوغان در مواقع حساس و نیز جبران تبعات خروج روسیه از قفقاز باشد.
خوشبختانه حساسیت دقیق و بهموقع کارشناسان و مسئولان کشورمان در مقابل اظهارنظرهای خارج از قاعده همکاری مسئولان روسی باعث عقب نشینی حاکمان این کشور از روند سیاستهای خود در این مسئله در رویکرد اعلامی شد ولی این موضوع نباید به معنی رفع حساسیت آگاهان جامعه و مسئولان باشد. لذا جمعی از اندیشکدههای فعال جمهوری اسلامی در حوزه قفقاز و اوراسیا ضمن رصد اتفاقات و سیاستهای اعلامی و اعمالی کشورهای منطقه با تأکید بر چهار محور مورد عنایت رهبر انقلاب مبنی بر تعلق خاک قرهباغ به مسلمانان جمهوری آذربایجان، لزوم برچیدن بساط تکفیریها از نزدیکی مرزهای ایران اسلامی، تغییرناپذیر بودن مرزهای تاریخی و لزوم امنیت ارامنه قره باغ بعد از آزادسازی مواردی را شامل مسائل زیر اعلام کردند:
با هرگونه تغییرات مرزی و ژئوپلیتیکی مخالفت شدید داشته، خواهان استمرار رویکرد اقتدارآمیز کشور در این حوزه در سایه رهنمودهای رهبری هستیم.
بر حمایت ایران از گشایش همزمان همه خطوط مواصلاتی و مسیرها در منطقه قفقاز با احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای میزبان تاکید داریم.
بر این نکته که در بند نهم توافقنامه آتش بس ۲۰۲۰ مسکو هیچ حقوقی برای ایجاد کریدور برای باکو و آنکارا پیشبینی نشده است تاکید داریم و اعلام میکنیم که ارمنستان به لحاظ حقوقی تعهدی برای ایجاد کریدور ندارد. اندیشکدههای ایرانی موافق این دیدگاه تعدادی از اندیشکدههای ارمنی هستند که دولت ایروان حتی در خصوص تصمیم به ارائه راههای مواصلاتی عادی باید با توجه به تحولات تاریخی و اغراض طرفین، هوشمندانه تصمیم بگیرد. توافقنامه آتشبس ۲۰۲۰ مسکو پس از، حذف کریدور لاچین و اخراج و پاکسازی قومی ارامنه بومی از قرهباغ اعتبار خود را به لحاظ حقوقی از دست داده است.
راهگذر ایرانی ارس اقتصادیترین و منطقیترین مسیر ارتباطی و ترانزیتی مناطق غربی جمهوری آذربایجان به نخجوان است به دلیل آنکه این کریدور صرفاً با اهداف ترانزیتی طراحی شده و هیچ اغراض امنیتی قومی تاریخی و چشمداشتهای ارضی در آن وجود ندارد. ما از دولت ایران میخواهیم فرایند اجرایی این طرح را با سرعت زیاد به پایان برسانند.
جمهوری آذربایجان بیش از ۳۰ سال است که از مواهب ترانزیتی ایران و خاک این کشور برای اتصال به نخجوان استفاده میکند. انتظار میرود که دولت باکو به پاس قدردانی از این رویکرد برادرانه ایران، در عمل از اجرایی شدن راهگذر ایرانی ارس حمایت کند و به استفاده ابزاری و تبلیغاتی از این طرح پایان دهد.
اندیشکدههای ایرانی انتظار دارند روسیه در چهارچوب مدل ۳+۳ و با خودداری از گرفتار شدن در فتنههای ژئوپلیتیکی ناتو در منطقه قفقاز از هرگونه اقدام و موضعگیری که به زمینهسازی برای ایجاد کریدور ادعایی زنگزور (دالان تورانی ناتو) میانجامد خودداری کند و از راهگذر ایرانی ارس که به نفع همه کشورهای منطقه است به صورت جدی حمایت کند.
روشن هست که ناتو تلاش دارد با ایجاد فتنه ژئوپلیتیکی دالان تورانی ناتو یا همان کریدور ادعایی زنگزور، از این ابزار در بستر گذار به نظم نوین جهانی علیه ایران، روسیه و چین در حوزههای مختلف به ویژه انرژی، ترانزیت، قومگرایی و گسترش ناتو به عنوان اهرم فشار استفاده کند. راهکار مقابله با این فتنه همکاری ایران و روسیه در چهارچوب منافع دراز مدت و پرهیز از تمرکز بر طرحهایی هست که درنهایت منجر به تقویت ناتو در قفقاز و آسیای مرکزی میشوند.
سلام.
الف) آیا مطمئن هستید که مسئولان روسی از موضع خودشان در مورد زنگزور عقب نشینی کرده اند؟ شاهدی بر این مدعا دارید؟
ب) حداقل انتظاری که از به هم پیوستگی کشورهای جبهه مقاومت برای راهیابی ایران به مدیترانه میرود اتصال خط آهن شلمچه به بصره است. آیا اطلاع دارید که چرا کشور عراق بعد از بیست سال تن به تکمیل این مسیر ریلی نمیدهد؟
پ) اینکه تاکید میکنید که ” در بند نهم توافقنامه آتش بس ۲۰۲۰ مسکو هیچ حقوقی برای ایجاد کریدور برای باکو و آنکارا پیشبینی نشده است و اعلام میکنیم که ارمنستان به لحاظ حقوقی تعهدی برای ایجاد کریدور ندارد” ؛ ضمانت اجرائیش چیست؟ موافقت یا مخالفت چند اندیشکده چه اثر عملی دارد؟ شما از چه موضعی برای دول خارجی حق و تکلیف معین میکنید؟
ت) اینکه میفرمائید ” راهگذر ایرانی ارس اقتصادیترین و منطقیترین مسیر ارتباطی و ترانزیتی مناطق غربی جمهوری آذربایجان به نخجوان است و این کریدور صرفاً با اهداف ترانزیتی طراحی شده و هیچ اغراض امنیتی قومی تاریخی و چشمداشتهای ارضی در آن وجود ندارد و از دولت دولت ایران میخواهید که فرایند اجرایی این طرح را با سرعت زیاد به پایان برسانند” ؛ لطفا روشن بفرمائید که مگر دولت ایران میتواند یک طرفه و بدون جلب موافقت دول بالای ارس فرایند اجرایی طرح را با سرعت زیاد به پایان برساند؟
دوست عزیز
در پاسخ به بند “ت”:
منظور ایشان اتمام طرح عمرانی بوده و نه لزوما استفاده و بهره برداری؛ یعنی مجریان زودتر ساخت را تمام کنند بلکه ضریب موفقیت پروژه و احتمال بهره برداری بالاتر برود. همین!!
این متن صرفا یک اظهار نظر کارشناسی-ژورنالیستی به مساله کریدور زنگزور بوده و با دیدگاه تضارب آرا مطرح شده، ظاهرا این کامنت را تماما با عصبانیت و بغض نوشتید.
زنده باد ایران بزرگ تا ابد!
سلام. لطفا خودتان را کامل معرفی بفرمائید و الا امکان پاسخ به شبهات شما برای من ممکن نخواهد بود. موفق باشید