عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی با اشاره به اینکه واردات مجدد بنزین سوپر به دلیل از سرگیری واردات خودرو است، تصریح کرد که آزادسازی قیمت بنزین سوپر می‌تواند یک شمشیر دولبه باشد و به افزایش قیمت بنزین مصرفی تمام جامعه بینجامد.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، بعد از چندسال مقاومت برای واردات بنزین سوپر، روز گذشته خبر رسید که هیئت وزیران با واردات بنزین سوپر موافقت کرده است؛ اما قابل توجه است که طبق ماده ۹ مصوبه هیئت وزیران، واردات و توزیع بنزین ویژه (سوپر) توسط اشخاص حقوقی دارای مجوز از وزارت نفت با قیمت غیریارانه‌‌ای به صورت مجزا از زیرساخت‌های توزیع سوخت یارانه‌ای، با رعایت قوانین و مقررات مجاز است. یعنی قیمت این بنزین آزاد خواهد شد.
حال پرسش این است که قیمت بنزین سوپر آزاد با کدام روش محاسبه می‌شود؟ براساس اطلاعات منتشر شده در نشریات بین‌المللی قیمت جهانی بنزین سوپر از ۱ دلار تا ۲ دلار در نوسان است. که با احتساب دلار ۶۶ هزار تومانی (قیمت فعلی دلار بازار آزاد) بنزین سوپر می‌تواند میانگین قیمتی ۸۰ هزار تومان داشته باشد. با این حساب برای استفاده از بنزین سوپر براساس میزان حجم باک حداکثر باید ۴ میلیون و حداقل ۳ میلیون تومان پرداخت کرد.
در عرصه اقتصاد گاهی کالایی ابتدا برای ثروتمندان وارد می‌شود و بعد که قیمتش متعادل شد، مورد استفاده عموم جامعه قرار می‌گیرد اما در اقتصاد ایران همه‌چیز معکوس رخ می‌دهد. آیا دولت ایران قصد دارد که اول بنزین را برای ثروتمندان گران کند و بعد این گرانی را به تمام جامعه تسری دهد؟
بنزین سوپر ما کیفیتی معمولی دارد
مرتضی بهروزی‌فر، عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران، درباره آزادسازی بنزین سوپر یادآور شد که طی چندسال گذشته که واردات خودروی خارجی به مشکل خورده بود عرضه بنزین سوپر نیز کاهش پیدا کرده بود و آزادسازی مجدد بنزین سوپر را مربوط به از سرگیری دوباره واردات خودروهای خارجی و لوکس دانست.
او با بیان اینکه نمی‌توان از حق گذشت، بنزینی که تولید پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های ماست، کیفیت چندان مناسبی ندارد و برای خودروهای خارجی مناسب نیست، تاکید کرد: «با توجه به تعاریفی که در دنیا وجود دارد، بنزینی که به عنوان بنزین سوپر در ایران مصرف می‌کنیم هم‌کیفیت بنزین معمولی دنیاست. متاسفانه اصلا بنزین اکتان ۹۲ بنزینی نیست که به عنوان سوپر و خوب مطرح شود.»
این تحلیلگر مسائل انرژی درباره واردات بنزین سوپر با توجه به محدودیت منابع ارزی کشور گفت: «بخش خصوصی می‌تواند متولی واردات این بنزین شود و در واقع مابه‌ازای صادراتش باشد. اگر کالایی مانند فرش، زعفران، محصولات پتروشیمی و… صادر می‌کند، مابه‌ازای صادراتش می‌تواند بنزین سوپر وارد کند.»
او درباره تاثیر این واردات بر ناترازی بنزین اظهار کرد: «درنظر بگیریم که با توجه به تعداد خودروهای لوکس، این حجم واردات حجم کمی از مصرف داخلی را پوشش خواهد داد. اینکه بتوانیم با این واردات، که جامعه هدف آن ثروتمندان است، بخشی از ناترازی را حل کنیم، امکان‌پذیر نخواهد بود.»
بهروزی‌فر درباره فروش بنزین سوپر به قیمت آزاد عنوان کرد: «کسی که ماشین میلیاردی سوار می‌شود، برایش اهمیتی ندارد که بنزین مصرفیش لیتری 3 هزار تومان یا 60 هزار تومان باشد.»
او در ارزیابی خود از این نحوه فروش هشدار داد که این فروش بنزین سوپر به قیمت آزاد می‌تواند برای بخشی از جامعه خوب باشد ولی متاسفانه شاید بتواند یک خطر برای آزادسازی قیمت کل بنزین مصرفی جامعه، باشد؛ تاکید کرد: «این سیاست می‌تواند یک شمشیر دولبه باشد زیرا بالاخره یک ارزیابی برای دولت از جامعه است که تحلیل کنند آیا بازار کشش این قیمت‌ها را دارد یا نه؟ دولت اگر ببیند ثروتمندان می‌توانند این قیمت را پرداخت کنند پس نتیجه می‌گیرد که جامعه هم تاب و تحمل افزایش قیمت بنزین را دارد!»
بهروزی‌فر با عنوان اینکه این آزادسازی بنزین سوپر می‌تواند پله‌ای برای افزایش شدید و آزادسازی قیمت‌ها باشد، درباره احتمال بروز این آزادسازی اظهار کرد: «دولت باید به هر طریق ممکن این اطمینان را به مردم بدهد که چنین افزایش قیمتی صورت نمی‌گیرد اما بعید می‌دانم بخواهد چنین کاری بکند.»
فشار افزایش قیمت بنزین به دولت هم وارد می‌شود
او ادامه داد: «دولت دچار مشکلات عدیده مالی است و سال‌هاست دچار کسری بودجه است و برای تامین منابع مالی خود به هر دری می‌زند. از نظر برخی هم، یکی از سهل‌الوصول‌ترین مواردی که می‌تواند مشکلات مالی دولت را حل کند، افزایش قیمت بنزین است.»
این کارشناس حوزه انرژی با عنوان اینکه بنزین هم در کنار دلار و طلا به شاخص تورم در ایران تبدیل شده است، درباره تاثیر گرانی بنزین گفت: «اگر افزایش قیمت قابل توجهی در قیمت بنزین داشته باشیم، سطح عمومی قیمت تمام کالاها بالا می‌رود. افزایش قیمت بنزین هرچند در کوتاه‌مدت می‌تواند یک منبع درآمد برای دولت باشد اما تورمی که ایجاد می‌کند هم فشار روی مردم وارد می‌کند و هم عملا روی دولت.»
او درباره علت ضرر دولت از افزایش قیمت بنزین بیان کرد: «دولت و حاکمیت جمهوری اسلامی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده اقتصاد کشور است و بنابراین مصرف بنزین و سوخت بالایی دارد و اگر تورم خیلی گسترده شود، هزینه دولت بالا می‌رود به صورتی که دولت مجبور می‌شود در سال آینده‌اش افزایش دستمزدها را متناسب با این ضررش تعدیل کند.»
تشدید دوقطبی شدن در جامعه
شاید چندان دور از ذهن نباشد که زمانی عموم جامعه از بنزین سوپر استفاده می‌کرد و حتی برخی توصیه می‌کردند برای کارکرد بهتر خودرو، بعد از چند باک بنزین معمولی، یک باک بنزین سوپر برای خودرو استفاده شود اما حال با این قیمت‌ها دیگر افراد معمولی جامعه خواب استفاده از بنزین سوپر را هم نخواهند دید و این بنزین هم به جرگه کالاهایی پیوست که تنها اقلیتی مصرف‌کننده آنها هستند و جامعه را به سمت دوقطبی‌تر شدن بیشتر پیش می‌برد.
اگر افزایش قیمت بنزین سوپر در همین حد باقی بماند و به قیمت بنزین‌های معمولی سرایت نکند، شاید سیاست مناسبی باشد زیرا جامعه هدف مصرف‌کننده این بنزین افرادی نیستند که این قیمت‌ها برایشان فشار باشد و دولت می‌تواند از این درآمد استفاده‌های بهینه بکند اما تجربه ثابت کرده است که دولت معمولا از این پول‌ها استفاده بهینه‌ای نمی‌کند.
اما احتمال سرایت این افزایش قیمت به بنزین معمولی قوی‌ترست زیرا روند اقتصاد انرژی کشور نیز چنین چیزی را نشان می‌دهد. هفته گذشته مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی در گفت‌وگو با ایلنا اعلام کرده بود که برنامه‌ای برای افزایش تولید بنزین سوپر ندارد و روز گذشته مصوبه هیئت وزیران درباره بنزین سوپر منتشر شد. همین روند درباره بنزین معمولی هم در حال اتفاق است. دولت در حالی سهم واردات بنزین را در بودجه 1404 کاهش داده است که ناترازی بیش از پیش در حال تشدید است و برنامه‌ای هم برای افزایش تولید بنزین مشاهده نمی‌شود. تشابه این روند می‌تواند هشدارها را برای افزایش قیمت بنزین و تبعات اقتصادی و اجتماعی آن روشن کند.
