خودروهای برقی به‌ویژه‌ از نوع تاکسی‌ قرار بود مشکل‌گشای آلودگی هوا و ترافیک باشند، اما خودشان به معضل جدید تبدیل شده‌اند. در هفته‌های اخیر، رانندگان تاکسی برقی چندین تجمع اعتراضی برگزار کرده و مصائب خود را فریاد زده‌اند. آنان می‌گویند خودروهایی که به آنان تحویل داده شده، علاوه بر اینکه کارایی وعده داده شده را ندارد بلکه اقساط نجومی آنها معیشت‌شان را تهدید کرده است.

به گزارش خبرنگار ماهنامه ترابران، روزی که علیرضا زاکانی با «آقا محسن»، راننده یکی از تاکسی‌های برقی به ساختمان صداوسیما در خیابان ولیعصر رفت تا در اولین مناظره انتخاباتی برای مسعود پزشکیان شاخ و شانه بکشد، فکر نمی‌کرد خیلی زود همین رانندگان تاکسی مقابل ساختمان بهشت تجمع کنند و به خاطر مصائب تاکسی‌های برقی علیه او شعار بدهند. «اجرای الگوهای جدید حمل‌ونقل» یکی از وعده‌هایی بود که علیرضا زاکانی با راه یافتن به شهرداری تهران به پایتخت‌نشینان داد. سفر طولانی‌مدت و جنجال‌برانگیز او به چین اما از «الگوهای جدید حمل‌ونقل» در ذهن او پرده‌برداری کرد؛ الگوهایی که قرار بود حمل‌ونقل عمومی در تهران را برقی کند؛از اتوبوس و تاکسی گرفته تا ون و موتور. آن هم درست در روزهایی که کمبود برق امان شهروندان تهرانی و کارخانه‌داران را بریده و قطعی پی‌درپی برق حاکی از حقیقت تلخ ناترازی انرژی در کشور بود.

همه چالش‌های پیش‌روی تاکسی‌های برقی وارداتی

او بعد از بازگشت به تهران از یک قرارداد چند میلیارد یورویی با طرف چینی خبر داده و  گفته بود که به‌جز واردات واگن، تعداد زیادی اتوبوس، تاکسی، ون و موتور برقی هم خریداری شده و طی مدت مشخص وارد کشور می‌شود؛ این در حالی است که اگرچه کارشناسان برقی شدن حمل‌‌ونقل عمومی را راهکاری درست برای کاهش آلودگی هوا و همچنین الگویی صحیح برای توسعه شهری می‌دانند، اما در همین حال تاکید دارند که برقی شدن ناوگان حمل‌ونقل عمومی به ویژه خودروها، تاکسی‌ها و موتورها در وضعیت فعلی کشور یک اقدام لوکس محسوب می‌شود؛ چرا که از یک سو قیمت این خودروها نسبت به خودروهای دیزلی بسیار بیشتر است و از سوی دیگر هنوز زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این تکنولوژی در کشور فراهم نیست؛ به‌ویژه آنکه با افزایش تعداد این خودروها در شهر ناترازی انرژی و کمبود برق افزایش خواهد یافت و معضلات پس از آن قابل کنترل نخواهد بود.

قیمت بالای خودروهای برقی، آماده نبودن زیرساخت‌ها، محدودیت پیمایش مسافت، کمبود ایستگاه‌های شارژ، زمان شارژ طولانی، وابستگی به شبکه برق، نیاز به آموزش رانندگان و تعمیرکاران، مسائل مربوط به بازیافت باتری و همچنین نگرانی‌های مربوط به ایمنی از جمله چالش‌های تاکسی‌های برقی مشکی – ‌آبی است که شهرداری تهران از چین وارد کرده و امروز رانندگان این تاکسی‌ها که قرار بود سمند سورن دریافت کنند با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

تاکسی‌های برقی چقدر برای رانندگان آب خورد؟

قیمت بالای تاکسی‌های برقی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی توسعه این ناوگان است، در حالی که زاکانی قول داده بود بخش قابل‌توجهی از پول این خودروها به رانندگان پرداخت می‌شود. گفتنی است، تاکسی‌های برقی با قیمت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در اختیار رانندگان تاکسی قرار گرفته اما چون قرار است این مبلغ به صورت اقساط پرداخت شود، از این رو پول نهایی که رانندگان تاکسی برای خرید می‌پردازند یک میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان می‌شود.

از سوی دیگر، بر اساس وعده‌ شهرداری تهران قرار بود به دلیل صرفه‌جویی این خودروها در سوخت و به موجب ماده دوازده قانون هوای پاک مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان در عرض یک ماه به رانندگان تاکسی‌های برقی پرداخت و خودروهای اسقاطی آنها هم به مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان خریداری شود، اما در نهایت در کل مبلغی بیش از ۱۳۰ میلیون تومان دست رانندگان را نگرفت.

به گفته رانندگان معترض، آنان باید در طول ماه ۲۰ میلیون تومان بابت قسط تاکسی‌های برقی پرداخت کنند. یکی از آنها به خبرنگار ترابران می‌گوید که مجبور شده‌اند این ماشین‌ها را بخرند و در ابتدا قرار بود به آنان خودروی سمند سورن داده شود، اما زمانی که موعد تحویل خودروها فرا رسید متوجه برقی بودن خودرو شده‌اند، اما به آنان گفتند شهرداری و دولت کمک می‌کند تا آنان بتوانند این خودروها را به قیمت مناسب بخرند که شهرداری اکنون به هیچ‌یک از وعده‌ها عمل نکرده‌ و رانندگان مانده‌اند و قسط‌های ۲۰ میلیون تومانی. این راننده می‌گوید باید در ماه حداقل ۴۰ میلیون تومان درآمد داشته باشند تا بتواند از عهده اقساط و هزینه‌های زندگی برآیند، در حالی که به گفته او اگر تمام ماه بدون تعطیلی کار کنند، نهایتاً بتوانند ۳۰ میلیون تومان به دست آورند که کفاف زندگی آنها را هم نمی‌دهد، چه رسد به اقساط خودرو.

با این حال علیرضا زاکانی همچنان حاضر به پذیرش مشکل این رانندگان نیست و در حالی که آنها چند بار جلوی شهرداری تهران تجمع کرده و نسبت به عدم تحقق وعده شهرداری اعتراض کرد‌ه‌اند، ۱۲ مهر ماه بار دیگر تکرار کرده که شرایط بسیار مناسبی برای خرید تاکسی‌های برقی فراهم شده و باز هم برای فروش تاکسی‌های چینی بازارگرمی کرده است. او اشاره‌ای به تجمعات اعتراضی رانندگان تاکسی نکرده و پاسخی به علت عدم پایبندی شهرداری به وعده‌اش نداده است.

یکی از رانندگان تاکسی‌ که در این اعتراضات شرکت داشته است، تاکید دارد که مدیران شهرداری تاکنون پاسخی به اعتراضات آنان نداده‌اند و تنها جوابی که شنیده‌اند این بوده که پرداخت مبلغی که به رانندگان وعده داده شده خارج از عهده شهرداری است و دولت باید پاسخگو باشد، در حالی که پیش از شروع به کار دولت چهاردهم، شهرداری از قطعی بودن پرداخت این مبلغ سخن گفته بود.

شارژ زودتر از موعد؛ معطلی ۸ ساعته!

به گفته او شارژ تاکسی‌های برقی از دیگر مشکلاتی که است که باعث شده رانندگان دست به تجمع اعتراضی بزنند؛ چرا که علاوه بر اینکه تعداد جایگاه‌های شارژ در سطح شهر تهران محدود است، باتری این خودروها نیز زودتر از موعد خالی می‌شود و به نظر فرسوده می‌رسند. این راننده تاکسی برقی به ترابران می‌گوید که باید مدت طولانی در صف‌ ایستگاه‌های شارژ معطل شوند تا بتوانند خودروی خود را شارژ کنند.

ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران نیز در گفت‌وگو با ترابران این موضوع را تایید و از معطلی ۸ ساعته رانندگان تاکسی برای شارژ خودروها گلایه کرد. او گفت: «مسئله مهمی که عزیزان تاکسیران نسبت به آن اعتراض داشتند این بود که به آنها گفته بودند باتری خودرو بعد از ۴۶۰ کیلومتر پیمایش نیاز به شارژ دارد، ولی الان معلوم شده که با یک بار شارژ تنها ۳۶۰ کیلومتر می‌توانند تردد داشته باشند. ضمن اینکه برای هر بار شارژ باید ۷ تا ۸ ساعت در صف معطل شوند، چون ۴ دستگاه شارژ در تهران بیشتر وجود ندارد.»

نکته دیگر آن است که رانندگان می‌گویند تاریخ باتری‌های تاکسی‌های برقی وارداتی از چین برای سال ۲۰۲۳ است، اما این خودروها در سال ۲۰۲۴ به رانندگان تحویل داده شده است؛ یعنی یک سال باتری آنها خوابیده و از این افت باتری‌هایشان طبیعی است.

یکی دیگر از مشکلاتی که رانندگان تاکسی‌های فیروزه‌ای را کلافه کرده کمبود ایستگا‌های شارژ در تهران است. اکنون ۱۲ ایستگاه شارژ در کشور وجود دارد که ۵ ایستگاه در شهر تهران است و هر دستگاه شارژ سریع در روز قابلیت شارژ ۱۲ خودرو را دارد و زمان شارژ برای پر شدن باتری خودروهای برقی نیز حدود یک ساعت است. یعنی راننده تاکسی‌های برقی علاوه بر اینکه باید چند ساعت در صف‌های طولانی منتظر رسیدن نوبت خود برای شارژ شوند، باید یک ساعت هم صبر کنند تا باتری خودرویشان پر شود.

بر اساس آنچه رانندگان تاکسی‌های برقی می‌گویند قرار بود امکان شارژ این خودروها از طریق برق خانگی نیز فراهم و تعرفه برق خانه‌هایشان بر اساس تعرفه کشاورزی محاسبه شود، اما این وعده هم به سرنوشت سایر وعده‌ها دچار شده و اگر رانندگان نخواهند ساعت‌های طولانی در صف ایستگاه‌های شارژ معطل باشند و از خانه خودروی خود را شارژ کنند، باید آخر ماه هزینه نجومی بابت قبض برق پرداخت کنند.

همه این مشکلات در حالی که است که می‌بایست قبل از احداث ایستگاه‌ها، معضل ناترازی انرژی و کمبود برق حل شود. یوسف حجت، سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در دوره مدیریت پیروز حناچی، در همین خصوص به خبرنگار ترابران گفت: «اکنون یکی از مسائل مهم کشور ناترازی انرژی و کمبود برق است و همین الان هم شاهد قطع برق در تابستان هستیم. اگرچه از نظر فنی خودروهای برقی نسبت به خودروهای بنزینی راندمان بهتری دارند و مصرف انرژی آنان کمتر است (که البته عدد قابل‌توجهی هم نیست) اما با توجه به ناترازی انرژی و مشکل در تولید برق، نباید اصلاً عجله‌ای در برقی کردن خودروها داشته باشیم.»

به گفته او، شهرداری تهران به جای اصرار بر برقی کردن تاکسی‌ها بهتر بود روی نوسازی تاکسی‌ها کار می‌کرد؛ در نهایت هم اگر می‌خواستند تغییری در این حوزه داشته باشند بهتر بود از خودروهای هیبریدی استفاده می‌کردند که مصرف سوخت کمتری نسبت به خودروهای بنزینی دارند و این‌گونه در مصرف سوخت هم صرفه‌جویی می‌شد.