ترابران- در یکی از روزهای نخست آذر ماه، از نخستین لوکوموتیو پارس ۳۳ تولید شده در شرکت واگن پارس اراک رونمایی شد. در مراسم رونمایی از این لوکوموتیو محمدرضا مختاری، مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک اعلام کرد قرارداد ساخت ۱۰ دستگاه لوکوموتیو پارس ۳۳ با شرکت البرز نیرو و به ارزش یک‌هزار میلیارد ریال، در سال 98 منعقد، اما کار ساخت آن که دارای قدرتی معادل 3300 اسب بخار است، از اوایل سال جاری آغاز شد.
در همین زمینه، مهندس صفاری‌راد، جانشین مدیرعامل شرکت واگن‌پارس اراک در گفت‌وگو با خبرنگار ماهنامه ترابران درباره ساخت لوکوموتیو در داخل کشور اظهار کرد: «غیر از مجموعه‌هایی مانند موتور گیربکس که تولید آنها در داخل صرفه و توجیه اقتصادی ندارد، بقیه بخش‌های لوکوموتیو پارس 33 در داخل کشور و بدون کمک کارشناسان خارجی ساخته شده است. در گذشته ساخت لوکوموتیو در کشور از طریق مونتاژ قطعات خارجی صورت می‌گرفت؛ اما این بار شرکت واگن پارس توانست با به کار گرفتن مجموعه‌های مختلف، شاسی و سوپراستراکچر را در داخل بسازد و محصول نهایی را تست کرده و تحویل دهد.»
او با بیان اینکه این لوکوموتیو با آخرین تکنولوژی روز دنیا ساخته شده است و سرعت آن طبق طراحی ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت عملیاتی آن ۱۰۵ کیلومتر بر ساعت است، یادآور شد: «شرکت واگن پارس بر اساس انتقال تکنولوژی از کشورهای اروپایی تا 15 سال گذشته تولید 100 دستگاه لوکوموتیو و تحویل آنها را در پرونده خود دارد، اما در این 10 سال چون نیاز کشور کمتر بود و همان نیاز کم هم از خارج به شکل کارکرده و CBU وارد می‌شد، تولید لوکوموتیو در شرکت واگن‌پارس متوقف شد.»
جانشین مدیرعامل شرکت واگن‌پارس فعالیت مشابه در شرکت‌های همکار را یکی دیگر از دلایل توقف تولید لوکوموتیو در شرکت متبوع خود اعلام کرد و گفت: «از سال گذشته بر اساس قراردادی که بستیم، تولید لوکوموتیو دوباره استارت خورد و ما توانستیم از نخستین محصول خود رونمایی کنیم و امیدواریم تا پایان سال بتوانیم 3 دستگاه دیگر را هم تحویل دهیم.»
او با اشاره به اینکه از ۱۰ دستگاه لوکوموتیو این قرارداد، دومین دستگاه در آستانه مونتاژ تجهیزات و سومین دستگاه در مرحله رنگ‌آمیزی قطعات است، اظهار کرد: «چهارمین دستگاه نیز در آستانه ساخت شاسی و استراکچر فلزی قرار دارد.»
صفاری راد درباره برنامه شرکت برای سال‌های آینده گفت: «همچنین برای ساخت و تولید لوکوموتیو پیشرفته‌تر نیز با شرکت مپنا قراردادی منعقد کرده‌ایم که سال آینده، با سرمایه‌گذاری مپنا تولید لوکوموتیو با قدرت بالاتر آغاز خواهد شد.»
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه تولید لوکوموتیو در داخل تا چه اندازه توجیه اقتصادی دارد و آیا اگر تحریم‌ها برطرف شود، بهتر نیست که از طریق واردات اقدام به تامین آن کرد، چنین توضیح داد: «علاوه بر تحریم‌های ناجوانمردانه، به دلیل افزایش نرخ ارز حتی بدون محدودیت‌های اقتصادی، واردات لوکوموتیو به‌صرفه نیست. لوکوموتیو ساخته شده توسط شرکت واگن پارس اراک در مقایسه با لوکوموتیوهای روز دنیا تقریبا ۵۰ درصد صرفه‌جویی ارزی برای کشور دربردارد.»
جانشین مدیرعامل شرکت واگن‌پارس اراک در پاسخ به این پرسش که آیا در ساخت این لوکوموتیو برای واردات قطعه و تجهیزات با مشکل مواجه نبودید، خاطرنشان کرد: «مشکلی نداشتیم زیرا فولاد، قطعات سنگین، استراکچر و … را از داخل تامین کردیم و فقط موتور گیربکس و یا چند قطعه دیگر که نمونه داخلی نداشت و ساخت آنها هم به‌صرفه نبود وارد کردیم، بنابراین مشکل خاصی نداشتیم.»
او در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه در حال حاضر خط تولید شرکت فعال است، گفت: «پارسال با تولید و تحویل 520 دستگاه انواع واگن باری و مسافری رکورد 20 ساله را شکستیم. امسال هم تولید 630 دستگاه واگن را در برنامه خود داریم که تاکنون حدود 350 دستگاه را تولید کرده‌ایم و در صورت تامین اعتبار توسط بهره‌بردار می‌توانیم بقیه واگن‌ها را نیز تولید کنیم.»
صفاری‌راد افزود: «در حوزه ساخت واگن نیز واگن‌های داخلی به دلیل تولید همه بخش‌های آن در داخل (به غیر از سیستم ترمز و چرخ) 50 درصد ارزان‌تر از نوع وارداتی تمام می‌شود. البته در حال حاضر شرکت راه‌آهن برنامه اقتصادی در نظر دارد تا با توجه به تحریم‌ها سیستم ترمز را هم در داخل کشور تولید کنند. این قطعه در گذشته از کشورهایی مانند آلمان وارد می‌شد که اکنون به دلیل تحریم و کرونا، امکان واردات آن وجود ندارد.»
او با بیان اینکه واگن‌های مسافری تولید واگن‌پارس به غیر از واگن‌های سرعت بالا با بقیه واگن‌های خارجی قابل رقابت است، اظهار کرد: «در تولید واگن مسافری هم به غیر از چرخ و محور که از خارج وارد می‌شود و تولید آن به دلیل تیراژ کم در داخل به‌صرفه نیست مابقی قطعات اعم از تابلو برق، سیستم‌های کنترلی و هدایتی همه در داخل تولید می‌شود و بر اساس سیستم روز دنیا و استانداردهای اروپایی است.»
جانشین مدیرعامل شرکت واگن‌پارس افزود: «این شرکت سابقه انتقال تکنولوژی از آلمان، فرانسه، اسپانیا و … را دارد، زیرا در ابتدای کار در سال 60 طرف قرارداد شرکت‌های فرانسوی و اسپانیایی و… بود. پس از آن خودمان بر اساس نیاز مشتری و با توجه به پلتفرم‌ها توانستیم با اعمال تغییرات هر نوع واگنی را تولید کنیم. ما پیش از این از اروپا واگن 6 تخته می‌آوردیم، اما اکنون توانایی ساخت واگن 4 تخته با استاندارد اروپایی و واگن VIP را داریم. به بیان دیگر به آن سطح از دانش رسیده‌ایم که می‌توانیم همه محصولات ریلی را در داخل کشور به کمک همکاران خود طراحی و تولید کنیم و خدمات پس از فروش آن را متقبل شویم.»
به گفته صفاری‌راد؛ شرکت واگن‌پارس اراک در سال‌های قبل با 30 درصد ظرفیت و در سال گذشته با 50 درصد ظرفیت کار کرد اما از لحاظ سخت‌افزاری توانایی تولید هزار دستگاه واگن باری، 100 دستگاه واگن مسافری و یا مترو و 20 دستگاه لوکوموتیو را دارد.
او در پاسخ به این پرسش که قبلا انتقال دانش و تکنولوژی ساخت واگن و لوکوموتیو از طریق چه کشورهایی صورت می‌گرفت، گفت: «تکنولوژی ساخت لوکوموتیو از آلستوم فرانسه، تکنولوژی ساخت واگن مسافری از اتریش، تکنولوژی ساخت ترن‌ست از زیمنس آلمان و تکنولوژی ساخت بوژی از بمباردین آلمان وارد شده است که تا چند سال گذشته نیز تحت لیسانس آنها تولید می‌کردیم و به چین هم صادرات داشتیم. همچنین همزمان تکنولوژی 5 نوع واگن باری و واگن مسافری از آلمان و مترو از چین منتقل شد.»
زمانی که از صفاری‌راد درباره همکاری دولت با شرکت واگن‌پارس و حمایت از آنها پرسیدیم، خاطرنشان کرد: «با وجود تلاش‌های وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه‌آهن، از میزان همکاری و حمایت دولت راضی نیستیم. در سال 97 مقرر شد از محل صندوق ذخیره ارزی 2 هزار میلیارد تومان به ناوگان و تجهیزات ریلی اختصاص یابد که برای استفاده از هزار میلیارد تومان آن توافقنامه‌ای بین وزیر راه و معاون اول رئیس‌جمهوری منعقد شد، اما متاسفانه ما تاکنون بهره‌ای از آن وام نبرده‌ایم و فقط برای یک پروژه نوسازی 50 دستگاه واگن مسافری توانستیم به میزان بسیار اندک و ناچیزی از آن هزار میلیارد تومان استفاده کنیم. البته آن وام هم به بهره‌بردار پرداخت می‌شد تا بتواند به شرکت داخلی سفارش ساخت بدهد.»
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک با بیان اینکه ما به مشکلات درآمدی دولت واقف هستیم، اما دولت می‌تواند از روش‌های مختلف برای شرکت‌های واگن‌ساز تامین اعتبار انجام دهد، افزود: «شرکت واگن‌پارس اکنون قراردادهای زیادی با بهره‌بردارانی دارد که منتظر دریافت همین وام از صندوق ذخیره ارزی هستند، در حالی که ما هنوز نتوانسته‌ایم از این محل قراردادی را اضافه کنیم. حتی به مدیرعامل راه آهن و وزیر راه قول دادیم که اگر بتوانند تامین اعتبار کنند ما توانایی تولید هزار دستگاه واگن را در سال داریم تا از واردات بی‌نیاز شویم.»
صفاری‌راد در پایان گفت: «برای تولید ناوگان و تجهیزات ریلی به تسهیلات ارزان‌قیمت نیاز داریم. حتی در کشورهای دیگر هم تولید تجهیزات ریلی بدون حمایت و سرمایه‌گذاری دولت امکان‌پذیر نیست، به صورتی که یا باید دولت سرمایه‌گذاری داشته باشد و یا بانک‌ها را به تامین اعتبار در این زمینه موظف کند. همچنین می‌توان از نهادهای مالی و سرمایه‌گذار خارجی در این زمینه سود برد.»
او تاکید کرد: «هیچ بهره‌برداری نمی‌تواند به تنهایی هزینه‌های سنگین ساخت ناوگان و تجهیزات ریلی را برتابد؛ زیرا مثلا قیمت یک واگن مسافری حداقل 10 میلیارد تومان است و زمانی که قرار باشد یک رام قطار ساخته شود حداقل به 100 میلیارد تومان سرمایه نیاز داریم که بازگشت آن در بهترین حالت و شلوغ‌ترین خط نزدیک به 15 سال طول می‌کشد، بنابراین بخش خصوصی در این کار ورود نمی‌کند و دولت باید بتواند به روشی از این کار حمایت کند.»
جانشین مدیرعامل شرکت واگن‌پارس در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه کار واگذاری شرکت واگن‌پارس اراک به شرکت مپنا در چه مرحله است و به چه دلیل به تعویق افتاده است گفت: «براساس سخنان علی‌اکبر کریمی، رئیس مجمع نمایندگان استان مرکزی، با توجه به اینکه تفاهمنامه این انتقال سهام دی‌ماه سال گذشته به امضا رسیده بود، اما متاسفانه این موضوع با بروکراسی اداری و به علت اختلافاتی که درباره مسائل مختلف بین مالک قبلی یعنی وزارت دفاع و نیروهای وابسته به وزارت دفاع و سازمان گسترش مشکلات پیش آمده بود، جلسات متعددی در وزارت صنایع و سازمان گسترش و معاونت اقتصادی و هماهنگی معاونت اول رئیس‌جمهور در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد که تاکنون به ثمر نرسیده بود، اما خوشبختانه 17 آذرماه آخرین جلسه این موضوع در سازمان گسترش و با حضور همه دست‌اندرکاران برگزار و آخرین امضا و تاییدیه‌های همه طرفین درگیر در این موضوع گرفته شد و تشریفات اداری و حقوقی و قانونی مربوط به نقل و انتقال سهام شرکت واگن‌پارس از سازمان گسترش به شرکت مپنا انجام گرفت. بنابراین هفته آخر آذرماه شرکت مپنا رسما شرکت واگن‌پارس را تحویل خواهد گرفت و هیئت مدیره جدید منتخب خودش در شرکت مستقر خواهد کرد.»
