یک کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه خودروسازان داخلی حتی توان رقابت با یکدیگر را هم ندارند، فاکتورهای موثر بر افزایش قیمت خودروی داخلی را اعلام کرد و درباره تاثیر هزینه‌های اضافی، زیرمجموعه‌های نمایشی و سهم نهادها بر این موضوع سخن راند.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، یکی از نشانه‌های ناترازی در کشور، زیان انباشته صنایع مختلف است که در بین صنایع، خودروسازی بیش از همه زیان‌ده است و مسئله زیان انباشته این صنعت به چالش‌های اقتصادی کشور افزوده. برخی قیمت‌گذاری دستوری را عامل زیان انباشته این صنعت نازپرورده می‌دانند در حالی که خود دولت در وهله‌هایی به روش‌های دستوری و به قیمت زیان مصرف‌کننده سعی در کاهش این زیان انباشته دارد.
وضعیت این زیان به صورتی درآمده است که مدیرعامل ایران‌خودرو به تازگی اعلام کرده است دیگر با این زیان انباشته نمی‌توان ادامه داد و این صنعت دیگر توان این حجم از زیان انباشته را ندارد. عجیب‌ترین سخن علیمردان عظیمی، ادعای رقابت با دستان بسته است. عظیمی در این خصوص اظهار کرد: «معنای فضای رقابتی این است که همه بازیگران این صحنه، از یک امتیاز مساوی برخوردار باشند. نمی‌توان وارد یک بازی شد، دست یک طرف را بست و بگوییم که با طرفی که دستش باز است، با یکدیگر رقابت کنید. زمانی که قیمت محصولات خودروسازان را یک مرجعی تعیین می‌کند آن هم کمتر از قیمت تمام شده برای خودروساز، با خودرویی که از خارج از کشور وارد می‌شود و به خاطر آن، ارز هم از کشور خارج می‌شود و قیمت دستوری ندارد، به سختی بتوان رقابت کرد. بایستی شرایط تعیین قیمت محصولات من خودروساز را هم همچون خودروهای وارداتی در نظر گرفت، در غیر این صورت رقابتی صورت نمی‌گیرد.»
او ضمن استقبال از تصمیم دولت چهاردهم برای واردات خودرو و تخصیص ارز برای این منظور، خاطرنشان کرد: «واردات سبب رقابت بیشتر در بازار و توسعه صنعت خودرو داخلی خواهد شد؛ ایران‌خودرو نیز تلاش خواهد کرد تا با قیمت و کیفیت رقابتی تولید خود را ادامه دهد.»
این اظهارات به این دلیل عجیب است که سالیان سال است بازار خودروی ایران انحصاری شده و حتی با وجود ادعای بسیار دولت سیزدهم در زمینه واردات خودرو، واردات به صورت محدود انجام شده و هیچ تاثیری در بازار نداشته. این ادعای دست بسته بودن خودروساز ایرانی، با وجود رانت عظیم این صنعت و کمک‌های بسیار دولتی، ریشه در چه دارد؟ آیا خود خودروسازان داخلی در جلوگیری از واردات دست دارند اما می‌خواهند با آدرس غلط دادن نقش خود را کتمان کنند؟
زیان انباشته نتیجه بی‌برنامگی خود خودروسازان است
فیروز نادری، کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران، زیان انباشته خودروسازان را نتیجه بی‌برنامگی خودشان دانست و تاکید کرد: «این زیان انباشته ریشه در بی‌برنامگی آنها دارد، زیرا خودروهایی که در کشور ما تولید می‌شود آن قدری قیمت تمام شده ندارند که بخواهند با آن ضرر کنند.»
این تحلیلگر با اشاره به اینکه برخی ارگان‌ها و نهادها هستند که از تولید خودرو نفع می‌برند و در فروش خودرو سهم دارند، افزود: «یکی از دلایل زیان انباشته خودروسازان همین است اما برای مردم این علت را شفاف نمی‌کنند. خودروسازان اعلام نمی‌کنند که چه ارگان‌هایی هستند که از فروش ایران‌خودرو سهم می‌برند زیرا ایران‌خودرو دولتی است و نمی‌توان نام این ارگان‌ها را که در رده‌های بالای حاکمیتی هستند،فاش کرد.»
او درباره دیگر دلایل زیان انباشته خودروسازان گفت: «بی‌نظمی و سوءمدیریت هم در زیان‌انباشته موثر است؛ یعنی نتیجه زدوبندهایی است که با قطعه‌سازان دارند و یکی از دلایل این زیان، دیر پرداخت کردن مطالبات به قطعه‌سازان است که انباشته و انباشته‌تر می‌شود.»
خودروهای ایرانی از بدترین مواد اولیه تولید می‌شوند
نادری درباره ادعای بالا بودن قیمت تمام شده خودروهای ایرانی عنوان کرد: «مواد اولیه‌ای که در تولید خودروهای داخلی استفاده می‌شود چیز خاصی نیست یعنی دقیقا بدترین نوع جنس را، اعم از آهن و پلاستیک، در این خودروها به کار می‌برند.»
او ادامه داد: «پلاستیک مورد استفاده در خودروها از مواد دست دوم و تماما پلاستیک خشک است. در صورتی که اگر به ۲۰ سال پیش برگردیم می‌بینیم که مواد اولیه آهنی و پلاستیکی، کیفیت بسیار بهتری نسبت به امروز داشت.»
این کارشناس تصریح کرد که هیچ تکنولوژی خاصی در خودروهای داخلی نداریم که بگوییم این قطعه به دلیل تکنولوژی خاص آن گران است. بیشتر خودروهای ما از پلاستیک و فلز بی‌کفیت تولید می‌شود و فکر نکنم بیشتر از دو سوم قیمت تمام شده کارخانه به مواد اولیه مربوط باشد.
نادری هزینه‌های اضافی را در افزایش قیمت تمام شده موثر دانست و گفت: «بقیه قیمت تمام‌شده هزینه‌های اضافی است. برای مثال تعداد کارکنان و به خصوص کارکنان اداری بیش از اندازه که در این شرکت‌ها هستند، وجود زیرمجموعه‌های نمایشی و…، همه این مسائل در کنار هم برای قیمت تمام شده هزینه‌تراشی می‌کنند.»
او تاکید کرد: «اصلی‌ترین علت بالا بودن قیمت تمام شده، پولی است که بقیه نهادها از آنها میگیرند و در فاکتور هم به اسم دیگری ثبت می‌شود حتی در فاکتور فروش هم برداشته می‌شود. یعنی یک درصدی از فروش خودرو به جای دیگر واریز می‌شود و کسی هم نمی‌تواند از آنها سوال کند که این پول چه می‌شود؟»
این تحلیلگر درباره تاثیرگذاری این روند بر زیان انباشته خودروسازان بیان کرد: «وقتی بهای تمام‌شده یک خودرو برای خودروسازان 200 میلیون تومان است و این خودرو را 300 میلیون تومان می‌فروشند، باید 50 میلیون تومان هم سهم فروش نهادها و ارگان‌های ذی‌نفع را بدهند و این در زیان آنها موثر است.»
خودروهای ایرانی در رقابت حرفی برای گفتن ندارند
نادری درباره منشا اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد، اظهار کرد: «اختلاف قیمت از زمانی شروع شد که جلوی واردات را بستند. اگر به ۸ سال پیش برگردیم می‌بینیم قیمت کارخانه و بازار آزاد یکی بود و حتی خودرویی سراغ داشتم که از کارخانه خریدیم و در بازار آزاد به زیر قیمت کارخانه فروختیم!»
او با یادآوری اینکه تا 8 سال پیش واردات آزاد بود و خودرو وارد کشور می‌شود، درباره این اختلاف قیمت تصریح کرد: «این مسئله نشئت گرفته از تحریم‌هاست. قبل از تحریم‌ها خودروسازان خودروها را با چک دوساله می‌فروختند اما اکنون برعکس شده به صورتی که ۲ سال قبل پول خودرو را میگیرند و بعد خودرو را تحویل مشتری می‌دهند.»
این کارشناس صنعت خودرو درباره اظهارات مدیرعامل ایران‌خودرو درباره رقابت عنوان کرد: «فضای بازار خودروی ایران رقابتی نیست و اصلا نمی‌توانند رقابت کنند؛ حتی خودروسازان داخلی هم نمی‌توانند با هم رقابت کنند چه برسد با کشورهای دیگر.»
نادری با تاکید بر اینکه خودروهای ما در نسبت با خودرو اکثر کشورها قابل رقابت نیست و حرفی برای گفتن ندارند، درباره نقش خودروسازان در جلوگیری از واردات عنوان کرد: «صددرصد در جلوگیری از واردات دست داشتند زیرا اگر واردات آزاد شود، محصولات خودروسازان داخلی روی دستشان می‌ماند و دیگر کسی سوار نمی‌شود.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «اگر واردات کاملا آزاد شود و درب کارخانه‌های خودروسازی را ببندند، بسیار برای کشور بهتر است. شاید یکی دو سال اول زیان باشد اما بعد از این مدت تماما سود است.»
