ترابران- در روزهایی که کرونا کمر بیشتر کسب‌وکارها را خم کرده، شنیدن خبر تولد و رشد یک کسب‌وکار جدید، آن هم همزمان با شیوع این ویروس بدقلق، شاید کمی عجیب به نظر بیاید، اما واقعیت این است که در خیابان‌های تهران چنین اتفاقی افتاده و این سرویس در حال جا به جایی مسافر در شهر تهران است.
کسانی که از بهمن ماه گذشته، تجربه تردد در پایتخت با مینی بوس های اینترنتی را دارند، می‌دانند از چه حرف می‌زنیم؛ مینی بوس هایی که کار خود را با مسافرانی کمتر از انگشتان یک دست شروع کردند و حالا روزانه 300 مسافر را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، در سراسر تهران جابه‌جا می‌کنند و و برای حدود 60 ناوگان برنامه‌ریزی سفر دارند؛ هرچند مدیران آن معتقدند که اگر فضاسازی اشتباه رسانه‌ای در سال گذشته فعالیت آنها را زیرسوال نمی‌برد، به مراتب در جلب مسافر موفقیت بیشتری کسب می‌کردند.
*اکرم امینی
آذر سال گذشته، وقتی با مدیرعامل شرکت «به همراه» صحبت کردیم تا از جزئیات طرح «سرویس هوشمند سفرهای همزمان گروهی» مطلع شویم، اوضاع چندان بر وفق مراد نبود. درباره ایده استارت‌آپی آنها مبنی بر فراهم شدن امکان رزرو اینترنتی صندلی‌های مینی بوس و اتوبوس در تهران و ارائه خدمات هم‌پیمایی، اطلاع‌رسانی اشتباه و ناقصی شده و انتشار تیترهایی مانند «فروش صندلی‌های اتوبوس در تهران» طرح آنها را هنوز اجرا نشده، زیر سوال برده بود. واکنش‌ها به اخبار اشتباه، آنقدر بالا گرفت و کار بیخ پیدا کرد که از شهردار تا رئیس شورای شهر، مجبور به تکذیب موضوعی شدند که شاید حتی از اصل ماجرای آن هم اطلاعی نداشتند. در همین فضا، اگرچه گزارش «بفرمایید هم‌پیمایی» در شماره 172 ترابران منتشر شد تا درباره اصل ماجرای سرویس «به همراه» شفافسازی شود، اما امید چندانی به پا گرفتن این ایده نداشتیم، به‌ویژه که مدتی بعد هم کرونا آمد و رفت‌وآمدها در تهران به‌وضوح کاهش یافت.
اما وقتی در روزهای اخیر برای بار دوم سراغ احمد تابنده، مدیرعامل «به همراه» رفتیم تا از سرنوشت طرح رزرو صندلی‌های مینی بوس و اتوبوس خبر بگیریم، متوجه شدیم این طرح با قوت در حال پیشروی است، اگرچه به گفته تابنده، سایه اطلاع‌رسانی نادرست و تیترهای اشتباه هنوز بر سر این طرح است و از ترس حرف و حدیث‌ها، حمایت لازم از این سرویس نمی‌شود.
مشروح گفت‌وگوی ترابران با احمد تابنده را در ادامه می‌خوانید:
ترابران: از آخرین وضعیت اجرای طرح «به همراه» بگویید. کرونا برنامه‌ریزی‌های شما را بهم ریخت یا کار را در همان زمان وعده داده شده یعنی دی 98 آغاز کردید؟
فعالیت این سامانه از بهمن آغاز شد، اما در اسفندماه به دلیل شیوع کرونا، کار خدمات‌رسانی را متوقف کردیم. از 24 فروردین 99 دوباره کار را با حدود 5 مسافر در روز شروع کردیم و اکنون به حدود 300 مسافر در روز رسیده‌ایم و برای حدود 60 ناوگان برنامه‌ریزی سفر داریم. در حال حاضر برخی مسیرها به‌کلی پر شده و برخی مسیرها هم تعداد مسافر کمتری دارد، اما در مجموع هرکس از این سامانه استفاده کرده، برایش جذاب بوده است.
ترابران: در چند ماهی که از فعالیت سامانه «به همراه» می‌گذرد، علاوه بر کرونا و گرفتاری‌های ناشی از آن، با چه مشکلات دیگری مواجه بودید؟
تا حدی در بحث تقاضا با کمبود مسافر روبه‌رو بودیم. البته طبیعی است که شیوع کرونا موجب شده اعتماد مردم به سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی کاهش یابد، با این حال کسانی که در ماه‌های گذشته از این سامانه استفاده کرده‌اند، متوجه شده‌اند که در مینی بوس های ما، فاصله‌گذاری رعایت شده و مسافر کمتری سوار می‌شود. در حال حاضر در مینی بوس ها 10 صندلی برای رزرو می‌گذاریم و به همین دلیل، کسانی که استفاده از این سامانه را تجربه کرده‌اند، اعتماد کرده و باز هم از آن استفاده می‌کنند.
در حوزه ارائه خدمات نیز با مشکلاتی مانند هزینه‌های طرح ترافیک مواجه هستیم. همچنین در زمینه تامین سوخت با چالش روبه‌رو هستیم چراکه باید بیرون شهر، گازوییل بزنیم. برخی مشکلات عملیاتی نیز داریم که در تلاش برای حل آنها هستیم. به عنوان مثال امیدواریم بتوانیم همکاری اتوبوسرانی و شهرداری را در زمینه ناوگان داشته باشیم.
ترابران: شهرداری تاکنون حمایتی از شما در زمینه تامین ناوگان داشته است؟
در حال حاضر بسیاری از خطوط اتوبوسرانی با تعداد مسافر بسیار کم در حال فعالیت هستند و تعداد زیادی از اتوبوس‌ها مشکل جدی در زمینه درآمد دارند. ما پیشنهاد دادیم که این اتوبوس‌ها در مسیرهای پرتقاضا به کمک «به همراه» بیایند. شهرداری و اتوبوسرانی هم درباره فعالیت این سامانه توجیه شده‌اند و مزیت‌های آن را می‌دانند، اما چالش جدی که در زمینه همکاری آنها با ما وجود دارد، بحث‌های رسانه‌ای ناشی از اطلاع‌رسانی اشتباهی است که سال گذشته انجام شد و بدون شناخت دقیق این سرویس، درباره فروش و رزروی شدن صندلی اتوبوس‌های شهرداری صحبت شد. اکنون شهرداری این دغدغه را دارد که اگر بخواهد وارد همکاری با ما شود، دوباره همان ماجراها پیش بیاید. به هر حال امیدواریم مجموعه‌هایی که ناوگان مناسب دارند، به ما ملحق شوند، به‌ویژه ظرفیت‌هایی که شهرداری دارد، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
مجموعه‌هایی که خودرو مناسب برای سامانه «به همراه» در اختیار دارند، اگر با ما همراه شوند، خودشان مزیت کار را خواهند دید زیرا ما وابسته به یک خط نیستیم و خودروها می‌توانند در ساعت‌های مختلف فعالیت داشته باشند، به طوری که صبح تقاضای کارمندان را پوشش دهند، ساعت 9 بخش خصوصی و ساعت 10 به بعد هم بخش بازار را.
ترابران: همکاری اتوبوسرانی با شما برای این بخش نیز جذابیت و منفعت دارد؟
ما پیش از آغاز کار، برخی خط اتوبوسرانی تهران را بررسی کرده بودیم. این خطوط مسافران بسیار اندکی داشتند که بعد از کرونا تعداد این خطوط بسیار بیشتر و تعدادی از خطوط هم از نظر تعداد مسافر از استاندارد خارج شده‌اند، درحالی که هزینه‌های ناوگان به شدت افزایش داشته است. به عنوان مثال در حال حاضر تعویض روغن یک مینی بوس، 700 تا 800 هزار تومان تمام می‌شود که این هزینه برای اتوبوس‌ها، بسیار بیشتر است. «به همراه» فرصتی است که این اتوبوس‌ها که بسیاری از آنها خودمالک هستند، خدمات‌رسانی و درآمدزایی کنند. از سوی دیگر این کار به کاهش مشکلاتی مانند ترافیک و آلودگی هوا و… کمک می‌کند.
به هرحال ما چندین بار پیشنهاد همکاری به شهرداری داده‌ایم، به طور کلی وعده‌هایی داده شده و برخی حمایت‌های معنوی را در بدنه شهرداری می‌بینیم، اما شاهد اقدام عملی نبوده‌ایم و به نظر می‌رسد هنوز درک صحیحی از ویژگی‌های این سامانه وجود ندارد. این درحالی است که این سرویس، به دنبال بهینه‌سازی حمل‌ونقل است و به‌ویژه در شرایط فعلی، می‌تواند مفید باشد.
ترابران: استقبال شهروندان از این سامانه چگونه بوده است؟
با اینکه تبلیغات گسترده‌ای انجام نداده‌ایم، در این مدت توانسته‌ایم به حدود 300 مسافر در روز برسیم که اگرچه عدد بزرگی نیست، اما به نسبت اطلاع‌رسانی و تعداد خطوطی که داریم، عدد خوبی است. از سوی دیگر، با یکی از تاکسی‌های اینترنتی هم در حال انعقاد قراردادی هستیم که به زودی نهایی خواهد شد. با این کار، تعداد کاربران بیشتری در سطح شهر در جریان فعالیت سامانه «به همراه» قرار خواهند گرفت و شاهد افزایش تعداد مسافران خواهیم بود.
ترابران: درمجموع با چه تعداد ناوگان و در چند مسیر فعالیت می‌کنید؟
50 مینی بوس و تعدادی اتوبوس داریم. به جز چند اتوبوس که برای مسیر کرج فعال کرده‌ایم، بخش اتوبوسی «به همراه» هنوز به طور کامل عملیاتی نشده است. حدود 50 مسیر داریم که یک رفت و یک برگشت را شامل می‌شوند. برای برخی مسیرهای پرتقاضاتر مانند ونک- افسریه و ونک- چهاردیواری نیز دو مسیر برگشت در نظر گرفته‌ایم.
ترابران: پیش‌بینی شما از میزان استقبال و تعداد مسافر، پیش از شیوع کرونا چه بود و این اپیدمی، تا چه حد پیش‌بینی‌ها را تغییر داد؟
کرونا تاثیر منفی حدود 40 تا 50 درصدی در استفاده از سرویس «به همراه» داشته است، اما در مدتی که از فعالیت آن می‌گذرد، هرکس یک بار با «به همراه» تردد کرده، برایش جذاب بوده و باز هم از این سرویس استفاده کرده است.
ترابران: هزینه استفاده از خدمات «به همراه» چقدر است؟ آیا کاهش مسافران به دلیل شیوع کرونا و لزوم رعایت فاصله‌گذاری، تاثیری در قیمت‌ها نداشته است؟
از ابتدا منطق ما برای محاسبه قیمت بلیت این بود که یک مینی بوس 400 میلیون تومانی نو یا یک مینی بوس کارکرده با تعمیر و نگهداری مناسب، باید روزی 800 هزار تا یک میلیون تومان درآمد داشته باشد تا حقوق راننده و هزینه‌های نگهداری خودرو تامین شود؛ بنابراین باید ساعتی حدود 100 هزار تومان درآمد داشته باشد. برهمین اساس رقم 6 تا 7 هزار تومان را به عنوان میانگین نرخ بلیت یک سفر 45 دقیقه‌ای، برای 15 مسافر در نظر گرفتیم.
به دلیل شیوع کرونا، درحال حاضر تعداد مسافر هر مینی بوس حداکثر 10 نفر است، با این حال نرخ بلیت را تغییر نداده‌ایم. البته همواره اعلام کرده‌ایم که این قیمت، با تخفیف است و در اپلیکیشن هم دو قیمت اعلام شده، یعنی قیمت اصلی خط خورده و قیمت تخفیف‌دار کنار آن نوشته شده است.
تاکنون بیش از 90 درصد کاربران ما در نظرسنجی‌ها گفته‌اند حتی اگر این قیمت دو یا سه برابر شود، باز هم این سامانه برای آنها جذابیت دارد و به‌صرفه است. درواقع این سرویس، هم از نظر صرفه‌جویی در زمان برای کاربران به‌صرفه است و هم از نظر کاهش خطر ابتلا به کرونا. درحال حاضر به دلیل شیوع کرونا، بسیاری از افراد برای جابه‌جایی در شهر از تاکسی دربستی استفاده می‌کنند، درحالی که کل فضای تاکسی، یک متر مکعب و ریسک انتقال ویروس در آن، بالاست، اما مینی بوس، حدود 12 یا 13 متر مکعب فضا دارد که ریسک ابتلا در آن را کمتر می‌کند. از سوی دیگر مینی بوس های ما خودروهای بدون دستگیره هستند و مسافر دخالتی در باز و بسته کردن در نمی‌کند و همین، به کاهش ریسک ابتلا کمک می‌کند.
ترابران: بنابراین در مجموع، با وجود مشکلاتی که در ابتدا در اثر اطلاع‌رسانی نادرست پیش آمد و با وجود شیوع کرونا، شما در حال حرکت رو به جلو هستید…
بله، همین‌طور است، البته لازم است که اطلاع‌رسانی را هم افزایش دهیم، هرچند در کنار اطلاع‌رسانی، این سرویس نیاز به فرهنگ‌سازی هم دارد که ما به تنهایی قادر به انجام آن نیستیم و نیاز به همکاری رسانه‌ها داریم.
استارت‌آپ‌هایی مانند اسنپ، وقتی تاکسی اینترنتی راه‌اندازی کردند، بستر اصلی یعنی تاکسی تلفنی و دربست، وجود داشت و این شرکت فقط ابزار متفاوتی را برای استفاده از این امکانات، ارائه کرد، اما سرویسی که ما راه‌اندازی کرده‌ایم، درواقع یک تغییر در سبک زندگی است و برای همین، نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. به هرحال ما با افرادی سر و کار داریم که به طور مداوم از این سرویس در مسیرهای خاص استفاده می‌کنند و به تدریج، مسافر دائمی می‌شوند و افراد کم کم همدیگر را می‌شناسند، بنابراین یکی از دغدغه‌های ما این است که در آینده، افراد چه تبادلاتی با هم خواهند داشت، مبادا رفتاهای ناشایستی رخ دهد و…
در مجموع معتقدیم رسانه‌ها می‌توانند در معرفی صحیح این سرویس به عنوان خدمتی مفید در زمینه صرفه‌جویی زمان و نیز کاهش ترافیک و آلودگی هوا نقش مهمی داشته باشند.
