ترابران- در ابتدای مهرماه، با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تفاهم‌نامه توسعه فناوری ها در حوزه حمل‌ونقل هوشمند و خودروهای خودران میان پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان منطقه آزاد کیش، شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل و ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل‌ونقل هوشمند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منعقد شد تا گامی جدی در مسیر نزدیک شدن به واقعیت فناوری های خودروهای هوشمند در ایران برداشته شود.
برای آشنایی با مفاهیم نوین خودروهای هوشمند، محمدمهدی شیران، مدیر بازرگانی شرکت دلفین اسپاندا در وبیناری با عنوان «ظهور فناوری های خودروهای متصل در حوزه خدمات پس از فروش» توضیحاتی ارائه کرد که در ادامه بخشی از نکات برجسته آن مباحث را درباره بررسی تحولات و آخرین دستاوردهای روز دنیا در زمینه مفاهیمی مانند خودروهای متصل، CaaS و MaaS می‌خوانید.
محمدمهدی شیران در وبینار «ظهور فناوری های خودروهای متصل» درباره ارزش‌هایی که هوشمندسازی در خدمات پس از فروش ایجاد می‌کند، گفت: «افزایش درآمد از خدمات پس از فروش، تحقیق و توسعه روی بازخورد عملکرد محصولات، افزایش سطح رضایت مشتریان، حفظ و تداوم ارتباط با مشتریان، کاهش زمان خواب ماشین در زمان گارانتی و افزایش قدرت رقابت در بازار شش ارزش اصلی است که هوشمندسازی در بازار خدمات پس از فروش به وجود می‌آورد.»
او درباره چگونگی ورود به حوزه هوشمندسازی ناوگان خودرویی توضیح داد: «قبل از اینکه یک خودروساز تصمیم بگیرد که به حوزه خودروهای هوشمند وارد شود، باید مجموعه‌ای از شاخص‌ها توسط تیم‌های مدیریت استراتژیک کنترل شود، چون گاه خودروهای هوشمند زمانی وارد این پروسه می‌شوند که خودروساز در زمینه اجرای پروژه‌ها، فرآیندهای مالی و نیروی انسانی، آمادگی لازم را ندارد.»
او ادامه داد: «باید بررسی کرد که در اجرای پروژه‌هایی که ممکن است موقتی باشد، عملکرد تیم خودروساز چگونه است؟ آیا تیم آنقدر چابک است که پروژه را در زمان معین و با بودجه مورد نظر به ثمر برساند. در حوزه مالی باید تاب‌آوری مالی شرکت در شرایط غیرقابل‌پیش‌بینی و شرایط سخت اقتصادی به عنوان شاخص عملکردی در نظر گرفته شود. در حوزه عملکرد نیروی انسانی نیز باید دید چه وضعیتی در لحظه ورود به این اکوسیستم خواهند داشت.»
شیران با بیان اینکه پس از این ارزیابی‌ها هر کدام از شاخص‌ها پنج سطح دارد و سطح‌سنجی ابتدایی باید صورت بگیرد، گفت: «در سطوح اولیه، فرآیند کاری، مالی، اجرای پروژه و مدیریت منابع انسانی در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارند. در یک سطح بالاتر، به دلیل عارضه‌هایی که در سازمان به‌وجود می‌آید، از روش آزمون و خطا استفاده می‌کنند و یکسری از فرآیندها را ارتقا می‌دهند. گاهی سازمان‌هایی هستند که از روش خاصی استفاده نمی‌کنند، ولی براساس تجربه به آزمون و خطا می‌رسند که به آن بلوغ عملکردی تکرارشونده می‌گویند.»
او ادامه داد: «در مرحله بعد، خودروسازان وارد بلوغ عملکرد استاندارد می‌شوند و پس از طی کردن دوره‌های پایه و تکرارشوندگی و استاندارد، دوره بلوغ عملکرد استراتژیک فرامی‌رسد و باید نقشه راه استراتژیک وجود داشته باشد. در مرحله بعد، قدرت پیش‌بینی وجود دارد و وارد مرحله‌ای می‌شویم که می‌توان پیش‌بینی کرد که اگر شرایط اقتصادی سخت شد یا تامین‌کنندگان همراهی نکردند، آیا آنقدر سیستم بالغ است که بتواند به مسیر خود ادامه دهد یا نه. این مرحله بلوغ عملکرد بهینه‌شده نام دارد. با این پنج سطح آمادگی لازم برای ورود به خودروساز به حوزه خودروهای هوشمند ارزیابی می‌شود و پس از آن برای ارتقای آن سازمان از هر سطحی به سطح بالاتر نقشه‌هایی کشیده می‌شود تا در چهار شاخص عملکردی به تعادل برسند.»
او گفت: «اگر شرایط اجرای پروژه در شرکت خودروساز راندمان خوبی نداشته و در لایه اولیه باشد، ورود به حوزه خودروهای متصل کار را سخت می‌کند، پس باید گام‌هایی برای ارتقا برداشته شود تا آمادگی لازم برای پیاده‌سازی بستر خودروهای متصل فراهم شود.»
تعریف خودروهای متصل
او با بیان اینکه تعریف کلی خودروهای متصل خودروهایی است که بتوانیم از راه دور با آنها در ارتباط باشیم، داده بگیریم و ارتباطی با شرکای تجاری جدید ایجاد کند، توضیح داد: «با گسترش این اکوسیستم، فرصت‌های جدید و سودآوری برای پاسخگویی به نیازهای مصرف‌کننده به وجود خواهد آمد. خودروهای متصل فراتر از تجربه، سطوح جدید از راحتی و سرگرمی در خودرو ایجاد می‌کنند و این فناروی باعث ایجاد مشارکت و ارتباطات بین خودروسازان، تولیدکنندگان تجهیزات اصلی، فناوری و سایر مشاغل خارج از حوزه صنعت خودروی سنتی می‌شود.»
او اضافه کرد: «اتومبیل‌های متصل اکوسیستم جدیدی را در صنعت خودور ایجاد کرده‌اند که یکی از آنها ایجاد مشارکت نوآورانه با شرکت‌های فناوری تولیدکنندگان تجهیزات اصلی (OEM) و سایر مشاغل خارج از محدوده اتومبیلرانی سنتی است.»
شیران ادامه داد: «با افزایش تعداد خودروهای متصل در جاده، دامنه خدمات موجود نیز افزایش می‌یابد و در مدت زمان کوتاهی آنچه ما به عنوان کارکردهای اصلی اتومبیل‌های متصل در نظر می‌گیریم، فراتر از تصور فعلی خواهد بود.»
او تاکید کرد: «روش‌های سنتی دیگر در صنعت خودرو استفاده نمی‌شود و پیش‌بینی می‌شود که خودروهای متصل تا سال 2030 نه تنها جای ناوگان امروزی را بگیرند، بلکه نزدیک به 750 میلیارد دلار درآمد ایجاد کنند که در فضای رقابتی خودروسازان رقم قابل توجهی است.»
شیران در مورد سرویس‌های خودروهای متصل یادآور شد: «این خدمات به پنج دسته تقسیم می‌شود: ایمنی و امنیت، آسودگی، سرگرمی، مدیریت رانندگی و تعامل که هر کدام از خودروسازان بخشی از این ویژگی‌ها را به صورت جزئی یا کلی پوشش داده‌اند. به طورمثال، شرکت فولکس واگن وارد بحث کنترل سیستم تهویه از راه دور شده، اما شرکت BMW روی این موضوع کار نکرده است.»
او با اشاره به اینکه شرکت آئودی نمونه بارز نحوه همکاری شرکت‌ها برای ایجاد این امکانات جدید است، گفت: «این شرکت به همراه شرکت آمازون و DHL به مشتری‌هایVIP خود که نمی‌توانند در روز وقتی را برای خرید بگذارند، سرویسی را ارائه می‌کند که فرد می‌تواند خرید خودش را از طریق سیستمی که در خودرو تعریف شده است از سایت آمازون انجام دهد و شرکت DHL آن خرید را تحویل دهد. بستر فناوری آمازون و DHL این امکان را فراهم می‌کند که پیک کد امنیتی وارد کند، صندوق عقب باز شود و بسته را داخل خودرو بگذارد.»
شیران در مورد شرکت BMW نیز گفت: «این شرکت نمونه‌ای مثال‌زدنی از چگونگی نگاه خودروسازانی است که فراتر از مرزهای برند تجاری خود گام برمی‌دارند، چراکه BMW پی برده که همه بازیکنان با همکاری مشترک سودهای بیشتری خواهند برد. این شرکت در سال 2015، عینکی را طراحی کرده که با نگاه کردن به این عینک در سطح جاده، شما می‌توانید اطلاعات محدودیت سرعت جاده، سایر اطلاعات مفید در جاده و پارکینگ‌های محلی را داشته باشید.»
او درباره دستاوردهای دیگر امکان اتصال به خودرو از راه دور خاطرنشان کرد: «راننده‌ها می‌توانند از طریق سیستم ردیابی مشکلات فنی خودرو را از راه دور ببینند و مشکل ماشین را از راه دور حل کنند و برخی اجزا ر ا فعال یا غیرفعال کنند یا رزرو 24 ساعته هتل نوعی از امکانات خودروهای متصل است.»
او درباره مدل ایجاد ارزشی که برای خودروهای متصل معرفی شده است، توضیح داد: «کسب درآمد مستقیم از فروش محصولات، ردیابی و بازیابی خودروهای سرقتی، سرویس پارکینگ شبکه‌ای، تعمیرات پیشگیرانه و تبلیغات هدفمند از روش‌های درآمدزایی مستقیمی است که در بحث خودروهای متصل مدل شده است. همچنین برای کاهش هزینه‌های خودرو، امکاناتی معرفی می‌شود از جمله کاهش هزینه‌های وارانتی، بهینه‌سازی تحقیق و توسعه مبتنی بر داده، کاهش هزینه مشتریان با تجزیه و تحلیل خرابی‌های خودرو، ارائه الگوی بیمه براساس میزان استفاده از خودرو و بهبود رضایتمندی با خدمات مناسب، افزایش ایمنی و سرویس تشخیص راننده یا خدمات دوربین‌های مدار بسته مبتنی بر داده‌های اتومبیل که در امریکا جدیدا رایج شده است. ضمنا در بحث افزایش ایمنی، سرویسe-Call سرویسی است که به تازگی در مدل ایجاد ارزش خودروهای متصل مطرح می‌شود.»
سرویس CaaS
شیران گفت: «ما یکسری سرویس نوین داریم که برای اولین بار است که با آنها آشنا شده‌ایم، به نام Car as a service که به اختصار(CaaS) خوانده می‌شود و اشتراک و ارتباط بلندمدت بین خودروساز و ماشین برقرار می‌کند.»
او ادامه داد: «به همین دلیل می‌بینیم که امروزه خودورسازان به مقوله‌ای به نام خودروهای دست دوم وارد شده‌اند. نگرش خودورسازان تغییر کرده و از نگاه فروش خودروهای مصرفی به سمت محصولات سرویس محور رفته است که شاید در ابتدا باور کردنش سخت باشد.»
شیران با اشاره به اینکه سرویس CaaS در نگاه بلندمدت و ادامه‌دار به مصرف‌کننده پنج سطح دارد، توضیح داد: «این سطوح شامل مدل غیراتوماتیک و کمک راننده، اتوماسیون جزئی، اتوماسیون مشروط، اتوماسیون بالا تا اتوماسیون کامل یا همان خودروهای خودران در سال 2030 می‌شود که تقریبا راننده هیچ مسئولیتی در آن نخواهد داشت. هرچند اکنون هم شاهد خودروهایی هستیم که در شرایطی می‌توانند به شکل خودران عمل کنند و بعد دوباره راننده کنترل خودرو را به دست بگیرد.»
سرویس MaaS
شیران با اشاره به اینکه تعریف جدید دیگری که به تازگی در حوزه خودروهای متصل رایج شده، است، گفت: «در مدل Mobility as a Service یا همان MaaS داده‌ها در یک پلتفرم دیجیتال زنجیروار برای صاحب خودرو ایجاد ارزش می‌کند. به طور مثال، اگر می‌خواهید مثلا به کیش سفر کنید، با سیستم خودروهای متصل و براساس پلتفرم و اطلاعاتی که بین شما و خودروساز شکل می‌گیرد، قبل از اینکه به کیش برسید، می‌توانید در مسیر خود، بلیت هتل رزرو کنید.»
شیران خاطرنشان کرد: «با انقلابی که در تکنولوژی‌ها اتفاق افتاد، ما وارد سیستم خودروهای خودران شدیم و دوباره خرید خودروی شخصی افزایش پیدا کرد و استفاده خودرو از 151 هزار کیلومتر به 180 هزار کیلومتر و 20 هزار ساعت مصرف تغییر پیدا کرد و پیش‌بینی می‌شود با وارد شدن به حوزه پذیرش خودروهای خودران هزینه‌ها به ازای هر مایل به 31 سنت کاهش پیدا کند ولی مصرف و استفاده از خودرو به مراتب بالاتر برود و این چهار چرخه عمری است که تاثیر حوزه Mobility در بحث خودروها ایجاد می‌کند.»
او چهار شاخصه اصلی را که سیستم‌های MaaS ایجاد می‌کنند، یادآور شد: «ارتباط دو طرفه از طریق اپلیکشن‌های موبایل براساس پلتفرم دیجیتال شکل می‌گیرد، به اشتراک گذاشتن صورت‌های مالی مانند قبض پارکینگ و عوارض ماشین. ادغام حالت‌های مختلف حمل و نقل مثلا ماشین را تا ایستگاه مترو می‌برید و از آنجا سیستم MaaS برای شما بلیت پرواز و هتل رزرو می‌کند و از آنجا وارد سیستم حمل و نقل دیگری می‌شوید و در نهایت، پرداخت از راه دور و یکپارچه.»
شیران با اشاره به اینکه اگرچه هنوز خودروهای متصل در روزهای آغازین هستند، دامنه پشتیانی و فناوری آن هم در عمق و هم در دامنه در حال گسترش است، توضیح داد: «چرخه‌ای در نظر گرفته شده که سه دوره عمر خود را طی می‌کند. در ابتدا، سرویس‌هایی که در خودروهای متصل ارائه می‌شد به خود خودرو ارتباط داشت مانند امنیت و تعمیر و نگهداری، بعد از آن نیاز بود که سیستم‌های اطلاعاتی روی خودروها گذاشته شود، مثل اخبار، پیدا کردن پمپ بنزین‌ها، گوش دادن به موسیقی و پیدا کردن فضای خالی برای پارک که ممکن است این سرویس در شهرهای شلوغی مثل تهران خیلی ارزشمند باشد. اخیرا هم این سرویس‌ها در حوزه سبک زندگی می‌تواند خرید و پرداخت انجام دهد و سفر را کنترل کند. به این ترتیب، سیستم MaaS مدام در حال گسترش است و اطلاعات از خودروهای متصل ما را وارد چرخه‌های دیگری می‌کند.»
