مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه برای تحقق هدف‌گذاری 10 میلیون تنی ترانزیت از روسیه همه زیرساخت‌های فیزیکی مهیا است، گفت: «کاملا امیدوار هستیم که تا اواسط سال 2023 این 10 میلیون تن ترانزیت که برای بارهای جدید روسی است، محقق شود.»
امین ترفع درباره سیزدهمین کارگروه حملونقلی ایران و روسیه با بیان اینکه سالانه در این نشست‌ها طرفین بر سر مواردی با هم تفاهم و نقشه راه همکاری یکساله را بر اساس آن تفاهم‌ها تعریف می‌کنند، به خبرنگار پایگاه خبری ترابران گفت: «این نقشه راه مشخص می‌کند که تا سال آینده در چه حوزه‌هایی دو طرف با یکدیگر همکاری خواهند کرد که اگر این همکاری محقق نشد در نشست بعدی دلایل آن پیگیری شود و در صورت تحقق ارزیابی صورت گیرد.»
او با اشاره به اینکه این توافقات قرارداد تجاری نیست که دستاورد داشته باشد، افزود: «همان‌گونه که گفته شد نقشه راه سالانه است که بر اساس آن روابط حملونقلی ما با آنها هماهنگ می‌شود تا کمترین مشکل را برای فعالیت بخش خصوصی، تردد آسان‌تر ناوگان جاده‌ای، افزایش ظرفیت پروازهای دوجانبه، ایجاد دسترسی‌های هوایی جدید و… داشته باشیم. به بیان بهتر، نتیجه این نشست‌ها به سهولت بیشتر و پیچیدگی‌های کمتر حملونقل برای طرفین می‌انجامد.»
ترفع با اشاره به تفاهمنامه ترانزیتی وزیر راه و شهرسازی ایران و وزیر حملونقل روسیه در اردیبهشت‌ماه خاطرنشان کرد: «در سیزدهمین نشست این کارگروه کمیته اجرایی‌سازی آن تفاهمنامه برگزار و همه ظرفیت‌های ریلی، جاده‌ای و دریایی مرور شد و برای انجام 10 میلیون تن ترانزیت دریایی، جاده‌ای و ریلی کالاهای روسی از مسیر ایران به سمت جغرافیای پیرامون هدف‌گذاری شد.»
موانع غیرفیزیکی دخیل هستند
او با بیان اینکه برای تحقق این هدف‌گذاری 10 میلیون تنی همه زیرساخت‌های فیزیکی مهیا است و به ایجاد یا توسعه زیرساخت نیاز نداریم، اظهار کرد: «ترانزیت 10 میلیون تنی برای یک سال عددی نیست که برای رسیدن به آن کمبود زیرساخت داشته باشیم. با این حال، طرفین توافق کرده‌ایم که اگر بخواهیم افزایش حجم ترانزیت داشته باشیم باید زیرساخت‌های جدید ایجاد شود که در آینده درباره آنها برنامه‌ریزی خواهد شد.»
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی درباره مشکلات غیرفیزیکی ترانزیت در ایران گفت: «از آنجایی که نهادهای متعددی در ایران در امر ترانزیت دخیل هستند و هر کدام به‌صورت جزیره‌ای پروتکل‌هایی را برای ترانزیت وضع می‌کنند که به متوقف شدن، گشوده شدن و حتی بازبینی بار ترانزیتی تاکید دارد، نه‌تنها ترانزیت تایم مسیرهای ایران افزایش می‌یابد بلکه اعتماد صاحب کالا هم خدشه‌دار می‌شود. مشکلات دیگر نیز در این زمینه وجود دارد که به‌نظر می‌رسد در نخستین گام اگر همکاری نهادهای متعدد حاصل شود آن مشکلات نیز به‌خودی‌خود مرتفع خواهند شد.»
او با بیان اینکه با این حال تلاش داریم و کاملا امیدوار هستیم که تا اواسط سال 2023 این 10 میلیون تن محقق شود، افزود: «این میزان ترانزیت برای بارهای جدید روسی است که از راه ایران به کشورهای دیگر ترانزیت می‌شود.»
ترفع با تاکید بر اینکه هرچه تجارت بیشتر شود حملونقل هم ظرفیت خود را افزایش می‌دهد، اظهار کرد: «وقتی به زیرساخت‌ها در مسیرشمال-جنوب نگاه می‌کنیم، درمی‌یابیم که ظرفیت‌ها و زیرساخت‌ها به حد قابل قبولی تامین است، مثلا ظرفیت بنادر شمالی ایران در دریای خزر 30 میلیون تن است که تاکنون از 5 تا 6 میلیون تن آن استفاده شده است. همچنین از همه زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای هم استفاده نشده است، بنابراین برای تحقق این 10 میلیون تن نیازی به زیرساخت جدید نداریم بلکه از زیرساخت‌های قبلی باید بهره‌برداری شود.»
او درباره ظرفیت ناوگان دریایی ایران در دریای خزر با بیان اینکه بزرگ‌ترین ظرفیت را شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران دارد، گفت: «علاوه بر لایروبی نشدن رودخانه ولگا، موضوع مهم و اصلی این است که دریانوردی در دریای خزر پیچیدگی‌هایی دارد که هموار کردن آنها دشوار است. همچنین به‌دلیل کاهش آب ورودی به دریا بخش‌هایی از دریای خزر در حال کم‌عمق شدن است. در کل با توجه به این شرایط که مخصوص ما هم نیست و همه کشورهای خزری را درگیر کرده است، دریای خزر خیلی جای کار دارد و هرچقدر ما بتوانیم از آن بهتر استفاده کنیم فرصتی بهتری را به دست خواهیم آورد.»
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی یادآور شد: «با این حال هر چقدر ما بیشتر زیرساخت حملونقلی در کشور ایجاد کنیم، به این معنی است که با سرعت بیشتری به سمت توسعه حرکت می‌کنیم؛ بنابراین توسعه زیرساخت‌ها و سرعت ساخت‌وساز می‌تواند نشان دهد که ما با سرعت بالاتری در مسیر توسعه گام برمی‌داریم.»
او گفت: «در همکاری‌های حملونقلی با روسیه کاستی‌هایی داریم که طبیعی است، زیرا موضوع ترانزیت و حملونقل 100 درصد تحت تاثیر جریان تجارت است. به‌صورتی که حجم تجارت ما با هر کشوری که زیاد باشد، حجم حملونقل هم بالاتر خواهد بود و اگر حجم تجارت پایین باشد، میزان حملونقل هم پایین می‌آید. در نتیجه، هرچه با کشورهای همسایه چسبندگی اقتصادی بالایی داشته باشیم لاجرم به همان میزان حجم تجارت و ترانزیتمان هم بیشتر می‌شود.»
«اراده» رابطه را تضمین می‌کند
زمانی که از ترفع درباره ضمانت اجرایی این نقشه راه پرسیدیم، بیان کرد: «اراده و انگیزه طرفین به همکاری دوجانبه تنها ضمانت اجرایی این تفاهم است زیرا اگر یکی از دو طرف اراده کافی برای همکاری نداشته باشد، این جلسات راه به‌جایی نخواهد برد.»
او در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره توافق بر سر تسهیل تردد 10 هزار کامیون ایرانی و روسی در کشور مقابل و امکان ایجاد مانع از طرف کشورهای ثالث به‌دلیل نداشتن مرز مشترک زمینی دو کشور گفت: «خوشبختانه اکنون حملونقل جاده‌ای بین ایران و روسیه با حجمی حدود همین توافق در حال انجام است که ما بر سر تسهیل تردد کامیون‌های یک کشور در کشور مقابل توافق کردیم. علاوه بر آن کشورهای واسط به‌دلیل منتفع شدن خودشان از این تردد کمتر مانع‌آفرینی خواهند کرد، زیرا عوارض خودشان را دریافت می‌کنند که برایشان درآمدزایی دارد.»
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی افزود: «با این حال، با توجه به اینکه حوزه جاده‌ای تابع روابط دوجانبه است، ما پیش‌بینی کرده‌ایم که با کشورهای واسط در شرق و غرب دریای خزر نیز جلسات داشته باشیم و برای تنظیم‌گری هدفمان صحبت و توافق کنیم. ما از روابط دوجانبه استفاده می‌کنیم که اگر عبور از آن کشورها برایمان هزینه‌ای دارد بتوانیم از آن هزینه کم کنیم تا بتوانیم بین ایران و روسیه با سهولت بیشتر و هزینه کمتر ترانزیت انجام دهیم.»
