با وجود اینکه نرخ شاخص حمل بر اساس تن ـ کیلومتر به روزرسانی شد و از 1400 ریال به 1822 ریال در هر تن ـ کیلومتر رسید، اما هنوز در برخی شهرستان ها این نرخ اعمال نمی شود و پیمانه تعیین نرخ کرایه شهرستان ها به دست چند تولیدکننده بزرگ هر شهرستان افتاده است.
مالک نخعی، فعال صنفی حمل و نقل کشور در گفت و گو با خبرنگار ترابران با ابراز نارضایتی از میزان افزایش نرخ شاخص حمل بر اساس تن ـ کیلومتر گفت: «با وجود آنکه این نرخ تغییر کرده و به روزرسانی شده است اما باز هم بررسی کارشناسانه و دقیق نیاز دارد بنابراین مسئولان سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای و مدیران تشکل های صنفی باید در جلسه ای این نرخ را دوباره بررسی و چالش موجود را برطرف کنند.»
نخعی گفت: «مثلاً در شهرستان زرند استان کرمان، در نایین و اردستان استان اصفهان، در معادن استان زنجان و قزوین و در کل حوزه گچ استان سمنان نرخ جدید اجرا نشده است بنابراین رانندگان با چالش دیگری مواجه شده‌اند و شکایتشان درست و حرفشان صحیح است. زیرا امروزه که هزینه ها واقعاً بالا است تراز مالی رانندگان منفی شده و به قول دیگر خرج آنها از دخلشان پیشی گرفته است. این امر در نهایت موجب شده است که افرادی که چند دستگاه ماشین داشتند فقط با یک یا دو دستگاه در حال فعالیت هستند و دیگر دستگاه ها را خوابانده و رانندگان را معاف کرده‌اند.»
سازمان راهداری به ابلاغ بخشنامه اکتفا کرد
او با بیان اینکه نمی دانیم در استان ها چه اتفاقی افتاده است اما هرچه هست قصور سازمان راهداری و اداره های کل استان ها است، اظهار کرد: «سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به ابلاغ بخشنامه و ارائه دستورالعمل اکتفا کرده است و در نامه ای پیگیری اجرای واقعی کرایه بر اساس نرخ تن بر کیلومتر را به استان ها واگذار کرده است.»
این فعال صنفی حمل و نقل کشور درباره ماجرایی که به چنین وضعیتی منجر شده است، خاطرنشان کرد: «سازمان راهداری باید به‌عنوان حکم بین شرکت حمل و نقل، صاحب کالا و کامیون دار مصوبه 209 شورای عالی هماهنگی ترابری کشور را کاملاً توضیح دهد تا این چالش ایجاد نشود اما متأسفانه سازمان راهداری قصور کرده است بنابراین همه این نهاد دچار چنین مشکلی شده‌اند.»
نخعی اظهار کرد: «زمانی که بخواهند کرایه حمل را بالا برند اداره بازرگانی مخالفت می کند و وقتی که دلیل افزایش کرایه را جویا می شود کسی نمی تواند برای آنها توضیح دهد که چرایی کار چیست فقط می گویند از اداره کل و یا سازمان اعلام کرده اند باید نرخ تن ـ کیلومتر افزایش یابد به همین دلیل در استان ها تنش ایجاد می شود و سازمان راهداری هم برای برطرف کردن این تنش فقط بخشنامه زده و امور را به اداره ها واگذار کرده است.»
او ادامه داد: «متن مصوبه 209 مؤکداً گفته است که حداکثر وظیفه سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای درج کرایه تن ـ کیلومتر در بارنامه است؛ اما شهرهایی هستند که تشخیص و تعیین کرایه بر عهده انجمن صنفی رانندگان یا کامیون داران و انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل است و در شهری که هر 3 انجمن وجود دارد باید با هم به یک نتیجه برسند و کرایه را تعیین کنند. در حالیکه انجمن ها متخصص این کار نیستند و سواد این موضوع را ندارند.»
تعیین نرخ کرایه حمل در دست تولیدکنندگان است
نخعی تصریح کرد: «پیمانه تعیین نرخ کرایه شهرستان ها به دست چند تولیدکننده بزرگ هر شهرستان افتاده است. تولیدکنندگان نرخ کرایه را تعیین و انجمن ها هم تأیید می کنند. در اصل، قصور سه جانبه ای اتفاق افتاده است زیرا قرار بود جایی که انجمن صنفی وجود ندارد سازمان راهداری به موضوع رسیدگی کند. گاهی سازمان پیگیری می کند اما به اختیار خودش ضریب تطبیق روی کرایه می زند به فرض نرخ کرایه در یک مسیری تنی 100 هزار تومان در آمده است اما اداره کل راهداری تنی 80 هزار تومان اعلام می کند وقتی دلیل آن را جویا می شویم می گویند ضریب تطبیق از تهران برای ما فرستادند که 20 هزار تومان کم می شود و هیچ کس توضیح واضح تری نمی دهد.»
او با بیان اینکه در استان های مختلف از جمله کرمان، اصفهان، فارس و … پیگیری کردیم اما هیچ کس پاسخ درستی نمی دهد، تصریح کرد: «تن ـ کیلومتر وجود دارد اما آیین نامه اجرایی آن وجود خارجی ندارد. ضرایب تطبیق وجود دارد اما چرایی ضرایب بر هیچ کس واضح نیست. سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای باید صریح تر عمل کند با این وجود، جایی که به منافع و درآمد خودش مربوط می شود از شرکت های حمل و نقل گزارش مغایرت می گیرد اما جایی که سخن از درآمد عمومی و درآمد رانندگان است رفتار شایسته و قابل دفاعی ندارد به گونه ای که بیم آن می رود در چند سال آتی تریلی و کامیونی برای حمل بار باقی نماند.»
ضرورت تشکیل دبیرخانه تن ـ کیلومتر
این فعال حوزه حمل و نقل با بیان اینکه اگر سازمان راهداری می خواهد این غائله ختم به خیر شود باید دبیرخانه ای برای تن ـ کیلومتر تشکیل دهد، تأکید کرد: «آن دبیرخانه نباید در سطح استان ها و انجمن ها باشد بلکه باید در سطح کارشناسان خبره و مسئولان مربوط تشکیل و برگزار شود. علاوه بر آن باید با کمک یک شرکت قدرتمند تعیین نرخ گذاری تن ـ کیلومتر را به کمک یک وب سرویس انجام دهند.»
