در یک کارگاه به مساحتی معادل 16 زمین فوتبال در شهر «هه‌فی» واقع در استان «آنهوی» (شرق چین)، بیش از 800 ربات در حال مونتاژ 6 مدل مختلف خودروی انرژی جدید (برقی) هستند. این کارگاه بخشی از کارخانه تولید خودروی برقی جدید شرکت «فولکس‌واگن» است که برای پاسخ به افزایش روزافزون تقاضا طراحی شده است. اهمیت این بازار تا آنجاست که مدیرعامل فولکس‌واگن طی سخنرانی خود در نمایشگاه مونیخ تاکید کرد این غول خودروسازی آلمان با تمام قوا راهبرد «در چین برای چین» با شرکای داخلی (چینی) را ادامه خواهد داد. یکی از اعضای هیئت‌مدیره فولکس‌واگن چین نیز اعلام کرده است: «در یک محیط شدیداً رقابتی و بازار پویا،‌ ما در حال سرمایه‌گذاری روی شایستگی‌های اصلی شرکای خود هستیم تا برای ارائه سریع‌تر محصولات جدید به بازار هماهنگی داشته باشیم.»

به گزارش ترابران، گروه فولکس‌واگن اخیراً مالکیت یک سهام 4.99 درصدی در استارت‌آپ خودروهای برقی چین موسوم به «ایکس‌پنگ» به منظور تولید مشترک خودروهای الکتریکی را تکمیل کرده است. ایکس‌پنگ به جای تحقق رویکرد «بازار چینی برای فناوری خارجی» در دوره خودروهای با سوخت سنتی، مهارت اختصاصی خود را در حوزه نرم افزار خودروهای برقی صرف کرده است.

فولکس‌واگن از طریق یک توافق مشارکتی راهبردی، اتاق کنترل هوشمند ایکس‌پنگ و فناوری سیستم پیشرفته کمک‌راننده (ADAS) را از آن خود کرده و بدین ترتیب، بر اساس اعلام ایکس‌پنگ، دو شرکت مذکور دو مدل خودروی برقی کلاس B را برای فروش در بازار چین تحت برند فولکس‌واگن تولید خواهند کرد و پیش‌بینی می‌شود تولید آن در سال 2026 آغاز شود.

رئیس و مدیرعامل ایکس‌پنگ می‌گوید: «ما فناوری‌های خودروی برقی هوشمند و طراحی در کلاس جهانی و توانمندی مهندسی را با هم به اشتراک می‌گذاریم و از همدیگر می‌آموزیم.»

«رالف براندشتاتر» از اعضای هیئت‌مدیره فولکس‌واگن چین نیز اعلام کرده است: «در یک محیط شدیداً رقابتی و بازار پویا،‌ ما در حال سرمایه‌گذاری بر روی شایستگی‌های اصلی شرکای خود هستیم تا برای ارائه سریع‌تر محصولات جدید به بازار هماهنگی داشته باشیم.»

کنار کارگاه خودروسازی فولکس‌واگن در هه‌فی، یک پارک صنعتی نیز در حال ساخت است تا تعداد روبه‌افزایش تامین‌کنندگان بالادستی را پشتیبانی کند. این پارک شامل یک کارخانه باتری است که مشترکاً با شرکت تولیدکننده باتری چینی موسوم به Guoxuan High-tech ساخته می‌شود.

«بی‌ام‌دابلیو» دیگر خودروساز مشهور آلمانی نیز سریعاً دست به کار شده تا از توانمندی‌های چین در زنجیره بالادستی خودروهای انرژی جدید بهره ببرد. این خودروساز اروپایی یک توافق طولانی‌مدت با شرکت مطرح تولید باتری خودروهای برقی یعنی CATL به امضا رسانده تا باتری‌های استوانه‌ای را برای مدل‌های برقی جدید خود از سال 2025 خریداری کند (CATL تامین‌کننده باتری‌ مرسدس بنز نیز هست).

شرکت خودروساز ژاپنی «تویوتا موتورز» و غول تولید خودروهای برقی چین یعنی BYD نیز برای راه‌اندازی یک شرکت مشترک به‌منظور اجرای تحقیق و توسعه خودروهای برقی به توافق رسیده‌اند.

شرکت ZF Friedrichshafen که یک قطعه‌ساز مطرح مستقر در آلمان است طی ماه ژوئن اعلام کرد قصد دارد کارخانه‌ای جدید در شهر «شن‌یانگ» در شمال شرقی چین به‌منظور تولید محور دیفرانسیل خودروهای برقی افتتاح کند.

در همین حال، طی ماه جاری میلادی، ابرکارخانه تسلای شانگهای که نخستین ابرکارخانه تولید خودرو خارج از ایالات‌متحده محسوب می‌شود، تولید دو میلیون خودرو در خط مونتاژ خود را جشن گرفت. تسلای شانگهای بیش از 95 درصد از قطعاتش را بومی‌سازی کرده و 99 درصد از کارکنانش چینی هستند. علاوه بر این، بیش از 50 درصد از خودروهای برقی که تسلا طی نیمه نخست 2023 در سطح جهان به مشتریانش تحویل داد در کارخانه شانگهای تولید شده بود. بر اساس اعلام تسلای چین، انتظار می‌رود مقیاس صنعتی خودروی برقی در «منطقه ویژه لینگانگ» در شانگهای که کانون بسیاری از تامین‌کنندگان تسلای محسوب می‌شود، در سال 2025 به 300 میلیارد یوان (41 میلیارد دلار) برسد و آن را به قطب تاثیرگذار خودروهای برقی در سطح جهان تبدیل کند.

«جهان‌محلی» شدن

بازار خودروهای برقی پررونق به یک عرصه بزرگ برای خودروهای برقی کیفی و اقتصادی ساخته شده در چین، تبدیل شده است. اما شرکت‌های چینی به جای صرفاً فروش کالاهای مونتاژ شده به شکل روزافزونی به توسعه ظرفیت تولید و ایجاد فرصت‌های شغلی در خارج روی آورده‌اند.

از سوی دیگر، شرکت «نینگبو شوشنگ» هم که یک تامین‌کننده چینی قطعات برای شرکت تسلاست، تصمیم به تکثیر زنجیره صنعتی خود در مکزیک گرفته تا قطعات آلیاژ آلومینیوم خودرو تولید کند آن هم پس آن که ایلان ماسک، مالک تسلا، تصمیم به ساخت یک کارخانه تسلای جدید در نزدیکی «مونتری» در شمال شرقی مکزیک گرفت.

تولیدکنندگان باتری چین در حال توجه به یک رویکرد راهبرد دوسویه هستند: تبدیل چین به قطب جهانی تولید خودروهای برقی و راه‌اندازی پایگاه‌های «جهان‌محلی» در بازارهای بالقوه. این شرکت‌ها در طراحی فناوری و فرصت‌های شغلی جهانی در واکنش به تقاضا، سرعت بالایی دارند و بنابراین در حال تقویت یک زنجیره تامین جهانی منعطف‌تر هستند.

شرکت Guoxuan Hightech در نظر دارد یک کارخانه بسیار پیشرفته باتری لیتیومی را در ایالت ایلینوی آمریکا برپا کند. از رئیس و مدیرعامل گوشن چنین نقل شده که «وقتی به ایلینوی بیاییم یک کارخانه جدید نمی‌سازیم؛ بلکه در نظر داریم از کارخانه‌ای که وجود دارد دوباره استفاده کنیم و آن را دوباره به چرخه تولید بازگردانیم.» فرماندار ایلینوی نیز معتقد است: «این کارخانه جدید یک برگ برنده در اقتصاد ایالت ما به حساب می‌آید.» او با اشاره به 2600 شغل جدیدی که قرار است این ابرکارخانه دو میلیارد دلاری ایجاد کند آن را مهم‌ترین سرمایه‌گذاری تولید در این ایالت طی دهه‌های گذشته می‌داند. تصمیم راه‌اندازی کارخانه تولید باتری پس از آن گرفته شد که Guoxuan گذشته اعلام کرد قصد دارد یک کارخانه 211 هکتاری برای قطعات باتری خودروهای برقی در قلب میشیگان احداث و 2350 شغل را در دهه آینده ایجاد کند. این شرکت در سال 2021 نیز از یک توافق همکاری راهبردی با فولکس‌واگن به‌منظور ساخت یک کارخانه باتری در زالتسگیتر (Salzgitter) آلمان خبر داد که قرار است تولیدش را در سال 2025 آغاز کند.

16 سپتامبر سال 2023 نیز نخستین مرکز تولید باتری و پایگاه عملیات Guoxuan در اروپا، از اولین باتری تولیدشده در شهر «گوتینگن» آلمان (یک شهر دانشگاهی در مرکز این کشور) رونمایی کرد.

علاوه بر اینها،EVE Energy  که یک شرکت مطرح دیگر تولیدکننده باتری لیتیوم – یونی چینی است قصد دارد یک کارخانه تولید باتری خودروهای برقی را در شهر «دربرسن» مجارستان راه‌اندازی کند.

وزیر تجارت و امور خارجه مجارستان در این باره می‌گوید: «ای‌وی‌ای انرژی که نهمین شرکت بزرگ باتری‌ساز در جهان به حساب می‌آید حدود 1.2 میلیارد دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری خواهد کرد و بیش از هزار شغل ایجاد می‌کند.

«دربرسن» همچنین به‌عنوان مکان احداث یک کارخانه تولید باتری دیگر که قرار است توسط شرکت CATL ساخته شود، انتخاب شده است.CATL  قصد دارد بزگترین کارخانه باتری‌سازی را در مجارستان به ارزش 7.6 میلیارد دلار احداث ‌کند. این کارخانه ۱۰۰ گیگاواتی بزرگترین سرمایه‌گذاری خارجی در این زمینه خواهد بود و تخمین زده می‌شود ۲۲۱ هکتار را پوشش داده و تقریباً ۹ هزار فرصت شغلی ایجاد کند. احداث آن نیز طی ۵ سال پیش‌بینی شده است.

شرکت CATL در سال ۲۰۲۲ نخستین کارخانه تولیدی خارج از چین خود را در ایالت تورینگن آلمان راه انداخت. این کارخانه که نزدیک شهر ارفورت، مرکز ایالت تورینگن احداث شده ظرفیت تولید سالانه ۳۰ میلیون سلول باطری برای خودروهای برقی را دارد.

تولیدکنندگان باتری چین همچنین در حال استفاده از ظرفیت بازارهای نوظهور هستند؛ تا آنجا که CATL و Guoxuan Hightech با مهم‌ترین خودروساز ویتنامی (VinFast) مشهور به «تسلای ویتنام» برای پشتیبانی از ایده تولید خودروی آن همکاری کرده‌اند.Guoxuan  و وین‌فست نوامبر گذشته ساخت یک کارخانه باتری فسفات آهن لیتیومی را در ویتنام آغاز کرده تا به نیاز روبه‌رشد وین‌فست برای قطعات خودروهای برقی پاسخ دهند.

انتقال فناوری نیز در حال انجام است. EVE Energy قرار است یک مرکز تحقیق و توسعه جدید در ایالت اوهایو با تمرکز خاص بر آزمایش، طراحی و ذخیره باتری‌های لیتیوم-یونی بسازد. بر اساس اعلام یکی از بنیانگذاران مرکز فوق «تکنیک‌های ذخیره انرژی

اختصاصی EVE Energy می‌تواند چرخه عمر کامل این باتری‌ها که در برخی موارد 10 تا 20 سال است، پشتیبانی کند و شرکت‌های آینده‌نگری مثل EVE Energy North America با سرمایه‌گذاری در اوهایو قادر به پیشبرد تحقیقات درباره چگونگی انجام بهترین ذخیره و پیشرفت باتری‌های لیتیوم – یونی برای آینده هستند.

بازار خودروهای برقی در سال اخیر

با شروع سال ۲۰۲۴ رقابت برای تولید خودروهای برقی در دنیا نسبت به گذشته بیشتر شده است. این رقابت در اروپا به جای رسیده که در فرانسه با پرداخت ۱۰۰ یورو در ماه مشتریان می‌توانند خودرو برقی بدون پیش پرداخت خریداری کنند.

در عین حال، تحلیل صنایع و بازار خودرو نشان می‌دهد رقابت برای تولید و فروش محصولات برقی میان خودروسازان اروپایی و آمریکایی با چین بیشتر خواهد شد. البته سودآوری خودروهای برقی سال گذشته به چالش جدی برای تولیدکنندگان تبدیل شد؛ چراکه خودروسازان بزرگ برای رقابت با چین مجبور شدند محصولات خود را با سود حداقلی جهت رقابت به فروش برسانند.

بدین ترتیب، در اروپا خودروهای برقی چینی، هم به عنوان یک راه‌حل و هم یک مشکل اساسی تلقی می‌شوند؛ زیرا محصولات برقی چینی مقرون‌به‌صرفه‌تر و البته کارآمدتر از سایر خودروهای برقی در دنیا هستند، بنابراین تسلط احتمالی چین به بازار خودروهای برقی اروپا به عنوان تهدید برای اقتصاد قاره سبز شناخته می‌شود، از همین رو اتحادیه اروپا در سال 2023 تصمیم گرفت یارانه خودروهای برقی چینی را قطع کند. این مهم عامل اصلی افزایش قیمت خودروهای برقی از سال میلادی فعلی در اروپا خواهد بود، در میان سایر کشورهای اروپایی فرانسه محدودیت های بیشتری برای واردات خودروهای چینی اعمال کرده است.  همزمان با این مسئله آمریکا نیز اقدام به ایجاد محدودیت‌های بیشتر برای واردات قطعات چینی جهت استفاده در خودروهای آمریکایی کرده است.

براساس داده‌های موجود، از 71.3 میلیون خودروی فروخته‌شده توسط خودروسازان مطرح دنیا در سال 2022، فقط 8.8 درصد به پیشرانه تمام الکتریکی مجهز بوده‌اند و در این میان، ده شرکت خودروساز چینی، 2.83 میلیون خودروی برقی در سال 2022 تولید کردند؛ رقمی که معادل 23 درصد از فروش جهانی آنها می‌شود. به عبارت دیگر، 23 درصد از فروش خودروسازان چینی مربوط به مدل‌های تمام الکتریکی است.

البته به گفته انجمن خودروسازان اروپا (Acea) در شش ماه اول سال ۲۰۲۳ در مجموع 5.4 میلیون دستگاه خودروی برقی آماده فروش شد که نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن، افزایشی 17.9 درصدی نشان می‌دهد.

جالب اینجاست که ژاپن با آنکه یکی از کشورهای پیشرو درزمینه خودروسازی به‌شمار می‌رود، اما در عرصه مدل‌های برقی از کشورهای رقیب عقب افتاده است. در سال 2022، از بین خودروسازان این کشور، فقط 4 شرکت تویوتا، نیسان، هوندا و مزدا مدلی برقی به بازار عرضه کرده‌اند. عجیب‌تر اینکه مجموع فروش مدل‌های برقی این 4 برند در سال قبل فقط 168 هزار دستگاه بود که معادل 0.9 درصد از کل فروش آن‌ها می‌شود. درصورت لحاظ‌کردن آمار فروش شرکت‌های دیگری مثل سوزوکی، سوبارو و میتسوبیشی، این رقم کمتر نیز خواهد شد!

در حالی که برای اعلام برنده نهایی برند جهانی خودرو برقی خیلی زود است، پویایی بازار نشان می دهد که شرکت‌هایی که به سرعت خود را با شرایط در حال تغییر و واقعیت های جدید سازگار می کنند، موقعیت بهتری برای موفقیت در بازارهای بین المللی خواهند داشت. چین، بدون شک، رهبر فعلی بازار خودروهای برقی است، اما به شدت توسط شرکت‌های آمریکایی و اروپایی به چالش کشیده شده است. رقابت بین چین و غرب در بخش خودروهای برقی با تعامل پیچیده‌ای از پویایی بازار، اقدامات نظارتی سختگیرانه و ملاحظات ژئوپلیتیکی در حال تحول است و بقیه مناطق دنیا از این تحولات بی‌تاثیر نخواهند بود.