صنعت گردشگری ایران پنجمین سال رکود خود را سپری می‌کند و دیگر حتی نمی‌توان پیش‌بینی کرد خیل جدید مشتاقان دیدار ایران چه زمانی به این سرزمین زیبایی‌ها روی خواهند آورد؛ چراکه بازدارنده‌های گردشگران خارجی یکی، دو تا نیست. در شبکه‌های اجتماعی نقل می‌شود که اگر گروهی توریست اروپایی راه گم کرده و به ایران سری بزنند، شیرینی دیدار مردمان خونگرم، طبیعت شگفت‌انگیز و آثار باستانی بی‌نظیر ایران با گمان تحت تعقیب بودن به کامشان تلخ می‌شود، احساس اینکه مامورانی مراقبشان هستند تا ببینند کجا می‌روند و چه می‌کنند؛ همان حسی که این روزها ایرانی‌ها هم آن را به خوبی تجربه می‌کنند. بد نیست در اینجا از اینفلوئنسر ترکی هم یاد کنیم که اخیراً به ایران آمده و ویدئویی ضبط کرده بود که به‌دلیل رعایت نکردن پوشش مورد نظر راننده تاکسی جریمه شده و از پلیس تذکر گرفته بود و گزارش این سختگیری‌های حکومت ایران در شبکه‌های تلویزیونی ترکیه نیز پخش شد. اینها مشتی از خروار است برای اثبات این مدعا که فاصله آرزوی اهالی گردشگری با آنچه از سوی سیاست‌گذاری‌های کلان کشور اتفاق می‌افتد، از زمین تا آسمان است. برای دانستن جزئیات بیشتر از حال و روز تیره و تار گردشگری با سه تن از فعالان صنفی این صنعت گفت‌وگو داشتیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید.

مصطفی شفیعی شکیب، رئیس جامعه تورگردانان ایران، در گفت‌وگو با  خبرنگار ترابران، درباره وضعیت تورهای ورودی به کشور در سال 1402 توضیح داد: «من باید سال گذشته را به دو قسمت تقسیم کنم؛ یک بخش قبل از جنگ اسرائیل و حماس و یک بخش هم پس از شروع جنگ که پیامدهایی مانند بمب‌گذاری در کرمان را هم به‌همراه داشت. ما تا پیش از شروع جنگ اسرائیل و حماس به‌تدریج داشتیم به معیارهای قبل از کرونا نزدیک می‌شدیم و بازدیدهای خارجی کم‌کم داشت انجام می‌شد؛ هر چند کشورهای اروپایی همچنان با ما قهر کرده بودند و دولت‌ها به تور اپراتورهای خود دستور داده بودند که به ایران سفر نکنند، ولی کشورهای دیگری بودند که تا حدی جایگزین شده بود، هر چند از نظر محتوای گردشگری تفاوت بسیاری داشتند.»

او ادامه داد: «با آغاز جنگ اسرائیل و حماس شوک بزرگی به گردشگری وارد شد و بمب‌گذاری در کرمان تیر خلاص ورود گردشگر به ایران بود و پس از آن، حتی کشورهایی که ادعای دوستی و برادری با ما دارند مثل چین و روسیه هم دیگر اعزام تورهایشان را به ایران متوقف کردند.»

شفیعی شکیب درباره آمار ورود گردشگران در سال 1402، تصریح کرد: «آماری که ما باید اعلام کنیم با آماری که وزارت امور خارجه و وزارت گردشگری اعلام می‌کند، تفاوت فاحشی دارد و به همین دلیل ما همیشه سعی می‌کنیم، آماری اعلام نکنیم چون معیارها متفاوت است. آنها هر کسی را که وارد ایران شده و پاسپورتش مهر گذرنامه ایران را خورده است، گردشگر حساب می‌کنند که شامل پیله‌وران، توریست‌های تجاری و زیارتی هم می‌شود.»

رئیس جامعه تورگردانان ایران یادآور شد: «این در حالی است که از نظر ما توریست واقعی کسی است که برای گردشگر و سیاحت با برنامه تنظیم شده که از یک آژانس گردشگری گرفته‌اند وارد کشور می‌شوند، رزرو هتل دارند و از راهنمای تور و سرویس‌های مختلف حمل‌ونقل استفاده می‌کنند که این تعداد شاید حدود 200 تا 300 هزار نفر باشد.»

شفیعی‌شکیب درباره اوضاع گردشگری در سال جدید گفت: «ما متاسفانه در آغاز امسال با حمله به کنسولگری ایران در سوریه و متعاقب آن پاسخ ایران به اسرائیل مواجه شدیم و در واقع، می‌توان گفت هنوز گردشگری در سال جدید شروع نشده است. هم‌زمان هم وزارت گردشگری بدون در نظر گرفتن معذوریت‌ها و تنگناهای موجود و بدون مشورت با صاحب‌نظران، ورودی مکان‌های گردشگری را از 30 تا 70 درصد افزایش قیمت داده است.» او با اظهار تاسف از اینکه ما سر قبری گریه می‌کنیم که مرده‌ای در آن نیست، یادآور شد: «در حال حاضر، ما به یک رکود وحشتناک در صنعت گردشگری دچاریم که اگر ادامه پیدا کند، ما را دوباره به شرایط دوران کرونا برمی‌گرداند که صنعت گردشگری به‌طور کامل تعطیل شده بود، زیرا اکنون هم کم از تعطیلی صفر نداریم. تورهای داخلی و تورهای سلامتی و گردشگری زیارتی کم و بیش اوضاع بهتری دارند، ولی گردشگری فرهنگی واقعاً اوضاع مساعدی ندارد.»

شفیعی‌شکیب با اشاره به اینکه با توجه به ظرفیت‌ها، در حوزه گردشگری سلامت هم در دوره رکود هستیم، گفت: «به‌دلیل پشت‌سر گذاشتن 8 سال جنگ، پزشکان و کادر درمان ما تجربه بسیار قابل توجهی را به‌دست آوردند، اما فقط تجربه و دانش پزشکان و قیمت پایین خدمات درمانی نمی‌تواند کارگشا باشد. رسانه‌های جمعی خارجی از توانایی تبلیغاتی بسیار بالایی برخوردارند و متحدانه علیه ایران خبرپراکنی می‌کنند و ما واقعاً نتوانستیم پا به‌پای آنها فعالیت کنیم و ظرفیت‌های کشورمان را آن‌طور که باید معرفی کنیم.»

او افزود: «ما باید در نمایشگاه‌های بین‌المللی فراوانی حضور داشته باشیم و از گروه‌های خارجی برای سفر به ایران دعوت کنیم ولی تا به حال توانایی مالی لازم برای این اقدامات نداشته‌ایم. پس با توجه به میزان توانمندی‌ها و فعالیت‌هایمان باید انتظار ورود گردشگر داشته باشیم.»

روزنه امیدی که بسته شد

اواخر پاییز سال گذشته بود که محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور تصویب‌نامه جلسه ۲۲ آذر ماه، هیئت‌وزیران در خصوص لغو یک‌طرفه روادید جهانگردی را به وزارتخانه‌های امور خارجه و میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ابلاغ کرد. این کشورها شامل روسیه (فقط به‌صورت گروهی)، امارات متحده عربی، بحرین، عربستان سعودی، قطر، کویت، لبنان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، تونس، موریتانی، تانزانیا، زیمبابوه، موریس، سیشل، اندونزی، برونئی دارالسلام، ژاپن، سنگاپور، کامبوج، مالزی، ویتنام، برزیل، پرو، کوبا، مکزیک، ونزوئلا، بوسنی و هرزگوین، صربستان، کرواسی، بلاروس و هند بودند.

اما وقتی از رئیس جامعه تورگردانان ایران درباره تاثیر مصوبه لغو یک‌طرفه روادید با 32 کشور پرسیدیم، شفیعی‌شکیب تصریح کرد: «من در ابتدا به این مصوبه امیدوار بودم، چون ما در آن زمان هنوز درگیری‌های اخیر را نداشتیم و لغو روادید در زمانی که اوضاع سیاسی داخلی و منطقه‌ای آرام باشد، قطعاً تاثیرگذار خواهد بود، ولی ما تا وقتی با دنیا سر جنگ داریم، در دنیا به روی ما بسته است و جهانیان نگاه خصم‌آلودی به ایران خواهند داشت. اکنون شرایط طوری است که حتی ایرانی‌های مقیم اروپا و آمریکا هم جرئت ندارند، به ایران بیایند چون ترسانده شده‌اند که اگر وارد ایران شوند، به‌عنوان گروگان گرفتار خواهند شد.»

او با اشاره به اینکه آژانس‌های خدمات مسافرتی توان بسیار محدودی دارند و نمی‌توانند این جو سنگین و تبلیغات منفی را از بین ببرند، گفت: «می‌طلبد که وزارت گردشگری، وزارت امور خارجه و سازمان صداوسیما که مسئولیت تبلیغات و رفع ایران‌هراسی را برعهده دارند، وارد میدان شوند و با اقدامات و تبلیغات گسترده چهره درستی از ایران و ایرانی به جهانیان نشان بدهند.»

رئیس جامعه تورگردانان با بیان اینکه پیش از حمله موشکی ایران به اسرائیل، ما چند گروه گردشگر از چین داشتیم که خود دولت چین به آنها گفت سریعاً برگردند و تور خود را نیمه کاره رها کنند، تصریح کرد: «تا زمانی که با دنیا به تفاهم نرسیم و دنیا نپذیرد که کشور امنی هستیم، نباید انتظار ورود گردشگر داشته باشیم.» او با یادآوری اینکه ما حدود 103 سال است که با کشور ترکیه معاهده لغو روادید داریم، خاطرنشان کرد: «با این حال، یک‌صدم گردشگری که ما به ترکیه می‌فرستیم، آنها به ایران گردشگر نمی‌فرستند، در حالی که به‌عنوان همسایه با ما مشکلی ندارند. مثلاً کسی که از آفریقا یا آسیای شرقی بخواهد به ایران بیاید باید پول بلیت هواپیمای زیادی بدهد ولی از ترکیه با خودروی شخصی یا بلیت هواپیمای 5 یا 6 میلیون تومانی می‌توانند به ایران بیایند.»

او تاکید کرد: «دولتمردان ما باید از آقای اردوغان بپرسند که ما سالی حداقل 3 یا 4 میلیون گردشگر به ترکیه می‌فرستیم، چرا شما توریست به ایران نمی‌فرستید؟! باید علت‌یابی شود که چرا حتی همسایه نزدیک ما با این همه مشابهت، تمایلی به بازدید از ایران ندارد، چه کردیم که همسایه ما پس از 103 سال لغو روادید به ایران سفر نمی‌کند؟»

رئیس جامعه تورگردانان ایران با اظهار تاسف از اینکه از آنها به‌دلیل «سیاه‌نمایی» گلایه می‌شود، تصریح کرد: «این در حالی است که ما در حد توان خود نهایت تلاشمان را به خرج می‌دهیم. به‌عنوان مثال، در سال گذشته، برای نخستین‌بار، پس از گذشت 103 سال از لغو روادید، اتحادیه گردشگری ایران با اتحادیه گردشگری ترکیه جلسه برگزار کردیم و با 47 آژانس هم به‌صورت رودررو گفت‌وگو داشتیم، لیست 123 توراپراتورهایشان را گرفتیم و در اختیار آژانس‌های ایرانی قرار دادیم ولی بعد از آن دیدار، با هر کدام تماس می‌گیریم، هر کدام وعده واهی می‌دهند که در آینده نزدیک توری به ایران می‌فرستیم. مرتب با آنها در تماس بودیم و این کاری بود که از دست ما برمی‌آید ولی آنها بیشتر تمایل دارند ما به ترکیه برویم تا اینکه خودشان به ایران بیایند.»

نه برنامه‌ریزی داریم، نه نیازسنجی

جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران و مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری هتل‌های پارس، در گفت‌وگو با ترابران، با بیان اینکه نوروز امسال نسبت به سال گذشته ضریب اشغال هتل‌ها کاهش شدیدی داشته است، گفت: «هتل‌ها در هفته اول نوروز 20 درصد و در هفته دوم نوروز 17 درصد نسبت به سال گذشته کاهش مسافر داشتند.»

او درباره دلایل عدم استقبال مسافران از هتل‌ها در نوروز امسال گفت: «عوامل مختلفی دخیل بودند از جمله تورم و وضعیت نابسامان اقتصادی مردم، هم‌زمانی با ماه مبارک رمضان و هشدارهای پی در پی هواشناسی نسبت به پدیده‌های جوی مانند سیل و…» حمزه‌زاده در واکنش به اعتراض فعالان گردشگری در خصوص افزایش چندبرابری قیمت هتل‌ها گفت: «آخرین افزایش قیمت هتل‌ها در پاییز سال 1402 بوده که هتل‌ها حدود 10 تا 30 درصد بسته به درجه کیفیت خدمات افزایش قیمت داشتند و ما در ایام نوروز هیچ افزایش قیمتی نداشتیم.»

او ادامه داد: «گاهی برخی هتل‌ها در ایام کم مسافر تا 40 و 50 درصد تخفیف می‌گذارند و وقتی فصل سفر شروع می‌شود، تخفیفات خود را برمی‌دارند؛ بنابراین به نظر می‌رسد که افزایش بی‌رویه 50 درصدی داشته‌اند؛ در حالی که افزایش نرخ هتل‌ها بر اساس مصوبه است.»

رئیس جامعه هتلداران با اشاره به تورم اقتصادی و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های هتلداری گفت: «اگر بخواهم مثالی برایتان بزنم، ما سه سال پیش، دم‌پایی یک‌بار مصرف را 500 تومان می‌خریدیم ولی الان 7500 قیمت دارد. در واقع، افزایش نرخ هتل‌ها در برابر افزایش قیمت‌ها رقم خاصی نیست.»

حمزه‌زاده درباره پیش‌بینی از شرایط هتل‌ها در سال پیش‌رو گفت: «هرچه وضعیت اقتصادی جامعه بدتر شود، مسافران هتل‌ها بیشتر کاهش پیدا می‌کند. مسائل و رویدادهای سیاسی که در منطقه روی می‌دهد هم بلافاصله روی گردشگری تاثیر دارد. در حال حاضر، توریست ما از آمریکا صفر شده و از اروپا به حداقل‌ترین حالت ممکن رسیده است که لطمه سنگینی به بدنه صنعت گردشگری کشور وارد کرده است.»

او با تاکید بر اینکه صنعت گردشگری در ارتباط مستقیم با بحران‌های سیاسی و چگونگی روابط ایران با کشورهای دیگر قرار داد، یادآور شد: «زمان می‌برد تا بتوانیم دوباره اعتماد گردشگران خارجی را برای سفر به ایران جلب کنیم و طولانی بودن این مدت به شیوه بازسازی تعاملات و ارتباطات بستگی دارد.»

او افزود: «در حال حاضر، عمده مسافران از کشورهای هم‌جوار مانند افغانستان، پاکستان و عراق هستند که بیشتر جنبه زیارتی دارد.»

یکی از مسائلی که در ایام برگزاری نمایشگاه اکسپو (بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد تجاری ایران برای ارتباط با بازارهای بین‌المللی) در بازه زمانی 8 تا 12 اردیبهشت‌ماه مطرح شده بود، کمبود اتاق هتل و دفع 600 تاجر بود زیرا بیش از ۲۶۰۰ نفر از ۸۰ کشور برای حضور در نمایشگاه ایران اکسپو و اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا ثبت نام کرده بودند، اما تنها ۲۰۰۰ نفر پذیرش شدند چون به‌دلیل محدودیت هتل‌های تهران، امکان میزبانی از این تعداد مهمان وجود نداشت.

رئیس جامعه هتلداران ایران درباره این مشکل کمبود هتل در پایتخت پاسخ داد: «متاسفانه ما براساس تقویم نمایشگاهی برنامه‌ریزی نداریم. اکثر همایش‌های بخش خصوصی و دولتی و همچنین نمایشگاه کتاب در اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود که باعث می‌شود در هتل‌های بزرگ با کمبود اتاق مواجه شویم. این در حالی است که در دنیا براساس تقویم نمایشگاهی در فصل‌هایی که گردشگر کمتر است نمایشگاه‌ها را برگزار می‌کنند یا چنین رویدادهایی در طی سال توزیع می‌شود، ضمن اینکه لازم نیست همه نمایشگاه‌ها در تهران برگزار شود، ما شهرهای توریستی دیگری هم داریم که نه لزوماً فقط در اردیبهشت ماه، بلکه در فصول مختلف می‌توانند برگزارکننده رویدادها باشند.»

او تاکید کرد: «در وضعیت رکود فعلی گردشگری در کشور هتل‌های موجود پاسخگو هستند اما در راستای سیاست توسعه گردشگری حتماً باید به‌سمت ساخت هتل‌های خوب برویم؛ کما اینکه اکنون در کل کشور حدود 500 هتل در حال ساخت هستند.»

حمزه‌زاده در پایان، با انتقاد از اینکه درباره برنامه ساخت هتل در کشور نیازسنجی نشده است، گفت: «یکی از مشکلات ما این است که وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به‌عنوان متولی بخش گردشگری تعیین نکرده است که در شهرها و استان‌های مختلف کشور به چه تعداد هتل و با چه رتبه‌هایی نیاز داریم؛ در حالی که باید مانند دیگر کشورها مطالعات نیازسنجی صورت بگیرد تا مثلاً بدانیم در غرب کشور به چه تعداد هتل در 5 یا 10 سال دیگر نیاز داریم ولی متاسفانه وزارت گردشگری در این زمینه هیچ اقدامی انجام نداده‌است.»

دوران شمشیربازی تمام شده است

ابراهیم پورفرج، بنیان‌گذار شرکت پاسارگارد تورز و رئیس پیشین جامعه تورگردانان ایران، در گفت‌وگو با ترابران، با اظهار تاسف از اینکه 4 یا 5 سال است که دیگر گردشگری به ایران نمی‌آید، گفت: «من به شخصه از 22 کشور اروپایی، مهمانانی را با بلیت هواپیما، هتل و پذیرایی کامل رایگان دعوت کردم، ولی کسی دعوت ما را نپذیرفت و هیچ‌کس حاضر به آمدن به ایران نبود؛ چون می‌گویند ایران خطرناک است و از شرایط ایران می‌ترسند و نگرانند که دستگیر شوند و از دولتشان در قبال آزاد کردنشان مبلغ زیادی گرفته شود. البته حرفشان چندان هم بیراه نیست و متاسفانه در این سال‌ها مواردی از این دست دیده شده است.»

او درباره تبعات عدم استقبال گردشگران از ایران گفت: «من که در روزگاری بیش از 100 کارمند در آژانس خود داشتم، امروز به زحمت بتوانم 10 کارمند را نگه دارم. تورهای ورودی که کاملاً قطع شده است، به جز تعدادی تورهای زیارتی. تورهای خروجی هم کم شده است، چون قبلاً با هزینه کم یک خانواده سفر می‌کردند، ولی اکنون با چندین برابر آن هزینه می‌توانند یک سفر کوتاه داشته باشند و توان اقتصادی مردم برای سفرهای خارجی هم بسیار محدود شده است.»

پورفرج که در سال 1368 جامعه تورگردانان را تاسیس کرده است، با بیان اینکه جامعه تورگردانان اکنون 300 عضو دارد، گفت: «متاسفانه اکنون همه اعضا به دلیل نیامدن تورهای خارجی بیکار هستند. چند سال باید بیکار بمانیم و معطل بنشینیم؟! تا کی باید فضای کشور ناآرام باشد؟ من اگر دفتر آژانسم را اجاره بدهم، درآمد بسیار بیشتری خواهم داشت ولی به کشورم علاقه‌مندم و دلم می‌خواهد تور وارد ایران کنم.»

او با بیان این‌که نحوه رفتار و گفتار مقامات عالی‌رتبه از جمله روسای جمهور در شکل‌گیری وجهه بین‌المللی کشور بسیار تاثیرگذار است، گفت: «من با اکثر روسای جمهور ایران ملاقات داشتم. شغل من سیاسی نیست، ولی گردشگری منوط به کیفیت روابط سیاسی است. در دوران آقای خاتمی که نظریه گفت‌وگوی تمدن‌ها مطرح شد، تصویر درخشانی از ایران در دنیا بازتاب پیدا کرد و با توجه به بهبود چهره ایران در جامعه بین‌المللی گردشگری ایران رونق بسیاری گرفت و حتی در ماه‌هایی مانند اردیبهشت و مهرماه ما با کمبود اتاق هتل هم مواجه می‌شدیم.»

پورفرج با اشاره به مشکلاتی که در دوره اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد داشتند، خاطرنشان کرد: «اما در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد وقتی ایشان ماجرای هولوکاست را انکار کرد، به‌نوعی به همه دنیا اعلام جنگ داده شد که از پیامدهای آن تعطیلی حدود 5 هزار شرکت خدمات مسافرتی بود. من به‌عنوان رئیس صنف در آن دوران اعتراضات بسیاری کردم و همین انتقادات باعث شد که به‌واسطه آقای مشایی، صحبت طولانی و صمیمانه‌ای با آقای احمدی‌نژاد داشته باشم. به او گفتم کار من گردشگری است و همه تلاش من برای معرفی تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران است ولی اگر جنگ شود، هیچ‌کاری نمی‌توانم انجام بدهم.»

پورفرج ادامه داد: «از احمدی‌نژاد کمک خواستم تا صنعت گردشگری را نجات بدهم و با طرح جامعه تورگردانان، از حدود 50 کشور خارجی، 10 شرکت بزرگ گردشگری‌شان را به ایران به همراه خبرنگاران دعوت کنیم. احمدی‌نژاد هم همکاری خوبی داشت و در سال 1387، ما مراسم بسیار چشمگیر و باشکوهی را در سالن اجلاس سران برگزار کردیم و از 42 کشور مهمان دعوت کردیم و شبکه‌های خبری بزرگ فرانسه، آلمان، ایتالیا و شبکه‌های خبری داخلی این مراسم را پوشش دادند. بعد از برگزاری این رویداد مجدداً شهرهای توریستی ما مانند اصفهان و شیراز مملو از گردشگر شد.»

پورفرج با تاکید بر اینکه اگر ایران‌هراسی ایجاد شده، از رفتار نادرست خودمان است، گفت: «در اولین اقدام باید اشتباه خودمان را بپذیریم، ما هر چه در فضای بین‌الملل بیان کنیم، جامعه جهانی روی آن حساب کرده و بر اساس همان گفته‌ها نحوه تعامل با ما را تعریف می‌کند. پس باید سنجیده‌تر و بر اساس منافع ملی وارد گفت‌وگو با کشورهای دیگر شویم.»

او ادامه داد: «در سال گذشته، تورهای‌ی از چین و روسیه به ایران آمدند اما اکنون دیگر آنها هم نمی‌آیند. به‌عنوان نمونه، در ابتدای سال، من یک گروه گردشگر از چین داشتم که کل تور را کنسل کردند. چرا ترکیه مملو از گردشگران روس و ملیت‌های دیگر است؟ چرا به ایران نمی‌آیند؟ معلوم است که دوستان چین و روس هم امنیت ایران را قبول ندارند. حتی از کشور تونس می‌خواستیم یک تور 40 نفره بیاوریم که بیشترشان سفر خود را کنسل کردند و فقط 10 نفر آمدند؛ در آخر به‌جای اینکه 20 درصد سود کنیم،  25 درصد ضرر کردیم!»

مدیرعامل پاسارگاد تورز با اشاره به اینکه لغو روادید حتی یک درصد هم روی ورود گردشگر به کشور تاثیر نداشته‌، یادآور شد: «مهمان‌های دولتی، اتباع کارگری و کارشناسان پروژه‌ها را نباید جزء گردشگران محسوب کرد چون آنها از ما پول می‌گیرند و به ما پول نمی‌دهند. توریست کسی است که در کشور ما هزینه کند و درآمدزایی داشته باشد. ما به کسی توریست می‌گوییم که در کشور ما خرج کند و برای مردم درآمدزایی داشته باشد. حتی اعرابی که از کشورهای همسایه برای زیارت به ایران می‌آیند، بعد از یک‌بار سفر دیگر از تورها و آژانس‌ها استفاده نمی‌کنند و خودشان به‌صورت شخصی و با خرج کمتر سفر می‌کنند.»

پورفرج با بیان اینکه اکنون آقای ضرغامی خودش باید دنبال فعالان باتجربه باشد و از آنها چاره‌جویی کند، گفت: «با توجه به تجربه خوبی که در دوران آقای احمدی‌نژاد در برگزاری آن مراسم داشتیم، پیشنهاد من به آقای ضرغامی این است که طی رویدادی از 100 کشور خارجی دعوت کنیم که حداقل از 50 کشور دعوت ما را بپذیرند. وقتی از 50 کشور مهمان داشته باشیم و مهربانی و پذیرایی گرم ایرانیان را ببینند، می‌توانیم نگاه منفی به ایران را تغییر دهیم و از ترس و واهمه‌ای که نسبت به حضور در ایران وجود دارد، کم کنیم.»

او ادامه داد: «شاید دو سه ماه دیگر شرایط کشور بهتر شود و ما بتوانیم برای فروردین ماه سال دیگر برنامه‌ریزی کنیم چون کشورهای دیگر مانند ما بیکار ننشسته‌اند و از الان برای 6 ماه آینده، برنامه ورودی و خروجی دارند. اگر بودجه‌ای در اختیارمان بگذارند، فعالان گردشگری هر کدام قابلیت‌ها و ارتباطاتی دارند که با هم‌افزایی ظرفیت‌ها می‌توانیم گردشگران و تجار را به ایران دعوت کنیم و تحولی در این رکود ایجاد کنیم؛ به هر حال، ما آماده همکاری با دولت هستیم.»