یک کارشناس ارزیاب حوزه کیفیت خدمات تسهیلات گردشگری کشور، کشورهای همجوار قطر اعم از بحرین، عمان و امارات از لحاظ زیرساخت‌های گردشگری به مراتب بسیار بهتر و بالاتر از ایران هستند، گفت؛ «نه‌تنها ما هیچ یک از امکانات حمل‌ونقلی و گردشگری لازم برای ارائه خدمات به گردشگران جام‌جهانی را نداریم بلکه هیچ اقدام اصلاحی هم انجام ندادیم. »
فرخ میرشاهزاده، کارشناس ارزیاب حوزه کیفیت خدمات تسهیلات گردشگری کشور در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران درباره فرصت‌های گردشگری جام‌جهانی قطر برای ایران، اظهار کرد: «رویداد مهمی مثل جام‌جهانی حداقل از 4سال قبل نیاز به برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت‌ها و فرصت‌های ناشی از آن دارد، در حالی‌که ایران حدودا از 2 سال قبل با اقدامات هیجانی به صرافت آن افتاد.»
او با بیان اینکه اقدامات هیجانی هرگز بازده مثبتی ندارد، ادامه داد: «دیرکرد ایران برای بهره‌گیری از فرصت گردشگری و اقتصادی جام‌جهانی و همچنین بلندپروازی‌های بی‌برنامه و شعارگونه باعث شد تا امروز هیچ جایگاه قابل ملاحظه‌ای در این رویداد مهم نداشته باشیم.»
این کارشناس گردشگری، شعارهای مسئولان برای پذیرایی از گردشگران ورزشی و بهره‌گیری اقتصادی از ایام جام‌جهانی را ناکام خواند و گفت: «سنگ بزرگ نشانه نزدن است.»
خودبزرگ بینی کار دستمان داد
میرشاهزاده با انتقاد از حرف مسئولان مبنی بر پذیرایی از گردشگران ورزشی، عنوان کرد: «باتوجه به اینکه خواست گردشگر به تناسب نوع گردشگری متفاوت بوده و گردشگران ورزشی جزء توریست‌های هیجانی با خواسته‌های بسیار فراتر از توان و قابلیت‌های کشور ما هستند، می‌توان گفت که ایران در حال حاضر ظرفیت پذیرش گردشگران ورزشی را ندارد اما مسئولان ظاهرا شناختی نسبت به این مقوله مهم ندارند.»
او توضیح داد: «گردشگر ورزشی نیازمند شور و هیجان، جشن و پایکوبی و همچنین جوش و خروش خاص خود است، لذا این نیاز به هیچ‌وجه با ساختار فرهنگی کشور و زیرساخت‌های موجود در ایران سازگار نیست اما برخی مسئولان بدون توجه به امکانات موجود و حتی نیازهای گردشگران، وعده‌های مبنی بر پذیرش گردشگران جام‌جهانی را دادند حال آن که امروز شاهدیم که نه تنها زیرساخت‌ها فراهم نبود بلکه هیچ تلاشی هم برای زمینه‌سازی تحقق چنین وعده‌هایی انجام نشد.»
به گفته میرشاهزاده، مسئولان در حالی از امکانات اقامتی و گردشگری خوب و مناسب در جزیره کیش برای پذیرایی از گردشگران جام‌جهانی گفتند که این امکانات حتی در مقایسه با کشورهای دوست و همسایه هم اصلا قابل قبول نیست.
او گفت: «کشورهای همجوار قطر اعم از بحرین، عمان و امارات از لحاظ زیرساخت‌های گردشگری و امکانات به مراتب بسیار بهتر و بالاتر از ایران هستند و امکان ارائه خدمات بسیار خوبی را برای گردشگران دارند، علاوه بر آن دسترسی این کشورها به مرز زمینی قطر به‌عنوان مرکز اجرای رویداد جام‌جهانی بسیار راحت و آسان است.»
ایران، مقصد بازنشستگان
کارشناس ارزیاب حوزه کیفیت خدمات تسهیلات گردشگری کشور با اشاره به اینکه ارتباط ایران با قطر از مسیرهای آبی یا هوایی امکان‌پذیر است، اضافه کرد: «امکانات هوایی ایران که نیازی به توضیح و تفسیر ندارد و با شرایط موجود ما خدمات حمل‌ونقل هوایی مناسب نداشته و امکان تامین هم نداریم.»
او در ادامه افزود: «تجهیزات موجود کشور در حوزه مرزهای آبی به قدری پیشرفته نیست که خدمات رفاهی و گردشگری مناسبی را به مسافران جام‌جهانی ارائه کند.»
میرشاهزاده تصریح کرد: «ایران در سال‌های اخیر بیشتر پذیرای مهمانان میانسال و یا کهنسال با میانگین سنی بیش از 50 سال در عرصه بازار گردشگری بوده و حالا که صحبت از گردشگران جوان در رنج سنی 18 تا 40 سال است، باید به تفاوت خواسته‌ها و الگوی نگاه این قشر توجه میشد که نشد.»
قصه تکراری وعده‌های توخالی
کارشناس ارزیاب حوزه کیفیت خدمات تسهیلات گردشگری کشور گفت؛ «ما هیچ یک از امکانات حمل‌ونقلی و گردشگری لازم برای ارائه خدمات به گردشگران جام‌جهانی را نداریم و در دو سال اخیر هم باوجود اعلام آمادگی برخی مسئولان برای پذیرش این مسافران، هیچ اقدام اصلاحی برای فراهم‌سازی بسترهای مقدماتی پذیرش مسافر انجام نشده است و بازهم قصه تکراری وعده‌های توخالی تکرار شد. »
او با اشاره به قرارداد قطر با کشتی‌های کروز خدماتی – گردشگری برای جبران خلاء ظرفیت اقامتی، اذعان کرد: «این اقدام قطر در دقیقه نود، شوک روانی زیادی برای بازار گردشگری و اقامتی ایران ایجاد کرد اما این نوآوری خلاقانه در دنیای گردشگری منطقه برای نخستین بار بود که خدمات لازم در یک کشتی تفریحی به توریست‌های جام‌جهانی ارائه می‌شود.»
میرشاهزاده از برپایی کمپ‌های کویری در قطر خبرداد و گفت: «ارائه بسیاری از این خدمات تفریحی و گردشگری در ایران هم با برنامه‌ریزی مناسب در زمان درست و همت مسئولان امکان‌پذیر بود اما برخی از عوامل دست‌وپاگیر اعم از مسائل فرهنگی و همچنین بی‌توجهی مسئولان مربوطه مانع پذیرش گردشگر خارجی به ویژه در حوزه ورزشی و استفاده از این فرصت پیش آمده شد.»
دلالی بلیت جام‌جهانی، تنها کاری که انجام شد
او تنها کار مفید انجام شده را دریافت حدود 6 هزار بلیت حضور در مسابقات جام‌جهانی دانست و یادآور شد: «هرچند که این میزان بلیت اصلا قابل‌توجه نیست اما متاسفانه همین تعداد هم منجر به دلالی شد و این نوع بلیت فروشی هیچ عایدی برای اقتصاد صنعت گردشگری نداشت.»
میرشاهزاده عنوان کرد: «فروش درست و با برنامه‌ریزی بلیت‌های جام‌جهانی می‌توانست شرایطی برای گردشگر مقصد قطر ایجاد کند که با یک پرواز مستقیم به کیش یا قشم رفته و از آنجا با پرواز دیگر یا کشتی تفریحی به مقصد برسد و در چنین شرایطی کیش هاب گردشگری برای گردشگران ترانزیتی میشد که با توقف کوتاهی به قطر می‌رقتند اما چنین اتفاقی هم نیافتاد.»
رویاهای تخیلی به واقعیت بدل نمی‌شود
این کارشناس گردشگری اظهار کرد: «پس از ناکامی در حوزه گردشگری، برخی مسئولان اعلام آمادگی کردند که هاب ورود پروازهای خارجی به کشور قطر باشیم؛ در حالی‌که قیاس فرودگاه‌های قطر با فرودگاه جزیره کیش مع‌الفارق است و سامان‌دهی سفرهای پراتراکم و حجیم هوایی در چنین شرایطی تقریبا غیرممکن است.»
او ایجاد کمپ ورزشی برای گردشگران را از دیگر اظهارات عجیب برخی افراد خواند و ادامه داد: «باتوجه به قوانین فیفا، شرکت‌کنندگان در مسابقات ورزشی امکان اقامت موقف و یا برپایی کمپ را ندارند و اعلام چنین اظهاراتی نشان از بی‌اطلاعی دوستان از حداقل قوانین مربوط به چنین رویدادی است؛ بنابراین می‌توان گفت به طور کلی نادانسته وارد بازی‌های هیجانی شدیم که هیچ اثری جز یکسری وعده پوچ و بی‌منطق نداشت در حالی‌که شاید با برنامه‌ریزی درست براساس شرایط و امکانات موجود، می‌توانستیم از این فرصت جهانی بهره مناسبی در جهت منافع کشور داشته باشیم.»
این فعال صنفی جزیره کیش را مقصد مرده دانست و افزود: «در گذشته کیش به عنوان یک مقصد خرید برای گردشگران بود اما امروزه کاربری مشخصی ندارد و می‌توان گفت که کیش مقصد مرده‌ای است که به راحتی قابل احیا نیست و متاسفانه با برنامه‌ریزی‌های هیجانی جایگاه خود را از دست داده و می‌دهد.»
بهتر بود واقع‌بین باشیم
او با تاکید بر اینکه بهره‌مندی از فرصت بین‌المللی جام‌جهانی نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت و عملیات کارشناسی شده و درستی دارد، اضافه کرد: «نه تنها برنامه‌ریزی بلندمدتی نداشتیم بلکه حتی از دوسال قبل هم که با شعارهای هیجانی شوق استفاده از این رویداد را داشتیم، هیچ حرکت ملموس و متمرکزی انجام نشد، این در حالی بود که همگی می‌دانیم موانع فرهنگی موجود در کشور با گردشگری ورزشی سازگار نیست و شروع چنین گردشگری در کشور نیاز به بسترسازی داشته و دارد.»
میرشاهزاده در ادامه با اشاره به صحبت‌های برخی مسئولان مبنی بر استفاده از کشتی کروز برای ارائه خدمات گردشگری در جنوب کشور، اظهار کرد: «کشور ما هیچ کشتی کروزی ندارد و حتی با فرض اجاره کردن کروز، امکان ارائه خدمات داخلی کشتی را به دلیل موانع موجود در کشور نداشتیم و نمی‌توان در کشتی کروز با حاکم‌کردن فلسفه فکری داخلی، خدمات خسته‌کننده‌ای را ارائه کنیم.»
او ادامه داد: «باتوجه به اینکه هیچ جاذبه گردشگری روی دریا در طولانی مدت وجود ندارد، خدمات روی کشتی باید ایجاد جاذبه و کشش برای مخاطبین داشته باشد و از مهمترین عوامل اثر گذار بر آن کیفیت بسیار بالای غذا و نوشیدنی‌ها و همچنین سایر خدمات هتل‌داری و میهمان‌نوازی است که باتوجه به محدودیت‌های فرهنگی ایران واقعیت امر با گفته‌های مسئولان کاملا مغایر است، علاوه بر آن در کشور ما اسکله‌ای برای پهلوگیری کشتی کروز هم وجود ندارد.»
تلخ اما واقعی!
میرشاهزاده معتقد است که باوجود همه کمبودها و محدودیت‌های موجود در کشور، همواره نگرش حاکم بر حوزه گردشگری، جذب گردشگر خارجی بوده و همین تفکر منجر به مغفول ماندن بازار داخلی شده، در حالی‌که گردشگر داخلی بهترین عامل گردش نقدینگی در کشور است.
این کارشناس ارزیاب حوزه کیفیت خدمات تسهیلات گردشگری کشور یادآور شد: «رونق گردشگری داخلی به خودی خود کشش‌پذیری و جاذبه یک مقصد را برای سایر گردشگران افزایش می‌دهد و در چنین شرایطی به تدریج به واسطه تبلیغ فرد به فرد، گردشگر خارجی هم مشتاق به دیدار و کشف جاذبه‌های آن می‌شود.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «به نظر می‌رسد در شرایط فعلی بهترین اقدام سرمایه‌گذاری و تمرکز بر گردشگری داخلی است چراکه این حوزه نیازمند استفاده و بهره‌گیری از داشته‌های موجود را دارد و قصور و کوتاهی را نمی‌توان با بهانه‌هایی مثل تحریم توجیه کرد.»
