مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با اشاره به مشکلات پیش آمده برای کامیون‌ها در پایانه مرزی آستارا، گفت: «50 درصد تردد مربوط به داخل ایران و 50 درصد مربوط به آذربایجان است که بعد از اتفاقات اخیر سفارت آذربایجان در ایران، نمی‌توان کاری کرد فقط امیدواریم که وضع بدتر نشود.»
جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیتی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران، مشکل ترافیکی مرز آستارا را مربوط به بحث ظرف و مظروف دانست و گفت: «پایانه آستارا جز قدیمی‌ترین پایانه‌های مرزی کشور است و باتوجه به توسعه شهری آستارا در دهه‌های اخیر، تقریبا بافت شهری محوطه پایانه مرزی را احاطه کرده و امکان توسعه ندارد.»
او با بیان اینکه 50 درصد تردد مربوط به داخل ایران و 50 درصد پذیرش مربوط به کشور آذربایجان است، گفت: «برای بهبود معطلی مربوط به طرف آذری با شرایط کنونی و بعد از اتفاقات اخیر سفارت این کشور، نمی‌توان کاری کرد و امیدواریم که وضع بدتر نشود.»
هدایتی خاطرنشان کرد: «در شرایط کنونی و با این وضعیت حتی اگر همه فرآیند خروج در داخل ایران هم تسهیل شود، به دلیل تعلل طرف آذری در پذیرش دچار مشکل خواهیم بود.»
همه عوامل دست به دست هم دادند
او گنجایش محدود مرز آستارا، تداخل این پایانه با ترافیک شهری و زندگی مردم، روند افزایش تقاضا برای تردد از این پایانه در 5 سال اخیر را از جمله علل ایجاد ترافیک کنونی در این مرز برشمرد و تصریح کرد: «تفاهم‌نامه تجاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به دلیل معافیت‌های تجاری این قرارداد منجر به افزایش صادرات ما با این منطقه شده است، از طرف دیگر محدودیت‌های ترددی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین هم مزیدی برعلت افزایش تقاضا در این مسیر شده به طوری که در 10 ماه گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 250 درصد افزایش ترانزیت در این مسیر داشته‌ایم.»
مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ادامه داد: «با وجود دلایل ذکر شده، هر سال از تاریخ 15 آبان پیک ترافیکی صادرات محصولات کشاورزی از مرز آستارا آغاز می‌شود و همه این موارد منجر شده تا امروز شاهد تقاضای بسیار زیاد تردد در این مسیر و ایجاد صف‌های طولانی باشیم.»
هدایتی افزود: «برخی از اتفاقات اعم از جنگ روسیه و اوکراین و کاهش ارزش ریال که تاثیر به‌سزایی در افزایش تردد و صادرات داشته غیرقابل پیش‌بینی بودند.»
تردد در مرز آستارا بیش از حد انتظار بود
او در ادامه بیان کرد: «هر سال در این مقطع معمولا ما پیک صادرات داریم و این مسئله قابل پیش‌بینی بود که براساس آن برنامه‌ریزی‌های انجام شده بود اما تقاضا در این پایانه بسیار بیش از حد انتظار است.»
به گفته هدایتی؛ براساس آمار میزان تردد ما از مرز در دوماه اخیر نسبت به سال 98 که قبل از شیوع کرونا بوده، 60 درصد و نسبت به سال قبل حدود 20 درصد افزایش داشته؛ لذا از ظرفیت موجود تا امکان استفاده شده و تقاضا بیش از ظرفیت بوده است.
او درباره طرح‌های توسعه‌ای آستارا، خاطرنشان کرد: «بخشی از طرح‌های توسعه‌ای اعم از بزرگراهی که به صورت کنارگذر آستارا به اردبیل و ایجاد پایانه ریلی در این منطقه اجرا شده‌اند؛ از طرف دیگر برای خروج پایانه مرزی از داخل شهر هم مصوباتی در چند سال گذشته، شورای ساماندهی مبادی ورودی و خروجی ارائه شده و در حال حاضر پل مرزی مشترک با آذربایجان در منطقه باغ سیروس در دست اقدام است که احتمالا تا آخر سال آماده بهره‌برداری می‌شود.»
مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای افزود: «پل مرزی این منطقه برای 70 سال قبل است و هرچند یکسری محدودیت دارد اما با همین پل حدود 750 تردد در روز هم تجربه شده و امروز برای نزدیک شدن به همین اعداد، از اواخر مرداد و شهریورماه سال جاری، آسیب‌شناسی درباره وضعیت آستارا انجام شده که مهم‌ترین آن‌ها ایجاد هماهنگی و افزایش ظرفیت عبوردهی با وضعیت موجود است.»
کارشکنی‌های گمرک
او تاکید کرد: «وقتی امکان توسعه زیرساخت نداریم، باید فرآیندها را به قدری تسهیل و تسریع کنیم که پاسخگوی تقاضاهای موجود باشیم.»
هدایتی افزود: «هرچند که مسئله آستارا در روزهای اخیر بسیار رسانه‌ای شده اما این واقعیت همه مرزهای ما است.»
او با انتقاد از ایجاد گره‌های ترافیکی داخل محوطه گمرکی و اشغال بخشی از فضا، عنوان کرد: «با گذشت حدود 4 سال هنوز پیمانکار پروژه را تکمیل نکرده و با ایجاد محدودیت در ورود، گاهی ماشین‌ها برای ورود به ایکس‌ری، باید چند دور اضافه بچرخند که همین امر هم منجر به ایجاد ترافیک می‌شود.»
مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای درباره کارکرد گمرک، گفت: «پیشنهاد ما برای گمرک افزایش ساعت کاری و همچنین افزایش نیروی ارزیاب حداقل در مقطع پیک تردد بود که حتی اگر کار را 24 ساعته انجام نمی‌دهند، حداقل تا ساعت 12 شب فرآیند گمرکی انجام شود، براساس مکاتبات انجام شده در این زمینه گمرک هم به ما قول همکاری داده اما رانندگان و شرکت‌ها اذعان دارند که هنوز خدمات گمرکی شبانه‌روزی نیست.»
