در آمریکا در آستانه اجرای نسل پنجم اینترنت بی‌سیم همراه یا5G اختلاف بر سر خطرات این فناوری در حوزه ایمنی پرواز بالا گرفته و در پی نگرانی‌های ایجاد شده درباره ایمنی اینترنت 5G و هشدارهای اداره هوانوردی فدرال آمریکا مبنی بر اینکه استفاده از نسل پنجم شبکه تلفن همراه می‌تواند منجر به اختلال در پروازها به‌ویژه مدل ۷۷۷ بوئینگ شود، برخی کشورها پروازهای خود را به مقصد آمریکا لغو کردند. البته شرکت‌های هواپیمایی، رویکردهای متفاوتی را در برابر بحران ایجاد شده در پیش گرفته‌اند از تصمیم خطوط هوایی امارات برای کاهش پروازها به مقصد آمریکا گرفته تا اعلام چند شرکت هواپیمایی مانند خطوط هوایی ژاپن، ایر ایندیا و بریتیش‌ایرویز مبنی بر استفاده از هواپیماهایی غیر از مدل بوئینگ ۷۷۷؛ در این میان ایرفرانس همچنان قصد دارد به پروازهای بوئینگ ۷۷۷ خود به فرودگاه‌های آمریکا ادامه دهد.
در حالی که دو شرکت بزرگ سازنده هواپیما، یعنی ایرباس و بوئینگ حدود دو ماه پیش، در اطلاعیه مشترکی نگرانی خود را در زمینه این سرویس مخابراتی مطرح و خواستار به نعویق افتادن استفاده از امواج 5G به دلیل نگرانی‌های امنیتی شدند، مدیران بوئینگ اعلام کرده‌اند که با شرکت‌های هواپیمایی، اداره فدرال هوانوردی آمریکا و سایرین برای یافتن یک راه‌حل مناسب همکاری خواهند کرد تا به همه هواپیماها اجازه دهد با وجود نسل پنجم شبکه تلفن همراه، به طور ایمن پرواز کنند؛ این در حالی است که دو شرکتVerizon و AT&T که ارائه‌کننده این خدمات در آمریکا هستند، معتقدند تجهیزات آنها با تجهیزات الکترونیکی هواپیما تداخلی نخواهد داشت.
به گزارش ماهنامه ترابران، نسل پنجم تلفن همراه در سایر کشورها نیز وجود دارد اما تفاوت‌های کلیدی در نحوه عملکرد شبکه آمریکا می‌تواند احتمال ایجاد مشکل برای خطوط هوایی را افزایش دهد؛ حال ببینیم تهدید تلفن های 5G برای پروازها تا چه حد جدی است؟
شبکه جدید 5G از بخشی از طیف رادیویی استفاده می‌کند که نزدیک به طیف استفاده شده توسط ارتفاع سنج‌های رادیویی است که ارتفاع هواپیما را از سطح زمین اندازه‌گیری می‌کند؛ اما کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده که بین فرکانس 5G و فرکانس استفاده از ارتفاع‌سنج‌ها حدفاصلی تعیین می‌کند، بر این نظر است که می‌توان از 5G به طور ایمن در مجاورت ترافیک هوایی استفاده کرد.
رئیس کمیسیون ارتباطات فدرال در بیانیه‌ای اعلام کرده که استفاده از نسل پنجم شبکه تلفن همراه در ایالات متحده با وجود فناوری‌های هوانوردی در این کشور مشکلی ایجاد نمی‌کند، با این حال اداره فدرال هوانوردی مایل است تا بررسی‌های ایمنی بیشتری انجام دهد. این نهاد اعلام کرده که به هواپیماهای دارای ارتفاع‌سنج دقیق و قابل اعتماد اجازه می‌دهد تا در اطراف شبکه 5G پرواز کنند، اما هواپیماهایی با ارتفاع سنج‌های قدیمی‌تر اجازه فرود در شرایط کم دید را نخواهند داشت.
در عین حال، شرکت‌های مخابراتی در آمریکا توافق کرده‌اند که تا زمان چاره اندیشی‌های لازم، گسترش خدمات 5G در اطراف تعدادی از فرودگاه‌ها را متوقف کنند.
5G چیست و چطور می‌تواند باعث اختلال در پروازها شود؟
5G نسل جدید اینترنت شبکه موبایل است. این شبکه به مردم امکان می‌دهد اطلاعات خود را بسیار سریع‌تر بارگذاری و دانلود کنند و همین‌طور دستگاه‌های بیشتری می‌توانند به شکل هم‌زمان به آن دسترسی داشته باشند، اما رسیدن به این اهداف، به امواج رادیویی بیشتری نیاز دارد. در ایالات‌متحده فرکانس‌های رادیویی که برای اینترنت 5G مورد استفاده قرار می‌گیرند، طیفی از امواج هستند که به نام باند سی شناخته می‌شوند و به فرکانس‌هایی که ارتفاع‌سنج‌های رادیویی هواپیماها استفاده می‌کنند، نزدیک هستند؛ حالا نگرانی از این است که امواج شبکه 5G ممکن است باعث اختلال در کار این دستگاه‌ها شود و برای فرود هواپیماها خطر ایجاد کند
. این خطر چقدر برای هواپیماها جدی است؟ باید گفت که خطر تداخل این امواج می‌تواند بسیار جدی باشد.
در اواخر سال ۲۰۲۰، RTCA- سازمانی در ایالات‌متحده که راهنمای فنی برای پروازها تهیه می‌کند – گزارشی منتشر کرد و در آن هشدار داد استفاده از 5G بدون برنامه‌ریزی و آماده‌سازی لازم، ممکن است مشکلات فنی فاجعه‌آمیز و خسارت جانی فراوانی به دنبال داشته باشد. این در حالی است که اخیرا سازمان نظارت هوایی ایالات‌متحده هم هشدار داد تداخل امواج 5G می‌تواند مشکلات مختلفی در سیستم‌های داخل کابین هواپیمای بوئینگ ۷۸۷ دریم لاینر ایجاد کند؛ نکته اینجاست که هواپیماها در شرایطی که احتمال تداخل جدی امواج رادیویی وجود داشته باشد اجازه ندارند از ارتفاع‌سنج استفاده کنند و همین محدودیت، فرود بعضی از هواپیماها را مخصوصا در شرایط نامناسب جوی دچار مشکل خواهد کرد.
به همین دلیل مدیران ارشد ۱۰ شرکت بزرگ هوایی در آمریکا از جمله امریکن ایرلاینز، دلتا ایرلاینز و یونایتد ایرلاینز طی نامه‌ای خطاب به وزیر حمل‌ونقل، رئیس اداره هواپیمایی فدرال، رئیس کمیسیون ارتباطات فدرال و مدیر شورای ملی اقتصاد آمریکا، هشدار داده‌اند این شرایط می‌تواند به تاخیر یا لغو بیش از ۱۰۰۰ پرواز در شرایط بد جوی منجر شود و این یعنی «بخش وسیعی از مسافرت و حمل‌ونقل عمومی مختل خواهد شد.»
مدیر یونایتد ایرلاینز در جلسه‌ای به همین منظور در سنای آمریکا برگزار شده بود، تاکید کرد برنامه‌‌های ارائه شده از سوی شرکت‌های مخابراتی برای استفاده از باند متوسط برای خدمات نسل جدید اینترنت 5G «بزرگ‌ترین و مخرب‌ترین مشکلی» است که خطوط هوایی با آن روبه‌رو هستند.»
آیا در کشورهای دیگر هم چنین نگرانی‌هایی وجود دارد؟
در کشورهای دیگر نگرانی‌ها در حد ایالات‌متحده نیست؛ چراکه شیوه‌ای که 5G در کشورهای مختلف راه‌اندازی شده، باهم متفاوت است؛ به‌عنوان مثال در اتحادیه اروپا شبکه‌های اینترنت موبایل در فرکانس پایین‌تری نسبت به فرکانسی که شرکت‌های آمریکایی در نظر گرفته‌اند، فعالیت می‌کنند (دکل‌های 5G می‌توانند با انرژی کمتر هم کار کنند) و همین احتمال تداخل امواج را کاهش می‌دهد. با این وجود، بعضی کشورها تصمیم دارند قدم‌های احتیاط‌آمیزی برای جلوگیری از خطرهای احتمالی بردارند. در فرانسه، محدوده مشخصی به نام محدوده امن در اطراف فرودگاه‌ها در نظر گرفته شده است و شبکه‌های 5G اجازه فعالیت در این محدوده ندارند. علاوه بر این، سر آنتن‌ها باید پایین‌تر قرار بگیرد تا احتمال تداخل امواج کم شود.
در سوئیس نیز آنتن‌های شبکه تلفن‌های همراه نسل پنجم در کنار فرودگاه‌های زوریخ و ژنو قرار دارند. این خدمات تقریبا سه سال است که در سوئیس وجود دارد، اما در اروپا و سوئیس، فرکانس این تلفن‌ها بین 3/4 تا 3/8 گیگاهرتز است و کارشناسان می‌گویند این می‌تواند تا حدودی ضریب ایمنی بزرگتری برای سیستم ارتفاع‌سنج هواپیماها ایجاد کند. با این حال هنوز نمی‌توان خطر شبکه‌های نسل پنجم تلفن همراه را – نه در سوئیس و نه در هیچ جای دیگری- کاملا منتفی دانست؛ هرچند سخنگوی دفتر فدرال هوانوردی غیرنظامی شهر بازل در این باره می‌گوید: «ما هنوز هیچ داده و اطلاعات قابل اعتمادی مبنی بر اینکه 5G بر سیستم‌های کابین خلبان هواپیما تأثیر بگذارد، نداشته‌ایم.»
نهادهای نظارتی تا اینجا چندین قدم برای حل این مشکل برداشته‌اند. سازمان نظارت هوایی ایالات‌متحده، برای ۵۰ فرودگاه محدوده‌های امن موقت تعیین کرده است و سرویس‌دهندگان 5G باید در این محدوده‌ها، فعالیت خود را محدود کنند، اما این محدوده‌ها ازآنچه در فرانسه تعیین شده است، بسیار کوچک‌تر هستند و در ضمن دکل‌های آمریکایی امواج را با قدرت بیشتری پخش می‌کنند. شرکت‌های مخابراتی آمریکایی در حال حاضر به دنبال ارتفاع‌سنج‌هایی هستند که بتوانند با امنیت کامل در محدوده‌هایی که احتمال تداخل امواج 5G وجود دارد کار کنند. این ارتفاع‌سنج‌ها با ارتفاع‌سنج‌های قدیمی که قابل‌اطمینان نیستند تعویض خواهند شد.
آنها همچنین می‌خواهند در فرودگاه‌هایی که امکان استفاده از سیستم GPS در آنها وجود دارد، از هواپیماها بخواهند به‌جای استفاده از ارتفاع‌سنج داخل هواپیما از GPS استفاده کنند، اما شرکت‌های هواپیمایی اصرار می‌کنند هیچ‌کدام از این روش‌ها کافی نیستند. به نظر این شرکت‌ها امواج 5G نباید در محدوده دو مایلی (3/2 کیلومتری) اطراف فرودگاه‌ها اجازه فعالیت داشته باشند.
شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات 5G چه می‌گویند؟
شرکت ورایزن و AT&T توافق کرده‌اند که موقتا شروع فعالیت 5G را در اطراف بعضی از فرودگاه‌ها متوقف کنند، بنابراین تا وقتی راه‌حل قطعی پیدا نشده، بعضی از دکل‌ها روشن نخواهند شد. البته جو بایدن اعلام کرده این تاخیر فقط شامل ۱۰ درصد دکل‌های شبکه 5G می‌شود.
شرکت‌های ارائه‌دهنده 5G تا به حال شروع فعالیت خود را دو بار به تاخیر انداخته‌اند و حالا با طرح ایجاد منطقه امن هم موافقت کرده‌اند. البته هر دو شرکت نارضایتی خود را از این تاخیر که در لحظه آخر اعمال شد ابراز کرده‌اند؛ چراکه نهادهای نظارتی دو سال فرصت داشتند برای شروع فعالیت شبکه 5G برنامه‌ریزی کنند.
در بیانیه شرکت AT&T آمده است: «ما از ناتوانی سازمان هواپیمایی فدرال آمریکا برای انجام کاری که تا کنون ۴۰ کشور دیگر انجام داده‌اند ناخرسندیم و از این سازمان می‌خواهیم هرچه سریع‌تر از آغاز به کار ایمن شبکه 5G بدون ایجاد اختلال در خدمات هوانوردی اطمینان حاصل کند.»
ماه گذشته سازمان CTIA که شرکت‌های خدمات اینترنت بی‌سیم آمریکا را نمایندگی می‌کند، ایرلاین‌ها را به وحشت‌پراکنی متهم کرد و هشدار داد تاخیر در فعال‌سازی کامل 5G می‌تواند آسیب‌های اقتصادی بزرگی به دنبال داشته باشد. به گفته مدیر این سازمان «تعویق یک ساله این طرح ۵۰ میلیارد دلار از رشد اقتصادی کم می‌کند؛ آن هم زمانی که آمریکا پس از شیوع کرونا در صدد بازسازی اقتصادی است.»
باید دید در ماه‌های آینده مشکل شرکت‌های هواپبمایی آمریکایی و نیز ایرلاین‌هایی که قصد پرواز به شهرهای آمریکا را دارند با اینترنت پرسرعت 5G چگونه حل خواهد شد.
