دولت آلمان طی سال‌های گذشته، علی‌رغم فراز و نشیبی که در مذاکرات برجامی وجود داشت، همواره سیاست نرم و متعادلی در رابطه با ایران داشته و یکی از شرکای اصلی تجاری ایران محسوب می‌شد، اما بعد از حضور جمعیت عظیمی از ایرانیان مقیم خارج از کشور در برلین در حمایت از اعتراضات داخلی، مناسبات آلمان با ایران چرخش 180 درجه‌ای پیدا کرد و آلمان به پیشروترین کشور اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران تبدیل شد تا آنجا که صدور ضمانت‌های صادراتی برای ایران را رسماً تعلیق کرد، اما اعمال این رویکرد جدید تاکنون چه تبعاتی ار جمله در بخش حمل‌ونقل داشته است، این سوالی است که از دو شرکت ایرانی در آلمان پرسیدیم. فارغ از نگرانی‌هایی که درباره آینده وجود دارد، پاسخ مدیران هر دو شرکت یکی بود: «تا به حال، هیچ شرکت آلمانی به دلیل حوادث داخلی ایران ارتباطش را با ما قطع نکرده است.»
قربان قربانی، مدیرعامل شرکت شهاب ترابر آریا، درباره پیامدهای تعلیق روابط تجاری آلمان با ایران به خبرنگار ترابران توضیح داد: «تاثیر تیره‌و‌تار شدن روابط ایران و آلمان در افکار عمومی بحث دیگری است ولی تاکنون این اخبار هیچ‌گونه تغییری در روند فعالیت شرکت‌های ایرانی در آلمان ایجاد نکرده است زیرا بسیاری از شرکت‌های آلمانی در حوزه کالاهای عمومی ارتباط مستقیمی با ایران ندارد که این تعلیق اختلالی ایجاد کند. اکثر شرکت‌های آلمانی توسط واسطه‌هایی در کشورهای عمان و ترکیه با شرکت‌های ایرانی کار می‌کنند و این اخبار صرفا موضع‌گیری سیاسی دولت آلمان علیه حکومت ایران بوده است.»
او درباره تصمیم آلمان مبنی بر عدم صدور ضمانت‌نامه‌های صادراتی برای تجارت با ایران، گفت: «شرکت‌های بزرگی مانند بوش و زیمنس سال‌هاست که ارتباط مستقیم خود را با ایران قطع کرده‌اند البته محصولات این شرکت‌ها به روش‌های مختلفی توسط شرکت‌های واسط به ایران وارد می‌شود اما به صورت محسوس نمایندگی این شرکت‌ها در ایران وجود ندارد که با عدم صدور ضمانت‌نامه برای کارخانجات ایرانی مشکلاتی ایجاد شود زیرا تولیدکنندگان داخلی با دو، سه واسطه نیازمندهایشان را از شرکت‌های بزرگ آلمانی تامین می‌کنند.»
مدیرعامل شرکت شهاب ترابر آریا ادامه داد: «از آنجا که ما با شرکت‌های مختلف سروکار داریم می‌توانم بگویم فقط برخی شرکت‌های دارویی و غذایی هستد که با ایران به صورت مستقیم کار می‌کنند که آنها هم به صورت نقد تجارت می‌کنند یعنی پول‌هایشان را از قبل گرفته‌اند و بعد کالا را به ایران می‌فرستند و در نتیجه چیزی برای از دست دادن ندارند.»
قربانی درباره مشکلات صدور ویزای رانندگان در آلمان پس از اخبار تعلیق روابط، با تایید تاثیر اعتراضات ایران توضیح داد: «اما مهم‌تر از این اعتراضات، یکسری اشکالات ریشه‌ای است که چه ازطرف شرکت‌های حمل‌ونقل و چه از طرف رانندگان رعایت نمی‌شود و این باعث کندی صدور ویزای رانندگان می‌شود. از جمله اینکه راننده از آلمان ویزا می‌گیرد ولی ورودش را از ایتالیا یا کشور دیگری انجام می‌دهد و در مرحله دوم که می‌خواهد برای اخذ ویزا مراجعه کند، مسئول آلمانی پاسپورتش را می‌بیند و این موضوع مشکل ایجاد می‌کند.»
او تاکید کرد: «مشکل عمده این است که یکسری شرکت‌های حمل‌ونقل ایرانی که رابطی در آلمان دارند از دعوتنامه آنها استفاده می‌کردند و در یک مورد دعوتنامه‌های زیادی تقلبی از آب درآمد و و ویزای بیش از 500 راننده را به دلیل تقلبی بودن باطل کردند. البته سیاست هم بسیار تاثیرگذار است. وقتی روابط سیاسی خوب است، ما ویزای زیادی می‌گیریم ولی وقتی روابط متشنج است، روند صدور ویزا هم کند می‌شود و رانندگانی ایرانی با مشکلاتی مواجه می‌شوند.»
او با اشاره به اینکه ویزا مسئله بسیار مهمی بین ایران و آلمان است، گفت: « به عنوان مثال، راننده‌های ترک ویزای بلندمدت 3، 4 ساله دارند ولی رانندگان ایرانی معمولا ویزای یکساله دارد که برای دریافت آن هم باید سه ماه صبر کنند. سالیان زیادی است که ما با این مشکل درگیریم. از طریق انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل و وزارت راه هم پیگیری‌هایی انجام شده ولی به جایی نرسیده و همچنان ویزای رانندگان با کندی دریافت می‌شود.»
او افزود: «ما در این زمینه نیز رقابت را به ترک‌ها باخته‌ایم یک دلیلش ویزا است. دلیل دیگرش هم این است که در بیشتر مواقع بارهای ایران به نام کشورهای دیگر فرستاده می‌شود و شرکت‌های آلمانی اصلا نمی‌دانند که این بار به ایران می‌رود، وقتی رانندگان ایران برای بارگیری می‌روند، آلمانی‌ها این موضوع متوجه می‌شوند، از این رو، اکثر تجار ترجیح می‌دهند از راننده ترک استفاده کنند.»
قربانی درباره چالش‌های مالی و بانکی در روابط ایران و آلمان گفت: «یکی از دلایلی که آلمان با ایران به صورت مستقیم کار نمی‌کند، تبادلات بانکی است. شرکت‌های آلمانی پولشان را از کشورهایی مانند دبی و ترکیه می‌گیرند و به نام آنها کالاها را می‌فرستند و در مسیر اسناد عوض می‌شود، البته شرکت‌های مختلف روش‌های گوناگونی برای طی این مسیر دارند.»
او درباره خبر افزایش حجم تجارت میان ایران و آلمان در یک سال گذشته از یک میلیارد یورو عبور کرده است، خاطرنشان کرد: «به هر حال، تجارت بین دولت‌ها برقرار است، ضمن اینکه یک میلیارد یورو هم رقم زیادی نیست و درست است که که کالا از آلمان به نام مقاصد دیگر خارج می‌شود ولی موقع ورود به ایران مجبور هستند به نام کالای آلمانی ثبت کنند. البته این مشکل درباره صادرات ایران وجود دارد و کالاهای صادرات ایران به نام ایران وارد آلمان می شود.»
از حرف تا عمل فاصله بسیار است
مهدی مقیمی، مدیرعامل شرکت ایران سریع با اشاره به اینکه آلمان برخلاف دیگر کشورهای اروپایی روابط بسیار خوبی با ایران داشت و یکی از پنج کشور اول دنیا بود که بیشترین تراکنش مالی را با آنها داشتیم، توضیح داد: «کشور آلمان به لحاظ سوق‌الجیشی محل ترانزیت کالای ایرانی هم به کشورهای دیگر اروپایی و هم به آمریکا و کانادا و آفریقا است. واردات مواد اولیه ما وابسته به برندهای اروپایی به ویژه آلمانی است و در شرایطی که ارز هم نداشتیم، بسیاری از مواد اولیه دارویی و مواد اولیه کارخانجات ما از آلمان تامین می‌شد اما در حال حاضر، تعلیق روابط آلمان با ایران جزو بسته تحریم‌های احتمالی اتحادیه اروپا است که می‌خواهند به ایران از لحاظ سیاسی و اقتصادی فشار بیشتری وارد کنند.»
او ادامه داد: «بعضی مواقع در عالم سیاست حرف‌هایی زده می‌شود که عملی نمی‌شود، امیدوارم این تعلیق روابط تجاری هم در حد حرف باشد، همان‌طور که تا این ساعت تعلیق روابط ایران و آلمان عملیاتی نشده است، اما ممکن است در آینده ایران شامل تحریم‌های جدیدی شود. مثلا اخیرا، آلمانی‌ها در بحث صدور ویزا به راننده‌های ایرانی کم‌کاری می‌کنند، البته نگفته‌اند که ویزا نمی‌دهند ولی موانعی ایجاد شده است.»
