عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه به توسعه زیرساخت ریلی کشور نباید نگاه بنگاهی داشت، گفت: «در حالی که توسعه ترانزیت ریلی بین‌المللی در گرو توسعه مرزهای ریلی کشورمان است، متاسفانه هنوز در این بخش لنگ می‌زنیم.»
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ترابران، علیرضا سیدوکیلی، عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه بخش حمل‌ونقل ریلی علی‌رغم سیاست‌های کلی ابلاغی رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۷۹ یعنی ۲۴ سال پیش توسعه چندانی پیدا نکرده است، گفت: «در رأس سیاست‌های ابلاغی نوشته شده اولویت توسعه حمل‌ونقل توسعه ریلی باشد، اما متاسفانه بخش ریلی بسیار کمتر از بخش‌های دیگر توسعه یافته است.»
سیدوکیلی تاکید کرد: «به ضرس‌قاطع می‌گویم درصد استفاده از شبکه جاده‌ای به مراتب کمتر از شبکه ریلی است. یعنی کل شبکه جاده‌ای که حدود ۹۰ هزار کیلومتر در کشور است که ترافیک آن کمتر از ظرفیت آن است. ترافیک جاده‌ای جز در فصل‌های پیک آن هم در محورهای پیک قرمز نیست.»
عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه بر لزوم توسعه مرزهای ریلی کشور تاکید کرد و گفت: «شبکه ریلی کشور ۳ مرز ریلی بیشتر ندارید که این ۳ مرز سرخس، اینچه برون و رازی است. مرز جلفا که تعطیل است یعنی وجود خارجی دارد اما سال‌هاست بهره‌برداری از آن تعطیل شده است در حالی که زیرساخت خیلی خوبی هم دارد. این در حالی است که مرز جاده‌ای ما حدود ۳۰ مرز است. اگر بخواهیم ترانزیت ریلی بین‌المللی را توسعه دهیم باید مرزهای ریلی را توسعه دهیم. خط شمتیغ بعد از سال‌ها به بهره‌برداری رسید ولی هنوز میرجاوه ما با پاکستان لنگ می‌زند و شمتیغ هم هنور کار دارد و در فاز تجاری‌سازی است.»
او یادآور شد: «ما هنوز با عراق مشکل داریم و مرزی نداریم. یکی از اولویت‌های مهم در بخش ریلی بخش کرمانشاه و خسروی است. حالا که خط ریلی ما تا کرمانشاه رفته همان قدر که رشت-آستارا مهم است کرمانشاه تا خسروی هم مهم است. چون خسروی یک مرز تجاری فعال بین ایران و عراق است و اگر خط ریلی را به آنجا برسانیم بخشی از بار عراق روی آن می‌آید.»
سیدوکیلی خاطرنشان کرد: «چابهار هم به عنوان بندری که هنوز ریل آن راه نیفتاده مهم است. ما اگر می‌خواهیم ترانزیت را رشد دهیم باید در زیرساخت ریلی مرزی سرمایه‌گذاری کنیم و مرزهای ریلی را توسعه و تکمیل کنیم. مرزهای ریلی هم با هم وضعیت متفاوتی دارند. الان آستارا هیچ ربطی به اینچه‌برون ندارد و شرایط تجاری آن از زمین تا آسمان تفاوت دارد. بنابراین باید برای رونق‌بخشی به آنها کارهای متفاوتی کرد. همین‌طور مرز میرجاوه و سرخس و دیگر مرزها.»
او با بیان اینکه به توسعه زیرساخت حمل‌ونقل کشور نباید با رویکرد بنگاهی نگاه کرد بلکه باید رویکرد ملی و افق بلندمدت داشت، گفت: «خیلی از موضوعات راهبردی است و نباید با تحلیل بنگاهی به آن نگاه کرد. اگر بخواهیم برای پروژه‌های ریلی تحلیل بنگاهی داشته باشیم، نمی‌توان برای بسیاری از پروژه‌ها توجیه اقتصادی داشت.»
او در توضیح نگاه بنگاهی به پروژه‌ها گفت: «نگاه بنگاهی یعنی چقدر پول می‌گذاریم و چقدر قطار از روی ریل رد شود یا قرار است چقدر صرفه‌جویی شود و بار و مسافرش چقدر است. به این رویکرد، رویکرد بنگاهی می‌گویند در حالی که باید به زیرساخت در شبکه حمل‌ونقل نگاه کرد. هر کدام از آنها در شبکه حمل‌ونقل معنی می‌دهند. به عنوان نمونه ساخت ۵۰ کیلومتر آزادراه توجیه اقتصادی ندارد ولی ۵۰ کیلومتر زمانی که گلوگاه مسیر بزرگ هزار کیلومتری باشد توجیه پیدا می‌کند.»
اطلاعات نادرستی که کاربرد سیاسی دارد
او در واکنش به ادعای رئیس مجلس درباره اینکه یک سوم از خطوط ریلی کشور بلااستفاده است، گفت: «اولا باید دید دکتر قالیباف اطلاعات مربوط به بدون مصرف بودن ۳۰ درصد از شبکه ریلی کشور را از کجا آورده است؟ این اطلاعات از دل شرکت راه‌آهن تولید می‌شود و به مرکز پژوهش‌های مجلس می‌رود و گزارش می‌شود. زمانی هم که ایشان این صحبت را مطرح کردند آقای صالحی مدیرعامل راه‌آهن بودند و بسیاری چه در مجلس چه دولت و چه بخش خصوصی با ایشان زاویه داشتند. یعنی بخشی از این حرف می‌تواند کاربرد سیاسی داشته باشد.»
سیدوکیلی با تاکید بر اینکه اصلا عدد ۳۰ درصد بلااستفاده بودن شبکه ریلی به لحاظ کارشناسی و آماری غلط است، یادآور شد: «مسئله مهم دیگری که باید به آن پاسخ داد این است که از چند درصد از ظرفیت اسمی زیرساخت‌هایی که در کشور ساخته شده استفاده می‌شود. مگر ما فقط در کشور تنها زیرساختی که داریم راه‌آهن است؟ اتفاقا کمترین زیرساختی که ما در کشور در بخش حمل‌ونقل برون‌شهری توسعه داده شده است زیرساخت‌های ریلی است. اگر آمار از ۳۰ سال پیش تا امروز بررسی شود به صحت این گفته پی می‌برید.»
