مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها با اشاره به ناتوانی کمیسیون ایمنی راه‌ها در حل ریشه‌ای حوادث رانندگی و ضرورت تشکیل شورای عالی حمل و نقل به ریاست رئیس‌جمهور، عامل اصلی رخداد حوادثی نظیر حادثه واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان کرمانی را اقتصاد معیوب در بخش راه و معیشت رانندگان دانست.
ناصر رزاق‌منش، مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران، در ارزیابی دلایل حادثه واژگونی اتوبوس حامل دانش‌آموزارن کرمانی اظهار کرد: «درست است که راننده هم مقصر بوده و نتوانسته به لحاظ فنی خودروی خود را کامل ایمن کند، اما به نظر می‌رسد مقصران اصلی کسانی هستند که در بحث نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تعلل کرده‌اند.»
او با تاکید بر اینکه مقصر اصلی کسانی هستند که آرامش و آسایش خاطر اقتصادی، معیشتی، روحی و روانی رانندگان را مختل کرده‌اند، افزود: «همه رانندگان مانند دیگر مردمان مشکلات عدیده‌ای از جمله مشکلات بیمه‌ای، معیشتی و … دارند بنابراین باید آنهایی را که چنین وضعیتی برای رانندگان درست کرده‌اند، مقصر دانست.»
مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها در آسیب‌یابی این حادثه، بیان کرد: «دستگاه‌های نظارتی ما هم واقعا تعلل می‌کنند. در خیلی از این ترددها دستگاه نظارت وظیفه خودش را انجام نمی‌دهد؛ مثلا در حادثه واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان کرمانی پلیس باید حتما وضعیت اتوبوسی را که از جلوی چند پاسگاه عبور کرده، کنترل می‌کرد. این در حالی است که پلیس حتی ظاهر این اتوبوس را هم چک نکرده بود.»
رزاق‌منش تصریح کرد که موضوع حوادث خیلی ریشه‌ای و عمیق است و کمیسیون ایمنی راه‌ها در مقامی نیست که بتواند این مسائل ریشه‌ای و عمیق را حل کند. پیشنهاد ما، برای بار سوم، به رئیس‌جمهور این است که شورای عالی ایمنی حمل و نقل را تشکیل دهد.
کمیسیون ایمنی راه‌ها بازدهی لازم را ندارد
او ادامه داد: «تقریبا دو هفته قبل در کتابخانه ملی و در همایش بیستمین دوره سمپوزیوم بین‌المللی روابط عمومی‌ها، با آقای قائم‌پناه، معاون محترم اجرایی رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری دیدار داشتم و یک نامه‌ای برای رئیس‌جمهور آماده کرده بودم، با ارائه توضیح مختصری به ایشان تحویل دادم؛ زیرا سومین نامه‌ای هست که به او می‌نویسم و از رئیس‌جمهور خواهش می‌کنم که شورای عالی ایمنی حمل و نقل را به ریاست خود تشکیل دهد تا تصمیمات اثربخش، کارآمد و موثری را اتخاد کنند و دستگاه‌ها را مکلف کنند که این تصمیمات را اجرا کنند.»
مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها درباره کمیسیون ایمنی راه‌ها توضیح داد: «کمیسیون ایمنی راه‌ها در سال‌های گذشته هم تشکیل می‌شد. متاسفانه افرادی که می‌بایست در این جلسه حضور می‌داشتند، نمی‌آمدند و معمولا کارشناسان رده پایین از دستگاه‌ها و سازمان‌ها می‌آمدند و به همین دلیل است کمیسیون ایمنی راه‌ها اثربخشی لازم خود را در بحث سوانح رانندگی نداشته و ندارد.»
رزاق‌منش تاکید کرد: «در این 2 تا 3 سال اخیر کمیسیون ایمنی راه‌ها دو کارگروه داشته و خود جسته و گریخته جلساتی هم داشته است اما آن بازخورد و بازدهی لازم را نداشته و علتش این است که کسانی که در جلسات از دستگاه‌ها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها حضور پیدا می‌کنند، در حد کارشناس هستند و تصمیم‌گیر نیستند و لذا تمام تصمیماتی که گرفته می‌شود در این کمیسیون‌ها مغفول واقع می‌شود.»
به گفته او، در چندسال اخیر 2 یا 3 مصوبه دولتی داشته‌ایم که اگر این چند مصوبه کامل اجرا می‌شد، حتما بخشی از تصادفات کاهش پیدا می‌کرد اما شاید 10 درصد این مصوبات هم اجرایی نشده است.
مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها درباره شورای عالی حمل و نقل، گفت: «ما معتقدیم که تشکیل شورای عالی ایمنی حمل و نقل یک ضرورت است و از رئیس‌جمهور درخواست داریم که به صورت قطعی برای جامعه مدنی، تشکل‌ها، سندیکاها، دانشگاهیان و بخش خصوصی کمیته‌ای درنظر گرفته شود.»
رزاق‌منش ادامه داد: «این نهادها می‌توانند در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها، با توجه به شرایط روز، دخالت کنند و موثر باشند زیرا ایده‌ها، ظرفیت‌ها و امکانات خیلی خوبی در بخش خصوصی است که باید استفاده شوند. اما دولت برای این مجموعه‌ها کرسی لازم را پیش‌بینی نکرده و درنظر نگرفته است.»
او با اشاره به اینکه سازمان ملل متحد در ابلاغ خودش برای ایمنی راه‌ها در همه کشورها، در کنار دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی و صاحبان سرمایه را قرار داده است، تصریح کرد: «اما این نهادها در کشور ما جایگاه و کمیسیون رسمی ندارند و به همین جهت است که شاهد این اتفاقات هستیم.»
پیشگیری راه چاره است
مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها درباره اقدامات موثر برای جلوگیری از این حوادث، با تاکید بر اینکه پیشگیری عامل اصلی است، گفت: «ما باید از وقوع سوانح رانندگی به هر طریقی شده است پیشگیری کنیم نه اینکه منتظر باشیم اتفاقی بیفتد و بعد آن اتفاق را آسیب‌شناسی کنیم.»
رزاق‌منش بیان کرد: «در آخرین حوادث اتوبوسی دانش‌آموزان نونهال و تیزهوش و تعدادی از جوانان برومند سرباز ما از دست رفتند. در نامه‌ای که به آقای رئیس‌جمهور نوشتم، به او عرض کردم که شما با دیدن عکس همسر و فرزند خود که آسیب‌دیده سوانح رانندگی بودند، تاب و تحمل خودتان را برای ادامه سخنرانی از دست دادید اما میانگین روزانه، ۵۵ خانواده تاب و توان خود را از دست می‌دهند.»
او با طرح اینکه چگونه کشورهای دیگر توانستند به این مسائل غلبه کنند اما ما نمی‌توانیم آنها را حل کنیم، تاکید کرد که ریشه همه این مسائل در اقتصاد و به خصوص در بخش اقتصاد راه است.
این کارشناس افزود: «راه‌های ما باید بخشنده باشند اما به لحاظ گرفتاری‌های اقتصادی و اعتباری در بسیاری از نمونه‌ها نمی‌توانند بخشنده باشند. در بخش اقتصاد خودرو، اعتبار کافی برای تحول در ساخت خودروها نیست و متاسفانه اجازه ورود خودروهای پیشرفته را هم نمی‌دهند لذا در آن بخشندگی خودروها هم همچنان اندرخم یک کوچه هستیم.»
رزاق‌منش به عامل انسانی اشاره کرد و گفت: «جمعیت طرفدار ایمنی راه‌ها در تلاش است که برای بخش عامل انسانی تلاش کند. شاید در همین اتوبوسی که دانش‌آموزان نونهال و تیزهوش ما مسافر آن بودند، اگر خانواده‌ها می‌آمدند و وضعیت اتوبوس را می‌دیدند، اجازه نمی‌دادند بچه‌ها سوار اتوبوس شود.»
به اعتقاد او، اما بخش اصلی این مشکل مدیریتی است زیرا در بخش مدیریت ایمنی حمل و نقل در کشور، ضعف داریم و مشکلات اقتصاد هم سرمنشأ مشکل مدیریتی است.
مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها با عنوان اینکه به نظرم نباید منتظر بود که اتفاقی بیفتد و بعد آن را آسیب‌شناسی کنیم و باید تلاش کنیم برخی اتفاقات نیفتد و پیشگیری کنیم، خاطرنشان کرد: «مقصر اصلی کسانی هستند که در بحث نوسازی ناوگان تعلل کردند.»
بی‌توجهی مجلس به تشکیل فراکسیون ایمنی
رزاق‌منش همچنین اظهار کرد: «ما مرتب از سازمان‌ها و دستگاه‌های مربوطه مطالبه می‌کنیم که تا کی باید خودروهای داخلی آپشن‌های ایمنی نداشته باشند؟ همچنین در بخش راه پیگیری می‌کنیم که راه باید بخشندگی لازم را داشته باشد چون دستگاه‌ها موظفند اعتبار لازم را بگیرند زیرا جان مردم با این قضایا سروکار دارد.»
او با اشاره به اینکه شورای عالی ایمنی حمل و نقل با جان مردم سروکار دارد، اذعان کرد: «شاید ۳ یا ۴ بار نامه به مجلس نوشتیم و درخواست کردیم که فراکسیون ایمنی حمل و نقل در مجلس تشکیل شود اما تاکنون موفق نشدیم. امروز در این حادثه، کمیسیون بهداشت و رئیس مجلس فعال شدند که آسیب‌شناسی و علت‌یابی کنند اما یک فراکسیون ایمنی را، که چندبار درخواست تشکیل آن را در مجلس داده‌ایم، تشیل نداده‌اند.»
به گفته مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، اینها مسائلی است که قابل انجام است و خیلی سخت نیست اما اجرا نشدن آن ناشی از مشکلات مدیریتی ماست.
توصیه خودمراقبتی به مردم
رزاق‌منش در توصیه خود به مردم، عنوان کرد: «اعتقاد دارم که مردم باید خودمراقبتی کنند. اکنون زمستان است، اگر می‌خواهند سفر کنند با تجهیزات و امکانات سفر کنند. اگر خودرویشان ایمن نیست، تلاش کنند مراقبت‌های لازم را در سرعت رانندگی داشته باشند. حتما در استفاده از گوشی همراه پشت فرمان پرهیز کنند. حتما با حال خستگی و خواب‌آلودگی سفر نکنند و از سفرهای غیرضروری پرهیز کنند.»
او با ارائه مثالی، تشریح کرد: « فردی که معاون یک دانشگاه و تحصیل‌کرده است، فرزند ۳ و ۹ ساله خود را سوار خودرو می‌کند و به سفر می‌روند اما ماشین آنها واژگون می‌شود. هر دو بچه جان خود را از دست می‌دهند. الان وقتی با پدرش صحبت می‌کنم می‌گوید ای کاش یک نفر قبل سفر درباره ایمنی‌های لازم به من تذکر داده بود قبل سفر و ای کاش درباره صندلی بچه یادآوری می‌کرد.»
این کارشناس در پایان تصریح کرد که در اتوبوس‌ها حتما مسافران باید از کمربند استفاده کنند اما من بارها و بارها دیده‌ام که کسی استفاده نمی‌کند. اینها مقولاتی کوچک اما تاثیرگذار است.
