یک فعال صنعت حمل و نقل با اشاره به صفر شدن تجارت ایران و تاجیکستان در گذشته به دلیل غلبه مسائل سیاسی بر اقتصاد، یکهتازی ترکمنستان و تحمیل ارادهاش به رانندگان ایرانی را از مشکلات پیش روی افزایش همکاریهای حمل و نقلی ایران و تاجیکستان دانست.
مجتبی بهاروند، مدیرعامل شرکت بهار ترابر کیان و فعال و کارشناس صنعت حمل و نقل، در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران، حمل و نقل جادهای ما را با تاجیکستان مطلوب توصیف و اعلام کرد که حمل و نقل ما با تاجیکستان هم به صورت کامیونی و جادهای و هم به صورت واگنی و ریلی است.
او درباره رابطه ایران و تاجیکستان اظهار کرد: «در طول این 2 تا 3 سال اخیر ارتباطات با کشورهایی نظیر تاجیکستان و ازبکستان بهتر شد و اکنون هم با تغییراتی که با آمدن رئیسجمهور جدید ایجاد شده، ارتباط ما با تاجیکستان بهتر شده است.»
مدیرعامل شرکت بهار ترابر کیان درباره مشکلات حمل و نقل ایران و تاجیکستان گفت: «قبلا یکی از مشکلات حمل و نقل ما با تاجیکستان، ازبکستان بود که خیلی سخت میگرفت و بازرسیهای شدیدی انجام میداد ولی با آمدن رئیسجمهور جدید و بهتر شدن مناسبات، اکنون تنها مقداری مشکل با ترکمنستان سر ویزا و … باقی مانده است اما در کل وضعیت این بخش مناسب و خوب است و امیدوارم با سفر اخیر رئیسجمهور بهتر هم شود.»
بهاروند ترانزیت شرکت خودش را با تاجیکستان حداقل 400 تا 500 تن به صورت جادهای و ریلی اعلام کرد و در پاسخ به این پرسش که حمل و نقل جادهای دو کشور با ناوگان ایرانی انجام میشود یا خیر، پاسخ داد: «تقریبا ۸۰ درصد حمل و نقل دو کشور با کامیونهای ایرانی انجام میشود هرچند که کامیونهای تاجیکستان نیز میآیند.»
او افزود: «به لحاظ ریلی البته عمدتا این معادله برعکس است و برای حمل ریلی بیشتر واگنهای کشورهای CIS هستند و در این قضیه مشکل داریم.»
این کارشناس حوزه حمل و نقل با اشاره مجدد به اینکه در حوزه جادهای عمدتا کفه ترازو به نفع کامیونهای ایرانی است، درباره مشکلات حمل و نقل جادهای با تاجیکستان توضیح داد: «مقداری مشکلات با ازبکستان حل شده اما هنوز مقداری در بحث ویزای ترکمنستان مشکل داریم. سالهای سال است که این مشکل را با ترکمنستان داریم زیرا کشوری است که رقیب ندارد و به همین دلیل هرجور بخواهد میل و اراده خود را به سیستم و رانندگان ما تحمیل میکند.»
او همچنین عنوان کرد: «قبلا هم مطرح کرده بودیم و باز هم میگوییم که اکنون مقداری امنیت به جادههای افغانستان برگشته است، میتوانیم از دوغارون ایران به هرات و افغانستان برویم و از شمال این کشور به کشورهای ازبکستان و تاجیکستان برویم.»
در سایه اقتصاد سیاستزده، تجارت با تاجیکستان صفر شده بود
بهاروند درباره روابط اقتصادی ایران و تاجیکستان بیان کرد: «مردمان تاجیکستان علاقه عجیبی به ایران و ایرانیان دارند ولی در طول دههها سیاست ما بر اقتصادمان غلبه پیدا کرده است و معمولا کارهایی به لحاظ سیاسی انجام میدادیم که باعث شده بود که روابطمان بههم خورد و در واقع تجارت با تاجیکستان نزدیک به صفر رسیده بود اما در چندسال اخیر به دلیل تغییر و تحولاتی انجام شد، ارتباطاتمان بهتر شد و اکنون مشکل خاصی نداریم.»
او با ابراز امیدواری برای برداشته شدن ویزا برای رانندگان، یادآور شد که تا قبل از این روابط بحث لغو وزیرا برای مسافران هوایی در تهران بود اما رانندگان باید ویزا میگرفتند اما امیدواریم وضعیت بهتر شود و دولت چهاردهم هم مقداری بحثهای اقتصادی با تاجیکستان را در اولیت بگذارد و حتما با این کار شاهد رونق بیشتری خواهیم بود.»
مدیرعامل شرکت بهار ترابر کیان توافقات جدید احتمالی را با تاجیکستان پیشرفت خواند و تصریح کرد که اگر طرف تاجیکی را به لحاظ سیاسی آزار ندهیم، علاقه خاصی دارند که با ایران تجارت داشته باشند.
بهاروند با اشاره به آزار سیاسی تاجیکستان از طرف ایران، ادامه داد: «غلبه مسائل سیاسی بر اقتصاد در ایران باعث این آزارها شده بود. برای مثال حدود یا۷ ۸ سال پیش در کنفرانسی، رهبر حزب اسلامگرای تاجیکستان دعوت شده بود که باعث بهم خوردن مناسبات شد و باعث شد بسیاری از تجار ما که آنجا کار کرده بودند و سالها زحمت کشیده بودند زحماتشان به هدر برود.»
به اعتقاد او، در کشورهای جهان سوم وقتی مناسبات سیاسی کشورها تیره شود مناسبات اقتصادی نیز صفر میشود زیرا قادر به این تفکیک نیستند و بههم خوردن مناسبات سیاسی ایران و تاجیکستان هم باعث ضرر بسیار تجار شد.
این کارشناس به احیای بازار تاجیکستان اشاره و خاطرنشان کرد: «اگر ما به توافقتمان عمل کنیم آنها نیز مایلند که این کار را با ایران انجام دهند زیرا به لحاظ فرهنگی بسیار به هم نزدیکیم. بنابراین امیدوارم به این توافقات پایبند باشیم و قطعا آنها هم به ما نیاز دارند.»
رایزنان بازرگانی ما اقتصادی نیستند
بهاروند درباره مشکلات اقتصادی سدراه توسعه تجارت دو کشور اظهار کرد: «متاسفانه نمایندگیهای سیاسی و سفارتخانههای ما اقتصادی نیستند.»
او توضیح داد: «یعنی این طور نیست که حداقل ۵۰ درصد توان خود را برای حمایت از کالای ایرانی و بازگشایی روابط اقتصادی بگذارند. سابقا بارها گفته بودیم و مصاحبه کرده بودیم و حتی یکبار آقای ظریف، زمانی که وزیر امور خارجه بود، به اتاق بازرگانی مشهد آمد و صراحتا در آن جلسه به او این مسائل مطرح شد اما باز هم با تمام این مسائل، آن طور که باید و شاید از صادرات ایران حمایت نمیشود زیرا رایزنان بازرگانی ما عمدتا سیاسی هستند در صورتی که در تمام دنیا رایزنان بازرگانی باید کسانی باشند که سالهای سال در کشور هدف کار کرده باشند و بازار آن کشور هدف را بشناسند.»
مدیرعامل شرکت بهار ترابر کیان تاکید کرد که در ایران رایزنان بازرگانی به این صورت نیستند زیرا افراد دولتی را به این کار میگمارند و حتی سابقه داشته است که برخی از این رایزنان از فعالین مشورت میکردند و کار را یاد میگرفتند.
قوانین و مقررات تجاری باید بهروز شوند
بهاروند همچنین درباره دیگر مشکلات اقتصادی تجارت دو کشور گفت: «به لحاظ ناوگان و حمل و نقل نیز مشکل داریم. همچنین قوانین و مقررات ما نیز مشکلآفرین است و این همه مباحثی است باید حل شوند تا بعد بگوییم انتظار ارتقای تجارت داشته باشیم.»
او افزود: «تا زمانی که مقرراتمان در زمینه صادرات، مانند برگشت ارز و موضوع گمرکات ما اصلاح نشود تجارت هم افزایش نمییابد. تمام این مسائل به مثابه یک مجموعه است که اگر همه با هم اصلاح شوند، یعنی ناوگانمان بهروز شود، قوانین و مقررات بهروز شود، گمرکات ما شبانهروزی شوند و عزم سیاسی ما فقط برای جلوی دوربین عکس انداختن نباشد، تاجیکستان قطعا کشوری است که پتانسیل افزایش تجارت را دارد.»
این کارشناس حوزه حمل و نقل با اشاره به اینکه فقط برای کشورهای افغانستان و تاجیکستان نیاز به مترجم نداریم و در این کشورها باید حرف اول را بزنیم، در پایان تصریح کرد: «اگر بخواهیم دولت چهاردهم را با دولت پیشین مقایسه کنیم، باید بگوییم بالای 50 درصد از افراد این دولت تقریبا تجربه و سوابق مطلوبی دارند و این امر امیدوارکننده است اما در دولت قبل متاسفانه کسانی در رأس کار بودند که هیچ سوابقی نداشتند و علیرغم ادعاهایی که کردند، فاتحه تجارت و کسبوکار با آنها خوانده شد.»