مخرب‌ترین عامل تخریب قدرت بازدارندگی ایران، تحریم صنعت هوانوردی و حمل‌ونقل ایران است؛ به همین دلیل، آمریکا آن را از سال‌های نخست انقلاب دنبال کرده و اخیرا هم انگلستان و اروپا با لغو توافقنامه‌های دوجانبه هوایی خود، تخریب قدرت بازدارندگی ایران را دنبال می‌کنند.

به گزارش پایگاه خبری ترابران، خلیل‌الله معمارزاده، کارشناس ارشد هوانوردی در یادداشی نوشته است که تا دو دهه قبل، بسیاری از مفاهیم مربوط به قدرت نظامی روی پلتفرم‌های سخت‌افزاری نظامی و سیستم‌های تسلیحاتی متمرکز بوده است. موضوع «هزینه‌ها» و «احتمال موفقیت» تردیدهایی اساسی در پذیرش این مفاهیم ایجاد کرده است و با تجربه تهاجمی توسعه جهش اقتصادهای نوظهور در گرماگرم غفلت و خواب و سرگرم شدن جنگ سرد بین کشورهای توسعه یافته، این مفهوم نوین ایجاد شده که چطور قدرت نظامی می‌تواند در پیشبرد توسعه اقتصادی کشورها به صورت اهرمی، بازدارندگی فعال‌تر، موثرتر، موفق‌تر و کم‌هزینه‌تری را ایجاد کند و به طور اساسی نیاز و انگیزه تهدید تخاصم را به‌صورت ریشه‌ای از بین ببرد مفهومی که به دن شیائوپینگ منسوب می‌شود.

ایده بازدارندگی نظامی متعارف سخت به عنوان یک رکن مؤثر امنیت ملی یک ایده مورد مناقشه و بسیار پرهزینه است زیرا هدف اصلی در بازدارندگی در گام اول از بین بردن انگیزه تخاصم و در گام بعد افزایش هزینه‌های نیروهای متهاجم است.

در یک سر این طیف، رویکرد سخت‌افزاری به امنیت بازدارندگی نظامی، موشک‌ها و سلاح‌های پرتاب هوایی متعارف از نظر دقت، کشندگی و تناسب به‌طور چشمگیری تکامل یافته‌اند. آنها را می‌توان از محدوده‌های دور پرتاب کرد و با قدرت آنها را به سمت سرزمین‌های متخاصم، بدون موانع فیزیکی یا مرزهای ملی، با خطر نسبتاً کم پرتاب کرد.

در انتهای دیگر این طیف، توابع نیروی هوایی قرار دارند که یک ابزار موثر در اعمال بازدارندگی است؛ اما اثربخشی حملات هوایی مبتنی بر اطلاعات دقیق و به موقع و آگاهی موقعیتی به‌روز در مورد وضعیت اهداف است.

هوش عقلانیت و تدبیر در سوی دیگر طیف در بعد سوم قرار دارد و اخیراً سهم قابل توجهی در بازدارندگی نرم‌افزاری پیدا کرده است.

دو تغییر عمده در محیط امنیتی، یعنی تکثیر موشک‌ها و تغییر در درگیری با شدت کم، تأثیر مخربی بر درک موثر بودن سهم نیروی هوایی در مفهوم بازدارندگی نظامی داشته است. نیروی هوایی نمی‌تواند موشک‌های هوابرد را متوقف کند یا به پایگاه پرتاب موشک‌های دوربرد به موقع برسد تا پرتاب موشک را خنثی کند و این به گروه‌های نامنظم توانایی مؤثری برای زیر سؤال بردن بازدارندگی مبتنی بر حفظ وضعیت موجود می‌دهد آن هم در شرایط ناپایدار سیاسی که در آن تهدیدها غیر متعارف و پراکنده هستند و خود دشمن به وضوح تعریف نشده است یا در جبهه متفاوت خارجی و نفوذی داخلی بازتعریف و هویت می‌یابند.

از همین روست که اساس استراتژی امنیتی اسرائیل به مفهوم بازدارندگی یکپارچه در برابر گسترش موشک‌ها در منطقه تغییر یافته است، زیرا موشک‌ها از سکوهای پرتاب مخفی می‌توانند به کار گرفته شوند و هر منطقه‌ای را هدف قرار دهند که مقابله با چنین حملاتی را تقریباً غیرممکن می‌کند.

بازدارندگی با چنین حضور غیرقابل تشخیص یا تعدد و تکثر مراکز ثقل قابل شناسایی، شانس موفقیت بسیار محدودی در ایجاد بازدارندگی دارد. در این شرایط، چاره‌ای جز توسل به استراتژی بازدارندگی از طریق اجتناب از گسترش درگیری باقی نمی‌ماند.

بازدارندگی به عنوان یک استراتژی فراگیر امنیتی تنها زمانی می‌تواند مؤثر واقع شود که همه عناصر قدرت ملی برای دستیابی به آثار ضروری که در ترکیب بهینه سطح بازدارندگی لازم برای تأمین امنیت کشور را فراهم کند، همسو باشند. رسیدن به این تعادل آسان نیست.

اسرائیل در هماهنگی با استراتژی دفاع ملی وزارت دفاع ایالات متحده (NDS) 2022 مفاهیم عمده‌ای را برای هدایت برنامه‌ریزی دفاعی و سرمایه‌گذاری ایالات متحده برای سال‌های آینده خود ترسیم کرده است. مهم‌ترین این مفاهیم بازدارندگی یکپارچه است که نشان دهنده تلاشی برای بهبود اثربخشی جنگ از طریق یکپارچگی و هم افزایی بیشتر در داخل دولت ایالات متحده و خدمات نظامی ایالات متحده و بین ایالات متحده و متحدان و شرکای آن به‌ویژه اسرائیل است.

یکی از مهم‌ترین ارکان این راهبرد در برابر ایران نگه داشتن ایران در پارادایم سپری شده حفظ امنیت از طریق قدرت سخت‌افزاری نظامی است تا به‌این وسیله در راهبرد همسوی دیگر، اقتصاد ایران را به صورت فراگیر با افزایش سرسام‌آور هزینه‌های نظامی فلج کند. خط قرمز این راهبرد توسعه صنعت هوانوردی و حمل‌ونقل هوایی ایران است. ایالات متحده حتی از اواخر دهه ۱۹۷۰ همزمان با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران متوجه درک این مهم بود که مخرب‌ترین عامل تخریب قدرت بازدارندگی ایران تحریم صنعت هوانوردی و حمل‌ونقل ایران است و به همین دلیل آن را به شدت دنبال کرده و اخیرا انگلستان و اروپا نیز در سیاست دفاعی جدید لغو توافقنامه‌های دوجانبه هوایی خود را جهت تخریب قدرت بازدارندگی ایران دنبال می‌نمایند.