یک کارشناس صنعت خودرو تاثیر اختصاص ارز برای واردات خودرو را صرفا بر خودروهای لوکس دانست و تصریح کرد که توان واردات خودرو در ایران قادر به شکستن انحصار خودروسازان دولتی در بازار نیست.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، در حالی که بعد از 3 سال از آغاز واردات خودرو، همه آن را پر از چالش میدانند، عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، در اواخر شهریور در توییتی مدعی شد که گره کور واردات خودرو باز شده است. فردای انتشار این توییت، بانک مرکزی از اختصاص 1 میلیارد دلار ارز برای واردات خودرو خبر داد و وزیر صمت نیز در جمع خبرنگاران بر تامین نهادههای مورد نیاز تولید در صنایع به ویژه صنعت خودرو تاکید و منبع ارز واردات خودرو را ارز آزاد عنوان کرد و به این ترتیب، معلوم شد منظور همتی از رفع شدن گره کور واردات خودرو، تخصیص ارز برای این کار بوده؛ معضلی که طی این 3 سال از سوی فعالان بازار خودرو، بهعنوان بزرگترین مانع در زمینه واردات مطرح میشد.
اما باز شدن گره واردات خودرو تنها بخش قابلتوجه توییت همتی نبود. همتی همچنین تاکید کرده که اجازه انحصار به هیچ صنعتی را نمیدهد؛ چرا که منافع مردم در گرو رقابت است؛ بنابراین باید پرسید آیا صرف تخصیص ارز گره واردات خودرو را باز میکند؟ آیا واردات بهخودیخود انحصار بازار خودرو را از بین میبرد؟
خودروهای وارداتی در خیابان مشاهده نمیشوند
بابک صدرایی، کارشناس و تحلیلگر صنعت خودرو، در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران، درباره تاثیر گرهگشایی ارزی بر واردات، اظهار کرد که مشکلی که اکنون در زمینه واردات داریم، مسئله توزیع خودروهای وارداتی است.
او با اشاره به اینکه اکنون ادعا میشود که 30 هزار خودرو به کشور وارد شده، تصریح کرد که عملاً در خیابانها خودروی وارداتی مشاهده نمیشود.
او درباره دیگر مشکلات واردات خودرو افزود: «اگر به روند واردات توجه کنیم، میبینیم که خودروهایی که با تیراژ بیشتری وارد شدهاند، قیمت سامانه و قیمت بازار آنها در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند و بعضاً خودروهایی که جدید میآیند و تیراژ کمتری دارند، قیمت سامانه و بازارشان با هم اختلاف زیادی دارد.»
این کارشناس با بیان اینکه هنوز عدهای در زمینه سرمایهگذاری روی خودروهای وارداتی دچار تردید هستند، تاکید کرد: «هر کسی که روی خودروی وارداتی بهعنوان سرمایهگذاری، حداقل در آینده نزدیک، نگاه میکند، در اشتباه است؛ چراکه به نظر من اگر ارز حاصل از صادرات فولاد و آن یک میلیارد دلار تخصیص پیدا کند، میتوانیم حدود 50 تا 60 هزار دستگاه خودرو وارد کشور کنیم که منجر به ریزش قیمت این خودروها میشود.»

انتظار معجزه از واردات شلخته و بینظم خودرو نداریم
این تحلیلگر بازار خودرو درباره دیگر مشکلات سد راه واردات خودرو ادامه داد: «تاثیرگذاری تخصیص ارز منوط به این است که برای عوامل دیگری هم فکر شود. مثلاً باید مشکلات کشور در زمینه روابط بینالمللی تا حدودی تعدیل شود تا تامین خودرو راحتتر صورت بگیرد و دولت برای سال آینده حداقل سقف را بالاتر ببرد که بتوانیم خودروها را راحتتر وارد کنیم، زیرا با سقف محدودیت ۲۰ هزار دلار، تامین خودرو سخت خواهد بود.»
صدرایی به تحریمهای داخلی مانند همین محدودیت قیمتی واردات خودرو اشاره کرد و افزود: «مسئله دیگری که در واردات خودرو وجود دارد، شلختگی و بینظمی آن است. شرکتهای زیادی مانند قارچ رویش پیدا کردهاند بدون اینکه تعهدی در تامین قطعه، خدمات پس از فروش با حتی تجربهای در این خصوص داشته باشند، بنابراین به نظر من، فقط در صورت کنار گذاشتن برخی از قوانین غیرمنطقی و تحریمهای داخلی مانند سقف ۲۰ هزار دستگاه و در آینده ۲۵۰۰ سیسی و همچنین ساماندهی شرکتهای واردکننده میتوان شاهد وارد شدن ۵۰ تا ۶۰ هزار خودرو و حرکتی در بازار مرده، بیرمق و نیمهجان خودرو بود.»
این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: «نباید از واردات انتظار معجزه در بازار داشت. با وضع تورمی و قیمت ارز که ممکن است باز هم جهش داشته باشد، این بازار به هر حال به سمت تورمی و بالا حرکت میکند، اما همین مقدار خودرو میتواند تا حدودی جلوی لجامگسیختگی و سوءاستفاده از بازار را بگیرد، البته منوط به اینکه قیمت ارز نوسانی محدودی داشته باشد.»
صدرایی با اشاره به اینکه اکنون ارزانترین خودروی وارداتی در سامانه حدود 5/1 میلیارد تومان قیمت دارد، افزود: «مگر این قیمت چقدر میتواند بر قیمت خودروهای داخلی تاثیرگذار باشد؟ شاید بر خودروهای داخلی که مثلا قیمتهای کاذبی پیدا کردهاند و در بازار آزاد به 1 میلیارد تومان به بالا رسیدهاند، تاثیرگذار باشد، اما روی عموم خودروها که پرمصرف هم هستند، مانند کوییک و ۲۰۷، پژو پارس، سمند و… تاثیرگذار نخواهد بود.»
این بازار همیشه در انحصار خواهد ماند!
این تحلیلگر بازار خودرو معتقد است: «اگر واردات مهندسیشده نبوده و پیوسته و انبوه باشد، میتواند انحصار را بشکند، اما سوال این است که توان وارداتی ما چقدر است؟ آیا بیشتر از ۶۰ هزار دستگاه است؟! در سال ۹۶ که میزان ارز موجود در بازار، بسیار بیشتر از حالا و نقلوانتقال آن هم آزاد بود، تحریم نبودیم و همه به ما ماشین میفروختند و خیلی از محدودیتهای داخلی هم وجود نداشت، فقط توانستیم ۶۰ الی ۷۰ هزار دستگاه خودرو وارد کنیم. پس آیا در بهترین حالت این ۷۰ هزار دستگاه خودرو میتواند انحصار را در بازاری بکشاند که تقاضای آن 5/1 میلیون دستگاه است؟! واردات تنها میتواند به لحاظ روانی در بخشهایی از بازار که خودروهای مونتاژی نسبتاً لوکس هستند، تاثیرگذار باشد، اما بر کل بازار تاثیری ندارد.»
این کارشناس همچنین عنوان کرد: «ادبیات اقتصادی ما در طول این چند دهه هیچوقت اجازه رقابت و شکستن انحصار در بازار خودروهای داخلی را نداده است. اگر ۳ دهه بازار خودروی ایران را بررسی کنیم، همیشه دولتها برای صنعت خودرو – به دلیل ابعاد سیاسی که پیدا کرده – یک حاشیه امنی ایجاد کردهاند. البته اساساً هدف رفع کامل انحصار در بازار خودروی ایران ایدهآلیستی است و بازار نیمهانحصاری میتواند واقعبینانهتر باشد. اگر بتوانیم همین ۶۰ تا ۷۰ هزار خودرو وارد کنیم و مقداری تنوع خودروسازان خصوصی را بیشتر و شرایطی ایجاد کنیم که رقابت بیشتری بین آنها ایجاد شود، به نظر من میتوانیم بازار را تا حدودی از انحصار خودروسازان دولتی، آن هم تا حدود ۳۰ درصد، خارج کنیم.»
او با اشاره به اینکه اکنون ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار دست خودروسازان دولتی است و کسی نمیتواند با آنها به دلیل قیمت و محصولاتشان رقابت کند، در پایان تصریح کرد که در ایران هیچوقت نمیتوان انتظار داشت که خودرویی وارد شود که ۵۰۰ میلیون قیمت داشته باشد و انحصار را بشکند، بنابراین این بازار همیشه در انحصار خودروسازان داخلی، و بهخصوص خودروسازان دولتی خواهد بود، اما واردات میتواند انحصار را در قسمتهای مونتاژی و خودروهای نیمهلوکس بشکند و تا حدودی هم تاثیر روانی روی بازار خودروهای ایرانی داشته باشد که البته در وضع موجود بعید است چنین اتفاقی هم بیفتد.